"Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" araştırması (2)

İSTANBUL (AA) - İstanbul Sanayi Odasının (İSO) "Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" araştırmasının 2016 yılı sonuçlarına göre, 384 şirket kar, 116 şirket zarar etti.

İSO, "Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" araştırmasının 2016 yılı sonuçlarını açıkladı. Araştırmaya göre, geçen yıl İSO İkinci 500'de kar eden kuruluş sayısı 384'e gerilerken, zarar eden kuruluş sayısı ise 116 oldu. Zarar eden kuruluş sayısı son 10 yıl içinde beşinci kez 100'ün üzerinde gerçekleşti.

Faiz, amortisman ve vergi öncesi kar (FAVÖK) açısından bakıldığında ise 2016 yılında kar eden kuruluş sayısı 482, zarar eden kuruluş sayısı 18 oldu. Son üç yıldır FAVÖK elde eden kuruluş sayısında önemli bir değişiklik olmadığı görüldü.

Karlılıklardaki gerilemeye ve dönem karı elde eden kuruluş sayısındaki azalmaya karşın, kuruluşların çekirdek işlerine ve faaliyetlerine daha çok önem vererek FAVÖK performanslarını yükseltmiş olmaları dikkati çekti.

- Teknoloji yoğunluklarına göre yaratılan katma değer

İkinci 500 şirketlerinin 2016 yılında teknoloji yoğunluklarına göre yarattıkları katma değer itibarıyla en yüksek payı, yüzde 44,2 ile düşük teknoloji yoğunluklu sanayiler aldı. Orta-düşük teknoloji yoğunluklu sanayilerin payı ise 2016 yılında 3,4 puan artarak yüzde 30,3'e ulaştı.

Orta-yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı 2015 yılında yüzde 24,1 iken, 2016 yılında yüzde 21,1'e geriledi. 2015 yılında yüzde 6,6 olan yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı da 2016'da yüzde 4,3 oldu.

Bu tablo, Türkiye'de sanayinin yüksek katma değerli ve yüksek teknoloji yoğunluklu sektörlere dönüşüm ihtiyacının sürdüğünü gösterdi. Ancak İkinci 500 sonuçları, ölçüm yapılan son 4 yıldır bu konuda henüz yeterli ilerleme sağlanamadığını ortaya koydu.

İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu içinde orta-yüksek ve yüksek teknoloji yoğunluklu sektörlerdeki firmaların yarattığı katma değer payının 2016 yılında yüzde 25,4'te kalması da bunu gösterdi.

- İstihdam yüzde 1,4 arttı

Geçen yıl İSO İkinci 500'ün Ar-Ge harcamaları, İSO 500'ün aksine mutlak büyüklük olarak çok küçük bir artışa işaret etti.

İSO İkinci 500'ün Ar-Ge harcamaları 2015 yılında 283,6 milyon lira iken, 2016'da yüzde 2,2 artışla 290 milyon liraya ulaştı. Ar-Ge harcamalarının üretimden satışlara oranı ise yüzde 0,37'den yüzde 0,35'e geriledi.

İkinci 500'de Ar-Ge yapan firma sayısı ise 2015 yılında 180 iken, 2016 yılında 177 firmaya geriledi. Sanayi kesiminin rekabetçiliği için Ar-Ge hayati bir önem taşımakla birlikte, İSO 500'de olduğu gibi İSO İkinci 500'ün de 2016 yılı koşulları içinde Ar-Ge harcamalarını kısma yoluna gittiği görüldü.

Geçen yıl yaşanan sıkıntılara rağmen İSO İkinci 500'ün istihdamı yüzde 1,4 arttı. Ödenen maaş ve ücretler de 2016 yılında yüzde 18,2 gibi oldukça yüksek bir oranda artış gösterdi. Bu artışta asgari ücret düzenlemesi etkili olmakla birlikte, maaş ve ücretlerin reel olarak yüzde 10 civarında artış göstermesi de dikkati çekti.

- İhracat yüzde 2,8 geriledi

İSO İkinci 500 içinde 2015'te 67 olan yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısı 2016'da 65'e geriledi.

Son yıllarda İSO 500'de görülen azalma eğiliminden farklı olarak, İSO İkinci 500'de yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısının 65-70 bandında dalgalandığı kaydedildi. Yine de 2007 yılında 68 olan sayının 2012 yılında 72'ye kadar yükseldikten sonra, 2016 yılında 65 ile son 10 yılın en düşük seviyesine inmesi dikkati çekti.

Geçen yıl İSO 500'ün ihracatı artarken, İSO İkinci 500'ün ihracatında üç yıldır üst üste gerileme yaşandı. İkinci 500'deki kuruluşların ihracatı 2014'te yüzde 5,4, 2015'te yüzde 17 düşüşün ardından, 2016 yılında da yüzde 2,8 gerileyerek 7,6 milyar dolar oldu. Söz konusu gerileme, Türkiye toplam ihracatındaki düşüşün de üzerinde gerçekleşti.

İkinci 500 içinde 2016 yılında en çok ihracat gerçekleştiren kuruluş 138 milyon dolarla Pirelli Otomobil Lastikleri oldu. İkincilik 74 milyon dolarlık ihracatla Kardem Tekstil'in olurken, üçüncü sırada ise 73 milyon dolarlık ihracatla Greif FPS Turkey Ambalaj yer aldı.

- Listeye 100 yeni firma girdi

2016 yılında İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu sıralamasına 100 yeni firma girdi. Bunlardan 77'si geçen yılki 1000 büyük kuruluşun dışından geldi. 23 kuruluş ise 2015 yılında İSO 500 içinde yer alıp, bu yıl İSO İkinci 500'e gerileyen şirketlerden oluştu.

İSO İkinci 500'de yer alan ilk 50 sanayi kuruluşu şunlar oldu:

"right">2016	"right">2015	Kuruluş	Üretimden Satışlar (Net) (TL)
1	-	Modavizyon Tekstil San. ve Tic. A.Ş.	242.325.507
2	-	Marshall Boya ve Vernik Sanayi A.Ş.	242.182.445
3	32	Dardanel Önentaş Gıda Sanayi A.Ş.	241.566.926
4	-	Arcelormittal Ambalaj Çeliği San. ve Tic. A.Ş.	241.327.693
5	-	Poyraz Poyraz Fındık Entegre San. ve Tic. A.Ş.	241.283.448
6	119	Kaltun Madencilik Sanayi Nakliye ve Akaryakıt Ticaret A.Ş.	240.831.031
7	151	Greif FPS Turkey Ambalaj San. ve Tic. A.Ş.	240.820.387
8	246	Eti Elektrometalurji A.Ş.	239.214.461
9	17	Mar Tüketim Maddeleri İhr. İth. San. ve Tic. A.Ş.	238.874.923
10	-	ORMA Orman Mahsulleri İntegre San. ve Tic. A.Ş.	238.856.556
11	13	Altaş Yağ Su ve Tarım Ürünleri Gıda İnşaat Otomotiv Nakliyat San. ve Tic. A.Ş.	238.547.340
12	-	-	-
13	67	ÇİMTAŞ Çelik İmalat Montaj ve Tesisat A.Ş.	236.540.483
14	15	Vezirköprü Orman Ürünleri ve Kağıt Sanayi A.Ş.	236.320.439
15	-	Aster Tekstil San. ve Dış Tic. A.Ş.	235.884.874
16	-	Gürsoy Tarımsal Ürünler Gıda San. ve Tic. A.Ş.	234.891.917
17	87	Gizem Seramik Frit ve Glazür San. ve Tic. A.Ş.	234.851.834
18	+	Sançim Bilecik Çimento Madencilik Beton San. ve Tic. A.Ş.	234.432.482
19	14	Bekaert Kartepe Çelik Kord San. ve Tic. A.Ş.	234.054.822
20	54	Mioro Hediyelik Eşya San. ve Tic. A.Ş.	234.019.497
21	-	Altınyıldız Tekstil ve Konfeksiyon A.Ş.	232.963.945
22	1	Emas Makina Sanayi A.Ş.	232.396.461
23	51	Oğuz Gıda San. ve Tic. A.Ş.	232.313.683
24	23	Yurtbay Seramik San. ve Tic. A.Ş.	231.170.581
25	70	OPSAN Orijinal Sac Parça San. ve Tic. A.Ş.	230.324.715
26	195	Karel Elektronik San. ve Tic. A.Ş.	230.005.507
27	81	Kasar ve Dual Tekstil Sanayii A.Ş.	229.359.608
28	94	Vefa Prefabrike Yapılar San. Tic. A.Ş.	229.067.632
29	75	Bilkont Dış Ticaret ve Tekstil Sanayi A.Ş.	228.969.224
30	7	Çağ Çelik Demir ve Çelik Endüstri A.Ş.	228.693.900
31	28	Ermaksan Makina San. ve Tic. A.Ş.	228.494.910
32	-	Assan Panel San. ve Tic. A.Ş.	227.910.093
33	+	Ayhanlar Yol Asfaltlama San. ve Tic. A.Ş.	227.788.326
34	104	Pilenpak Ambalaj San. ve Tic. A.Ş.	227.582.986
35	22	Mes Yağ ve Gıda San. ve Tic. A.Ş.	227.472.157
36	19	Ve-Ge Hassas Kağıt ve Yapıştırıcı Bant San. ve Tic. A.Ş.	227.171.899
37	277	Ulusoy Elektrik İmalat Taahhüt ve Ticaret A.Ş.	226.408.060
38	77	Maysan Mando Otomotiv Parçaları San. ve Tic. A.Ş.	226.129.401
39	-	BATIÇİM Batı Anadolu Çimento Sanayii A.Ş.	226.017.033
40	40	Kalibre Boru San. ve Tic. A.Ş.	225.557.169
41	71	GRANİSER Granit Seramik San. ve Tic. A.Ş.	225.407.938
42	97	Uşak Seramik Sanayi A.Ş.	225.239.110
43	233	Özerdem Mensucat San. ve Tic. A.Ş.	224.405.632
44	69	Erbak-Uludağ İçecek San. ve Tic. A.Ş.	224.402.929
45	35	Bursa Çimento Fabrikası A.Ş.	224.222.538
46	+	Söke Değirmencilik San. ve Tic. A.Ş.	224.027.495
47	91	Magnesit A.Ş.	222.986.423
48	-	Sarılar Dış Ticaret Ltd. Şti.	222.337.662
49	55	Uğur Konfeksiyon San. ve Tic. A.Ş.	222.177.589
50	125	Mondi Kale Nobel Ambalaj San. ve Tic. A.Ş.	221.902.136

(sürecek)