TDK dergisinde 'selfie' için yeni öneri: Görçek!
'Selfie'nin karşılığı olarak 'özçekim' kelimesi kullanılıyordu.
Türk Dil Kurumu'nun (TDK) dergisi için kaleme alınan bir yazıda,
1940'larda Türkiye'de ilk kez yapılan düzeneğe atıfla 'görçek'
kelimesinin kullanılması önerildi.
Selfie sözünün karşılığı olarak vatandaşlar internet üzerinden
yapılan ankette 'özçekim'i önerdi ama kullanımı
yaygınlaştırılamadı. Türk Dil Kurumu (TDK), Fikret Kaftanoğlu’nun
Türkiye’de kişinin kendi fotoğrafını çekebileceği düzeneği ilk
olarak 1940’larda yaptığını ve “gör- çek” adını verdiğini
belirterek, “Selfie sözü ileriki günlerde gündemden düşmez ve
‘özçekim’ karşılığı da bundan daha fazla yaygınlaşmaz ise yeni bir
öneri için ilk aday ‘görçek’ karşılığı olmalıdır” dedi.
TDK’nin yayın organı Türk Dili Dergisi’nde Adem Terzi’nin kaleme
aldığı “Mucit İnsanlar Fotoğrafhanesi Yahut Emrullah Ali’nin Selfie
Makinesi” başlıklı yazıda, ilk selfie aletinin 1940’lı yıllarda
Fikret Kaftanoğlu tarafından yapıldığı vurgulandı. Yazıda,
düzeneğine “görçek” adını veren Kaftanoğlu’nun, patentini daha
sonra Emrullah Ali Yıldız’a devrettiği ifade edildi.
Yazıda, selfie’nin karşılığı olarak “özçekim”i kullanan duyarlı
insanların sayısının zamanla artmasına rağmen farklı sebeplerle
yabancı sözleri tercih edenlerin de çok fazla olduğuna dikkat
çekildi. TRT ve devlet kurumlarının özçekim karşılığını kullandığı,
fakat bunda da bir düzenden söz etmenin zor olduğunun vurgulandığı
yazıda şöyle denildi: “Geçmiş dönemlerde yabancı sözler için
önerilen bazı karşılıklar yaygınlaşmamaları sebebiyle
değiştirilmiş, yerlerine yeni karşı- lıklar önerilmiştir. Şu
aşamada yaygınlığı ‘selfie’ biçiminden az olsa da ‘özçekim’
karşılığının hiç benimsenmediği söylenemez. Bununla birlikte
‘selfie’ sözü ileriki günlerde gündemden düşmez ve ‘özçekim’
karşılığı da bundan daha fazla yaygınlaşmaz ise yeni bir öneri için
ilk aday ‘gör- çek’ karşılığı olmalıdır.” Yazıda, selfie’nin Türkçe
karşılığını belirlemek için vatandaşa soran TDK’ya bin 200 öneri
geldiği ve bunların içerisinden özçekim karşılığının seçildiği
hatırlatıldı. Vatandaşların önerilerinden bazıları şöyle: “Bakçek,
bençek, bençekim, fotoben, bensel, çekendi, fotokendi, görçek,
kendi, kendiçek, kendiçekim, kendifoto, kendikem, kendil, kendimce,
kendince, kendiş, otofoto, önçekim, özçek, özçeki, özçekim, özfoto,
özpoz, sençek, yüzçek.”