TRT PAYI MAHKEMELİK OLDU!.. PEKİ ŞİMDİ NE OLACAK?

Elektrik faturalarından kesilen yüzde 2'lik pay ile radyo, televizyon gibi cihazların bandrol vergisinin aktarıldığı TRT'nin artık motorlu taşıt satışlarından da pay alacak olması tüketicilerin ve sanayicilerin yoğun tepkisiyle karşılaştı.

Milliyet'in haberine göre, Mobil İletişim Sistemleri ve İşadamları Derneği (MOBİSAD) ile Tüketiciler Birliği kararı yargıya taşımaya hazırlanıyor.
17 Ekim 2009 tarihli Resmi Gazete'de yer alan Bakanlar Kurulu kararına göre, üzerinde radyo ya da televizyon yayınlarını almaya yarayan kara taşıtlarının satışları üzerinden binde 8'lik pay TRT'ye aktarılacak.

Daha önceki düzenlemede bandrol vergisi taşıtın değil, taşıtta kullanılan radyonun fiyatına endeksliydi, oranı da yüzde 16'ydı. Ortalama fiyatları 200-500 lira arasında değişen oto radyolarından yaklaşık 30-80 lira arasında bandrol vergisi TRT'ye aktarılıyordu.
Oysa vergi taşıtın fabrika çıkış fiyatına endekslendiğinde tüketicinin ödeyeceği para ortalama bir otomobilde 160 liraya yükselecek. Bir başka hesapla otomotiv sektörü 2010'da öngörülen 500-550 bin adetlik satış hedefini yakalarsa TRT'nin buradan alacağı pay 125 milyon lirayı aşacak.

Üstelik söz konusu Bakanlar Kurulu kararının yürürlük tarihi 3 Temmuz 2009 olarak belirlendiği için bu tarihten itibaren satılan taşıtlardan bandrol vergisi alınması gündeme gelebilecek.
Bakanlar Kurulu kararı sadece radyolu kara taşıtları için geçerli de değil. Karar radyo ya da televizyon barındıdan hava ve deniz taşıtları, kulaklık, fotoğraf makinesi, adımsayar ve banyo sistemi dahil pek çok aracı kapsıyor.
DIŞTAN ALDIĞI HİZMET ARTTI
Gelirlerinin yüzde 70'e varan kısmını halktan toplanan elektrik payı ve bandrolden elde eden TRT, son dört bilançosunda 'fazla' verdi. Buna karşın halktan toplanan bandrol ve elektrik paylarının oranları düşürülmedi, buradan elde edilen gelirler her geçen yıl katlandı.

Öte yandan kurumun giderleri içinde en önemli iki kalemi personel giderleri ile 'dışarıdan sağlanan hizmet ve fayda' oluşturuyor. 2008'de personel giderleri memur maaş artışına paralel yükselirken, dışarıdan sağlanan hizmetlere ödenen paranın yüzde 60 varan oranda tırmandığı görülüyor.
KARAR YASAYLA ÖRTÜŞMÜYOR
TRT Gelirleri Kanunu temmuzda çıkarılan torba yasadaki bir maddeyle değiştirildi. Bu değişiklik bandrole konu cihazlarda yurtiçi üretim ya da ithal olmasına göre yapılacak hesaplamayı ve Bakanlar Kurulu'nun bu cihazları özelliklerine göre gruplandırarak bandrol oranı belirlemesini içeriyordu. TRT Gelirleri Kanunu'nun 'bandrol vergisinin radyo-TV yayını alan cihazlara kesilmesi'ni içeren 'özü' ise değiştirilmemişti.
Ancak bu kanun değişikliğini uygulamaya geçiren Bakanlar Kurulu kararının, yasayla örtüşmediği görülüyor. Çünkü karar, bandrolü radyo-TV alıcısı cihaza değil, onu taşıyan araca endeksliyor. Bakanlar Kurulu'nun yasanın kapsamını genişletmekle değil, bandrol oranlarını belirlemekle yetkili olduğuna dikkat çeken uzmanlar, kararın iptali için bu gerekçeyle dava açılabileceğini belirtiyor.
OTOMOTİVCİLER MALİYE'YE GİDİYOR
Otomotiv Distribütörleri Derneği Genel Sekreteri Işık Dikmen: 'Biz ilgili mercilere üyelerimizin bu konuyla ilgili görüşünü beyan edeceğiz. Bizim açımızdan kabul edilebilir bir durum değil. Yasal dayanağına bakıyoruz. Maliye Bakanlığı ve TRT ile belli parkurda bir görüşme çalışması içindeyiz. Karar henüz çok yeni. Şaşkınlığımızı atamadık. İki günden bu yana inceleme içerisindeyiz. Bu yasal ve vergi tekniği bakımından yanlış bir durum. Bu açıklamanın bir yanlış anlamadan kaynaklandığını umut etmek istiyoruz.'
SANAYİ BAKANI : HER VERGİ RAHATSIZ EDER
Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, araçlardan alınan TRT bandrol ücretlerinin artırılmasına ilişkin Bakanlar Kurulu kararıyla ilgili soruları yanıtladı. Ergün, 'Her verginin rahatsız edici bir yönü vardır. Bu dönem itibariyle bu tür kararların kamu mali dengelerinin oluşturulmasına önemli bir katkı sağlayacağını düşünüyorum. Mali dengeler yeniden oluştuğunda eminim bu tür uygulamalar da gözden geçirilmiş olacaktır' dedi.
MOBİSAD: YENİ BİR ORTAĞIMIZ OLDU
MOBİSAD Genel Sekreteri Arzu Nur Alpagut: 'Sektör olarak şaşkınlık içindeyiz. Düzenleme maliyetlerde ciddi bir artışa sebep verdi. Gerekçelerini bilmek istiyoruz. Yaklaşık radyo alıcılı bir cihazdan 3.68 kuruş olarak alınan TRT katkı payının ürün maliyetinin yüzde 8'ine çıkarılmasının mantıklı açıklaması olması gerekir. Bu durumdan beyaz eşya, otomotiv, elektronik olmak üzere birçok sektör olumsuz etkilenecek. Konuyu yargıya taşımayı da düşünüyoruz. Sektördeki perakendecilerin kâr marjları yüzde 8'i geçmez. Yeni bir ortağımız oldu. Bu durum yeni bir dolaylı vergiden başka bir şey değil.
TÜKETİCİLER BİRLİĞİ: BOYKOT EDEBİLİRİZ
Tüketiciler Birliği Başkanı Nazmi Kaya: 'Bu karar rekabet ihlalidir. Diğer medya kuruluşları tüketiciden bir destek almazken TRT'yi yaşatmak için vatandaştan para almak hukuksuzluktur. Bu kararla ilgili yasal ve adli yolları deneyeceğiz. Kamuoyu baskısı oluşturacağız, gerekirse her türlü boykotu uygulayacağız. Yönetmeliğin iptali için gerekli başvuruları yapacağız. Bir tüketicinin idari mahkemesinde dava açmasını sağlayacağız. Ciddi bir kanunsuzluk var. Bütçe açığını kapatmak için bu tür vergiler çıkarıyorlar. 3 Temmuz'dan itibaren araç almış herkes bu vergiyi ödemek zorunda kalıyor. Geçmişi de kapsayan yeni vergi çıkarılamaz.'
TRT'nin eylül ayında tüm gün ve tüm kişilerde prime time izlenme payı 2.80. İzlenme payı diğer ulusal kanallara göre alt seviyelerde yer alan TRT'nin bu nedenle reklam gelirleri de yıldan yıla düşüş gösteriyor. Kanalın 2007'de 36.9 milyon TL olan reklam gelirlerinin 2008'de 29.6 milyon TL'ye düştüğü görülüyor.
Bilançosu vergilerle 'fazla' veriyor(Milyon TL)
Yıl Personel Dışarıdan Toplam Toplam giderleri sağ. hizmet gider gelir
2004 241.8 179.7 598.4 496.4
2005 257.8 156.7 525.0 544.4
2006 270.4 131.8 491.7 654.2
2007 295.8 142.3 527.4 676.9
2008 307.9 227.0 829.2 1015.5
Kanalların eylülde izlenme payları
Kanal D 13.60
Show TV 10.20
Star TV 9.80
ATV 9.30
Fox 7.30
STV 4.40
Kanal 7 4.40
TRT 1 2.80
Habertürk 1.40
Flash 1.30
Cine 5 1.10