YSK seçim yasaklarını açıkladı: Kürtçe propaganda yasak

Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) seçimin ve seçim propagandasının başlangıç tarihlerinden itibaren kanunen yasak olan konular hakkındaki kararı yayımlandı.

Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanan YSK kararında, konuyla ilgili oluşturulan komisyonun taslağının incelenerek karara bağlandığı belirtildi.

Buna göre, mahalli idareler seçimlerinin başlangıç tarihinin 1 Ocak 2014 Çarşamba, seçim propagandası serbestliğinin başlangıç tarihini ise 20 Mart 2014 Perşembe günü olarak belirlendi.

Kararda, Anayasanın 79. maddesiyle; seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma, seçim süresince ve seçimden sonra seçim konuları ile ilgili bütün yolsuzlukları, şikayet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama görev ve yetkisinin YSK'ya verildiği hatırlatıldı.

İlgili kanun maddesiyle, şehir dışında karayolu kenarında bulunan sabit ilan ve reklam yerlerini belirleyip tahsis etme yetkisinin il seçim kurullarına verildiği ifade edilirken, il seçim kurullarının bu yetkilerini gerektiğinde yetkili ilçe seçim kurullarına devredilebilecekleri öngörüldü.

İlçe çevresinde seçimin düzenle yürütülmesini sağlamak için gereken bütün tedbirleri alma yetki ve görevi de ilçe seçim kurullarına verildi.

Seçimin başlangıç tarihi olan 1 Ocak'tan, 29 Mart tarihine kadar sürecek açık yerlerde yapılacak propagandaya ilişkin kararlara göre, seçim zamanında, genel yollar üzerinde, mabetlerde, kamu hizmeti görülen bina ve tesisler ile ilçe seçim kurullarınca gösterileceklerden başka meydanlarda toplu olarak sözlü propaganda yapılamayacak.

İlçe seçim kurullarınca, gidiş gelişi bozmayacak ve pazarların kurulmasına engel olmayacak surette toplantıların genel olarak yapıldığı ve varsa elektrik tesisatı olan yerleri seçmek suretiyle hangi meydanlarda toplu olarak sözlü propaganda yapılabileceği tespit edilecek. Siyasi partilerin toplu olarak sözlü propaganda yapmak için müracaatları üzerine, toplantı, meydan, gün, sıra ve saatleri ilçe seçim kurullarınca ad çekmeyle belirlenip, ilgililerine tebliğ edilecek. Bağımsız adaylar için de aynı şekilde haftada bir gün ayrılacak.

20 Mart Perşembe günü sabahından, 29 Mart Cumartesi günü saat 18.00'e kadar olan propaganda serbestliği süresinde denetim ve gözetim yetkisi ilçe seçim kurullarında, 20 Mart 2014 tarihinden önceki zamanlarda ise yetki mülki idare amirlerinde olacak.

Açık yerlerde, güneşin batmasını müteakip ikinci saatin sonundan, güneşin doğmasına kadar toplu olarak sözlü propaganda yapılamayacak.

29 Mart tarihine kadar kapalı yerlerde yapılacak propaganda faaliyetleri

1 Ocak - 29 Mart tarihleri arasında seçime katılan siyasi partiler veya bağımsız adaylar adına kapalı yer toplantısı yapılabilecek. Kapalı yer toplantısı yapmak isteyenler, üç kişilik bir heyet kurarak en yakın zabıta amir veya memuruna haber verecek. Köylerde ise muhtara veya vekiline haber verilmesi yeterli olacak.

Heyet, toplantının düzenini sağlamak, kanunlara karşı hareketleri, edep törelerine aykırı veya suç işlemeye kışkırtıcı mahiyet taşıyan söz veya fiilleri önleyecek, aykırı bir durum baş gösterdiğinde ise gerekirse zabıtayı çağıracak. Kapalı yer toplantılarına, toplantıyı idare eden heyetin isteği veya yetkili seçim kurullarının kararı olmadıkça zabıta amir ve memurlar, muhtar ve ihtiyar meclisleri hiçbir surette müdahale edemeyecek.

Mabetlerde, okullarda, kışla, karargah, ordugah gibi, askeri bina ve tesislerle askeri mahfillerde ve kamu hizmeti görülen diğer yerlerde kapalı yer toplantısı yapılamayacak.

Seçim büroları

Seçimin başlangıç tarihinden itibaren seçime katılan siyasi partiler ve bağımsız adaylar, katıldıkları seçim çevrelerinde seçim çalışmalarını yürütmek üzere seçim büroları açabilecekler. Ancak, devlet ve diğer kamu tüzel kişileri ve bunlara bağlı kuruluşlara, devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak katıldığı teşebbüs ve ortaklıklara, özel gelir kaynakları ve özel imkanları kanunla sağlanmış kamu yararına çalışan derneklere ve devletten yardım sağlayan ve vergi muafiyeti olan vakıflara, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile üretici birlikleri, kooperatif birlikleri, bankalar ve sendikalara ait bina ve tesislerin seçim bürosu amacıyla kullanılamayacak.

Seçim bürosu; siyasi partilerin il veya ilçe başkanlıkları ile bağımsız adayların, büronun adresini ve en az bir sorumlusunun kimlik ve iletişim bilgilerini içeren bildirimi, seçimin başlangıç tarihi olan 1 Ocak'tan, propaganda serbestliğinin başlangıç tarihinden önceki 19 Mart Çarşamba günü mesai saati sonuna kadar en büyük mülki amire, propaganda serbestliği süresinin başlamasından sonra ise, ilçe seçim kuruluna verilmesiyle açılmış sayılacak. Bildirim suretiyle açılan seçim bürolarının listesi de mülki amirlikler tarafından ilçe seçim kurullarına gönderilecek.

Gece 23.00'e kadar açık kalabilecek

Açılma şartlarını taşımayan seçim bürolarının ilgilisine, eksikliklerin tamamlanması için üç günlük süre verilecek, bu süreye uyulmaması halinde ise bürolar, şartları tamamlanıncaya kadar mülki amirlerce kapatılacak.

Diğer seçim faaliyetleri saklı kalmak üzere, seçim bürolarında görüntülü ve sesli propaganda yapılabilecek ancak, seçim bürolarında yapılacak sesli yayınlarda çevresel gürültü ile ilgili mevzuat hükümlerine uyulacak. Seçim büroları, saat 09.00'dan 23.00'e kadar halka açık faaliyette bulunabilecek. Seçim bürolarındaki ilan ve reklam malzemeleri 29 Mart 2014 Cumartesi günü saat 18.00’de kaldırılacak ve faaliyetleri de bu tarihte son bulacak.

Basın iletişim araçları ve internette propaganda

Seçime katılan siyasi partiler ve bağımsız adaylar, seçimin başlangıç tarihi olan 1 Ocak Çarşamba gününden, oy verme günü öncesi saat 18.00'e kadar yazılı basında ilan ve reklam yoluyla veya internet sitesi açmak suretiyle sözlü, yazılı ve görüntülü propaganda yapabilecekler.

Vatandaşların elektronik posta adreslerine, taşınabilir ya da sabit telefonlarına görüntülü, sesli veya yazılı mesaj göndermek suretiyle propaganda yapılamayacak. Ancak, siyasi partiler kendi üyelerine sesli, görüntülü veya yazılı mesajlar gönderebilecekler.

Oy verme gününden önceki on gün içinde (20-29 Mart) yazılı, sözlü ve görsel basın ve yayın araçları ile kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler, bilgi ve iletişim telefonları yoluyla mini referandum, gibi adlarla, bir siyasi partinin veya adayın lehinde veya aleyhinde veya vatandaşın oyunu etkileyecek biçimde yayın ve herhangi bir surette dağıtım da yapılamayacak.

Bu sürenin dışında yapılacak kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler ve mini referandum gibi yayınlarda; tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerine uyulması da zorunlu olacak.

Bu kurallara aykırılık tespiti halinde ise konu Cumhuriyet Başsavcılıklarına, RTÜK'e, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna bildirilecek.

Hoparlörle propaganda

Seçim takviminin başlangıç tarihi olan 1 Ocak'tan, seçim propagandasının sona erdiği 29 Mart Cumartesi günü saat 18.00'e kadar halkın huzur ve rahatını bozmamak koşuluyla açık yerlerde, güneşin batmasını müteakip ikinci saatin sonuna kadar hoparlörle propaganda yapılabilecek. Ancak başka bir siyasi parti veya bağımsız aday adına açık ya da kapalı yer toplantısı yapılan saatlerde, bu toplantıların yapıldığı yer ve binalardan işitilecek ve bu toplantıları rahatsız edecek biçimde hoparlörle propaganda yapılamayacak.

İlçe seçim kurulları, kendiliğinden veya siyasi partilerin istekleri üzerine mahallin özelliklerini göz önünde tutarak hoparlörle, yayının yerini, zamanını, süresini ve diğer şartlarını tespitle yetkili olacak. Siyasi partilerin istemeleri halinde, ilçe seçim kurulunun düzenleyeceği programa göre varsa belediye hoparlörlerinden bedeli karşılığında eşit olarak faydalanabilecekler.

Hediye ve eşantiyon dağıtılamayacak

Seçime katılan siyasi partiler ve adaylar, seçimin başlangıç tarihinden propaganda süresinin son günü saat 18.00'e kadar, kendilerini tanıtıcı nitelikte broşür, el ilanları, parti bayrağı, poster, afiş veya ses ve görüntü içeren CD, DVD gibi her türlü yayını dağıtmakta serbest olacak, belirtilen yayın veya malzemeleri dağıtacak kişiler ise 18 yaşını doldurmuş olacak.

Ancak, siyasi partiler ve adaylar, yukarıda sayılanlar dışında herhangi bir hediye ve eşantiyon dağıtmaları, dağıttırmaları veya bunları üçüncü kişiler ya da kurum ve kuruluşlar aracılığıyla dağıtamayacak.

Siyasi parti ve adaylar, halkın huzur ve refahını bozmamak, yaya ve taşıt trafiğini engellememek koşuluyla önceden izin almaksızın stand açabilecekler, bu konuda çıkabilecek uyuşmazlıkların çözümünde ise ilçe seçim kurulları yetkili olacak.

Türk Bayrağı ve dini ibareler bulundurulamayacak, Türkçe esas olacak

Propaganda için kullanılan el ilanları ve diğer her türlü matbuat üzerinde Türk Bayrağı ve dini ibareler bulundurulamayacak. Siyasi partiler ve adayların, yapacakları propagandalarda, Türkçe kullanmaları esas olacak. Siyasi partiler ve adaylar, seçim bürolarına, seçimin başlangıç tarihi olan 1 Ocak Çarşamba gününden, seçim propaganda süresinin son günü olan Cumartesi günü saat 18.00’e kadar, parti bayrağı, afiş, poster, pankart ve benzeri malzemeleri asıp, yapıştırabilecekler.

Siyasi partiler, sayılan malzemeleri genel merkez, il, ilçe ve belde binalarına her zaman asmakta ve yapıştırmakta serbest olacaklar. Siyasi partiler ve adaylar, propaganda süresinin son günü saat 18.00’e kadar, açık veya kapalı yer toplantıları ile taşıtlarında; parti bayrağı, afiş, poster, pankart ve benzeri ilan ve reklam malzemelerini serbestçe kullanabilecekler. Miting günü de miting alanı çevresindeki güzergahlarda, toplantı süresinin bitimine kadar bu malzemeler yine serbestçe kullanılabilecek.

Propaganda ilan ve reklam malzemeleri, bu sayılan yerler dışındaki yerlere ise ancak ilçe seçim kurullarınca gösterilecek yerlere, şu usul ve esaslara göre asılabilecek:

-Seçime katılan siyasi partiler ve bağımsız adaylar, oy verme gününden önceki otuzuncu gün olan 28 Şubat Cuma gününden itibaren, kendilerini tanıtıcı poster, parti bayrağı, ilan, pankart veya afiş gibi malzemeleri asmak veya yapıştırmak amacıyla, o seçim çevresi içerisinde, belediyelerce doğrudan kullanılan ve ilçe seçim kurullarınca belirlenen sabit ilan ve reklam yerlerinden süresi, sayısı ve ücreti eşit olmak şartıyla yararlanabilecekler

-Seçim zamanı dışında ücretsiz olarak isteklisine tahsis edilen ilan ve reklam yerleri için ücret talep edilemeyecek. Bu yerler siyasi partiler ve bağımsız adaylar arasında eşit olarak paylaştırılacak

-Belediyelerin izni ile özel kişi ve kuruluşlar tarafından kurulan veya belediyelere ait olup da özel kişi ve kuruluşlara kiraya verilen sabit ilan ve reklam yerleri, bu kişi ya da kuruluşlar tarafından siyasi propaganda amacıyla kullandırılabilmesi için bu hususta yapılacak başvuru üzerine, söz konusu yerler ilçe seçim kurullarınca yukarıda belirtilen kurallara göre tahsis edilecek

-İlçe seçim kurulunca, o seçim çevresi içindeki ticari amaçlı sabit ilan ve reklam yerleri, oy verme gününden önceki kırkıncı gün olan 18 Şubat Salı gününe kadar belirlenerek, seçime katılan tüm siyasi partiler ile bağımsız adaylara yazılı olarak bildirilecek ve siyasi partiler ile bağımsız adaylar, bildirimden itibaren üç gün içinde yararlanmak istedikleri ilan ve reklam yerlerini ve süresini yazılı olarak ilçe seçim kuruluna iletecekler

-İlçe seçim kurulu tarafından, başvuruda bulunan siyasi parti ve bağımsız adaylar arasında tahsis aynı kurallar çerçevesinde yapılacak

-Aynı ilan ve reklam yerleri için birden fazla siyasi parti ve bağımsız adayın talepte bulunması halinde ilçe seçim kurulu, ilgilileri aynı anda davet ederek son tercihlerini yazılı olarak bildirmelerini isteyecek. İlgili siyasi parti veya bağımsız adaylar arasında, anlaşma sağlanamaması durumunda, ilan ve reklam yerleri, ad çekme işlemi yapılarak eşit süre, sayı ve ücret karşılığında tahsis edilecek. Ad çekme işleminin, birden fazla istekte bulunulan her bir ilan ve reklam yeri için propaganda süresinin tamamı, istekli sayısına bölünmek suretiyle eşit olarak belirlenecek

-Şehir dışında karayolları kenarında bulunan sabit ilan ve reklam yerleri de aynı yöntemle belirleme ve tahsis etme yetkisi il seçim kurulunda olacak. İl seçim kurulu bu yetkisini, yetkili ilçe seçim kuruluna devredebilecek

-Ad çekme işleminden sonra ilan ve reklam yerlerinden yararlanmak istemediğini il veya ilçe seçim kuruluna yazılı olarak bildiren siyasi parti ve bağımsız aday için ayrılan yerler, başvuruda bulunan diğer siyasi parti veya bağımsız adaya tahsis edilebilecek

-Bu tahsis işlemi yapılırken siyasi partiler ve bağımsız adaylar arasındaki fırsat eşitliği gözetilecek

-Kanunda yasaklanan yerler dışında, kamuya açık alanlara yerleştirilmiş görüntülü ilan ve reklam yapmaya uygun sabit dijital reklam panoları vasıtasıyla da görüntülü propaganda yapılabilecek. Ancak yukarıda belirtilen araçlarla sesli propaganda yapılamayacak

-Vatandaşların, oy verme gününden önceki otuzuncu gün olan 28 Şubat Cuma gününden, propaganda süresinin bitim günü olan 29 Mart Cumartesi günü saat 18.00’e kadar, konutlarına, iş yerlerine veya taşıtlarına, siyasi partilere ya da adaylara ait bayrak, afiş veya poster gibi tanıtıcı malzemeleri asabilecekler veya yapıştırabilecekler. Bu ilan ve reklamlar her türlü vergi ve harçtan muaf olacak

-Konut veya işyeri olarak kullanılmayan binalar ile iskana açılmamış ya da inşaat halindeki yapılara, siyasi partilere ve adaylara ait bayrak, afiş veya poster gibi tanıtıcı malzemeler asılamayacak

-Seçim propaganda süresinin son günü saat 18.00'den sonra, ilan ve reklam malzemeleri siyasi partilerin genel merkez, il, ilçe ve belde binaları haricinde asılamayacak

İlan ve reklam yerleri ile ilgili yasaklar

Seçimin başlangıç tarihinden oy verme gününü takip eden güne kadar siyasi partiler, bağımsız adaylar, herhangi bir kurum veya kuruluş ya da vatandaşlar tarafından, ilgili kanunda belirtilen yerler dışında, siyasi ilan ve reklam içeren afiş, poster, pankart veya siyasi parti bayrağı gibi malzemeler asılamayacak. Aksi halde, bu ilan ve reklamlar kaldırılarak masrafları da ilgilisinden tahsil edilecek.

Belirtilen yasaklarla ilgili işlem yapma yetkisi, 1 Ocak Çarşamba gününden 27 Şubat Perşembe günü saat 24.00’e kadar mülki makamlara, son otuz gün içinde ise ilçe seçim kurullarına ait olacak.

Seçimin başlangıç tarihinden oy verme gününü takip eden güne kadar şehir içi veya şehir dışında, toplu taşıma amacıyla kamu hizmetlerinde kullanılan hava, kara, deniz ve raylı sistem taşıtlarında yer alan reklam yerleri ve araçlarında, siyasi propaganda içeren yayın yapılamayacak.

Toplu taşıma araçlarına tahsis edilen üstü kapalı duraklar ile yolcuların inip bindiği kapalı alanlarda da yukarıdaki bu kural geçerli olacak.

El ilanı mahiyetindeki matbuaları dağıtacak kişiler seçme yeterliğine haiz olacak. Devlet, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyelerle bunlara bağlı daire ve müesseseler, iktisadi devlet teşekkülleri ve bunların kurdukları müesseseler ve ortaklıkları ile diğer kamu tüzel kişiliklerinde memur ve hizmetli olarak çalışanlar ilan dağıtamayacak.

Kamuya yararlı dernekler ve bunlarda görev almış bulunan memur ve hizmetliler de seçimlerde tarafsızlıklarını koruyacaklar.

Seçim propaganda serbestliğinin başladığı 20 Mart tarihinden oy verme gününü takip eden güne kadar, devlet, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyelerle bunlara bağlı daire ve müesseseler, iktisadi devlet teşekkülleri ve bunların kurdukları müesseseler ve ortaklıkları ile diğer kamu tüzel kişilikleri, umumi menfaatlere hadim cemiyetler ve Bankacılık Kanunu'na tabi teşekküllere ait kaynaklardan yapılan iş ve hizmetler dolayısıyla, (açılış ve temel atma dahil) törenler düzenlenmesi, nutuklar söylenmesi, demeçler verilmesi ve bunlar hakkında her türlü vasıtayla yayınlarda bulunulması yasak olacak.

Başbakan ve bakanlarla, milletvekilleri yurt içinde yapacakları seçim propagandası ile ilgili gezilerini makam otomobilleri ve resmi hizmete tahsis edilen vasıtalarla yapamayacaklar. Bu maksatla yapacakları gezilerde, protokol icabı olan karşılama ve uğurlamalar ile törenler yapılamayacak. Resmi ziyafet verilemeyecek. Yukarıda yazılı süre içinde, Başbakan ve bakanların seçimle ilgili çalışmalarında ve konuşmalarında 298 sayılı Kanun hükümleriyle bağlı olacaklar. Başbakan, bakanlar, milletvekilleri ve adayların seçim propagandası ile ilgili olarak yapacakları gezilere hiçbir memur katılamayacak.