Türk edebiyatında bir çınar devrildi! Vedat Türkali hayatını kaybetti!

Mavi Karanlık, Güven, Kayıp Romanlar gibi eserlerin yazarı, Türk Edebiyatının unutulmaz ismi Vedat Türkali aramızdan ayrıldı. Sayısız senaryo ve eser ile edebiyatımıza onlarca ödül kazandıran Türkali, sevenlerini yasa boğdu.

Ortaöğrenimini Samsun Lisesi’nde okuduktan sonra 1942 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun olan Vedat Türkali, yaşamını Türk Edebiyatı’na adayıp, sayısız eserler okur karşısına çıkmıştır. Usta yazar, Maltepe Askeri Lisesi ve Kuleli Askeri Lisesi’nde edebiyat öğretmenliği yaptıktan sonra 1951’de siyasi eylemleri sebebiyle tutuklanarak 9 yıl ceza almış 7 yıl sonunda koşullu olarak serbest kalmıştır.

1958 yılında cezaevinden çıktığında işsizdi. Dostlarının yardımıyla Babıali'de, Cumhuriyet Gazetesi'nde musahhihlik yapmaya başladı. Gazetenin prova baskılarını orijinalleriyle karşılaştırıp, hataları bulup düzeltiyordu.

Cumhuriyet gazetesindeki bu işi onun “Yeşilçam Dedikleri Türkiye” adlı romanını yazmasına vesile olacaktı. Bu romanında, adını vermeden gazetenin yöneticisi Nadir Nadi Abalıoğlu'yu eleştirince Cumhuriyet Gazetesi ile ilişkisi bozuldu ve işinden oldu.

Rıfat Ilgaz ile beraber “Gar Yayınları” adlı yayın evini kurdu. Hüsamettin Gönenli adıyla yazılar yazdı. Yılmaz Güney ile tanıştı. Onun yüreklendirmesi ile 1960 yılında “Dolandırıcılar Şahı” ile senaristliğe başladı. Senaryolarını Vedat Türkali takma adı ile yazdı. Toplumsal sorunlara değinen ve gerçekçi bakış açısı içeren birçok senaryo yazdı; bu ürünlerin bir bölümünü daha sonra kitap haline getirdi. Vedat Türkali asıl ününü ‘Bir Gün Tek Başına' adlı romanıyla duyurdu. 1965 yılında Başrollerinde Ayhan Işık ve Türkan Şoray'ın oynadığı “Otobüs Yolcuları” adlı filmin senaryosunu yazdı.

İlk romanı Bir Gün Tek Başına 1974 yılında yayınlandı. Vedat Türkali, Bir Gün Tek Başına'da 27 Mayıs Askeri Darbesi öncesindeki Türkiye aydınlarının bunalımlı çıkmazını sergiledi.

Türkiye Yazarlar Sendikası ve Barış Derneği yöneticilik ve üyeliklerinde bulundu. 12 Eylül 1980 darbesinden sonra Aydınlar Dilekçesi ve Barış Derneği'nin davalarından yargılandı. 1 Mayıs 2004'den – 1 Mayıs 2005'e kadar ki bir yıl, aydınların, sanatçıların, kültür sanat kurumlarının ve insan hakları savunucularının katılımı ile “Vedat Türkali Yılı” ilan edilmiştir. Vedat Türkali, 1942 yılında Merih Pirhasan ile evlendi.

Sayısız eser ve ödüle imza atan, edebiyatımızın çınarlarından yazar Vedat Türkali, bir süredir tedavi gördüğü Yalova Devlet Hastanesi'nde sabah saat 06.00 sularında hayatını kaybetti.

VEDAT TÜRKALİ’NİN ESERLERİ

ROMAN:
1974 – Bir Gün Tek Başına
1983 – Mavi Karanlık
1986 – Yeşilçam Dedikleri Türkiye
1989 – Tek Kişilik Ölüm
1999 – Güven (2 cilt )
2004 – Kayıp Romanlar
2009 – Yalancı Tanıklar Kahvesi
SENARYO
1960 – Dolandırıcılar Şahı
1964 – Kızgın Delikanlı
1964 – Erkek Ali
1965 – Üç Tekerlekli Bisiklet
1965 – Otobüs Yolcuları
1965 – Sokakta Kan Vardı
1965 – Şehirdeki Yabancı
1965 – Karanlıkta Uyananlar
1974 – Bedrana
1977 – Güneşli Bataklık
1977 – Kara Çarşaflı Gelin
1979 – Üç Film Birden
1984 – Eski Filmler
ŞİİR
1979 – Eski Şiirler Yeni Türküler
OYUN
1971 – 141. Basamak
1976 – Bu Ölü Kalkacak
1985 – Dallar Yeşil Olmalı
ANI:
2001 – Komünist
1989 – Savunmalar
1985 – Bu Gemi Nereye