Taha Akyol imzalı 1919-1920 belgeseli CNN TÜRK’te başlıyor!

1919-1920 belgeselinde, ilk kez yayınlanacak belgelerle Birinci Dünya Savaşı’ndan galip çıkan devletlerin Anadolu’yu paylaşma kavgası ve Milli Mücadele anlatılıyor.

• İtilaf Devletleri Osmanlı ve Ortadoğu topraklarını daha savaş sürerken aralarında yaptıkları gizli anlaşmalarla nasıl paylaşmışlardı?
• İtilaf Devletleri İtalya, Yunanistan gibi küçük devletleri kendi saflarında savaşa sokmak için ne tür entrikalar çevirdiler?
• Ekim Devrimi’yle iktidara gelen Bolşevikler, Çarlık Rusyası’nın savaş sırasında müttefikleriyle yaptığı bu gizli anlaşmaları ve gizli diplomasi rezaletlerini nasıl ifşa etti?
• Yunanistan, İtilaf Devletleri’nin hangi entrikaları sonucunda 1. Dünya Savaşı’na katıldı?
• ABD Başkanı Wilson “Adil barış, kendi kaderini tayin” söylemiyle nasıl Dünya Savaşı’nın mağluplarının umudu oldu?
• Mondros Mütarekesi görüşmeleri sürerken İngiliz Amiral Calthorpe Türk heyetini nasıl tehdit etti?
• Türklere Sevr Anlaşması’nı zorla kabul ettirmek için Yunan ordusu Anadolu’ya nasıl saldırtıldı?
• Mustafa Kemal cepheden döndüğünde Mütareke İstanbulu’nda ne gibi siyasi faaliyetler yürüttü, kimlerle görüştü?
• Osmanlı’ya karşı bir Arap isyanı çıkartabilmek için İngilizler ne kadar para harcadı?
• Arap krallığı ve hilafet vaat edilen Şerif Hüseyin nasıl kandırıldı?
• Mustafa Kemal Paşa “Sıradan bir tuğgeneral değilim” diyerek hangi görevi reddetti?
• Savaştan önce Ermenilere vaat edilen Anadolu’da kurulacak Ermenistan devleti gizli Sykes-Picot Anlaşması’yla nasıl “buharlaştı”?
• Mustafa Kemal padişaha neden “Harbiye Nazırı olmam zaruridir!” diye telgraf yolladı?
• Paris Barış Konferansı’na çağrılan Damat Ferit Paşa nasıl aşağılandı?
• İngiliz Başbakanı Lloyd George’un “Türkiye Öldü” dediği o felaketin içinde nasıl bir kurtuluş mucizesi başarıldı?
• Böyle daha birçok sorunun yanıtını veren belgeselde, Türkiye’de ilk kez yayınlanacak belgeler de bulunuyor.

Müziklerini Onur T. Yıldırım’ın bestelediği, kurgu yönetmenliğini Aytül Tekin’in, yardımcı yönetmenliğini Burak Örnek’in yaptığı belgeselin yapımı sırasında Reuters, Pathe gibi yabancı arşivlerin yanı sıra Başbakanlık Osmanlı Arşivi, TBMM Kütüphanesi, Genelkurmay ATASE Başkanlığı, IRCICA, İBB Atatürk Kitaplığı, İSAM Kütüphanesi, Milli Kütüphane gibi kurumların, Mehmet Ö. Alkan, Hasan Saltık, Prof. Dr. Bingür Sönmez gibi araştırmacıların özel arşivlerinden de yararlanıldı.

1919-1920’nin ilk bölümünde Ekim Devrimi’yle Rusya’nın savaştan çekilmesi, bir bakıma Sevr Anlaşması’nın “çekirdeği” olan 1. Dünya Savaşı sırasında yapılan gizli anlaşmalar, Yunanistan’da İtilaf Devletleri’nin ateşlediği Kral Konstantin-Başbakan Venizelos çatışması, gizli Sykes-Picot Anlaşması’yla paylaşılan Mezopotamya ve Ortadoğu’nun yeniden şekillenmesi anlatılıyor.

1919-1920 belgeselinde dönemin tanığı siyasi ve askeri aktörlerin rapor ve mektuplarının yanısıra; Rauf Orbay, Fevzi Çakmak, Liman Von Sanders, Kazım Karabekir, İngiliz casus Thomas Edward Lawrence, Osmanlı ordusundan ayrılarak isyancılara katılan Osmanlı subayı Faruki Bey, Fahri Belen, İsmet İnönü, gazeteci Ziya Şakir, Ahmet Emin Yalman, İbnül Emin Kemal Bey, Lütfi Simavi Bey, Şevket Süreyya Aydemir, diplomat Ali Fuat Türkgeldi gibi tanıkların anılarına da yer veriliyor. Ayrıca Alexander Anastasius Pallis, Margaret Macmillan, James Barr, Laurence Evans, Basil Liddell Hart, David Fromkin, Miriam Kent, Gwynne Dyer, Lord Kinross, Andrew Mango, Gotthard Jaeschke, Eric Zürcher gibi tanınmış tarihçi ve yazarların kitaplarından alıntılar da belgeselde yer alıyor.

Taha Akyol’un CNN TÜRK’te hazırladığı belgeseller bir tarih dizisi oluşturuyor.

Balkan Savaşı’nın 100. yıldönümünde, “Rumeli’ye Elveda”, Birinci Dünya Savaşı ve Ermeni tehcirinin 100. yılında “1914-1915”, Lozan Antlaşması’nın 90. yıldönümünde “Bilinmeyen Lozan” belgesel dizilerini yayınlayan CNN TÜRK’te “1919-1920” belgeseliyle birlikte Osmanlı’nın felaket ve Türkiye’nin kuruluş yılları olan 1912-1922 sürecini, “On Yıllık Savaş Dönemi” anlatılmış oluyor. Bu belgesellerin her biri, yayınlandıktan sonra kitap olarak da yayınlanmıştı.