Tacikistan'daki Rogun Hidroelektrik Santrali projesi

TAŞKENT (AA) - Özbekistan Başbakanı Şavkat Mirziyoyev, Tacikistan'da "yüzyılın inşaatı" olarak bilinen Rogun hidroelektrik santralinin tüm Orta Asya bölgesi için bir tehlike oluşturduğunu ileri sürerek, eski Sovyetler döneminde tasarısı yapılan söz konusu projenin tamamen yeniden ele alınması gerektiğini belirtti.

Özbekistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, Başbakan Şavkat Mirziyoyev, Tacikistan Başbakanı Kahir Rasulzade'ye bir mektup göndererek, Tacikistan'ın Rogun Hidroelektrik Santrali (HES) projesinin inşaatı için İtalya'nın Salini Impregilo şirketi ile mutabakat sağlamasından ülkesinin duyduğu tedirginliği dile getirdi.

Mirziyoyev, santralin bulunduğu alanda özellikle Dünya Bankası himayesinde uluslararası uzmanlar tarafından yapılan incelemelerin Rogun HES'inin tüm Orta Asya bölgesi için büyük bir tehlike doğuracağını bir kez daha tasdik ettiğini ve bunun komşu ülkelerin yöneticileri ve uzmanların bildiri ve açıklamalarında defalarca dile getirildiğini kaydetti.

Bu yüzden söz konusu proje ile ilgili teknojen, çevre, sosyal ve ekonomik tehlikeleri anlayan Dünya Bankası'nın Rogun HES'inin inşaatının finansmanlığında yer almaktan vazgeçtiğini bildiren Mirziyoyev, mektubunda şu ifadeleri kullandı: "İnşaatı öngörülen Rogun HES tasarısının 40 yıl önce, 1970'lı yıllardaki Sovyet megalomanisi döneminde hazırlanmasından dolayı günümüzün talep ve koşullarına uygun olmamasının, bu projenin tamamen yeniden ele alınmasını gerektirdiğini" kaydederek, "Yüksekliği 335 metre olan ve dünyada başka bir benzeri bulunmayan baraja sahip santralin inşaatı için seçilen alanın 9-10 büyüklüğündeki depremlerin olabileceği sismik faal olan dağlık bir bölgede bulunması ciddi tedirginlikler uyandırıyor."

Santralin, belirtilen 3,9 milyar dolardan çok daha fazla toplam maliyeti olabilecek tasarının mali açıdan da net olmadığını, proje tasarı çalışmalarının tamamlanmadığını ve eksperlerin bununla ilgili fikirlerinin dikkate alınmadığını kaydeden Mirziyoyev, "Tacikistan hükümetinin her ne pahasına olursa olsun Rogun HES inşaatını devam ettirmeye yönelik çabalarından dolayı olası tehlikeden ve Tacikistan tarafından atılmakta olan tehlikeli adımların düzeltilemez akıbetlerinden tedirginlik duymamak mümkün değildir." dedi.

Mirziyoyev, Tacikistan hükümetinin ülkedeki elektrik enerjisi sorununu ülkede çok sayıdaki dağ ırmakları ve havzalarında küçük ve orta ölçekli hidroelektrik santraller inşa etme yoluyla çözmesinin mümkün olduğunu kaydederek, zaten ülkenin bu konuda yeterince deneyime de sahip olduğu vurgulandı.

Bu ay başında Tacikistan hükümeti, ülkede "yüzyılın inşaatı" olarak bilinen Rogun Hidroelektrik Santralinin (HES) yapımı için İtalyan Salini Impregilo şirketi ile 3,9 milyar dolar tutarında anlaşmaya imza attı. Öngörüldüğü şekilde 335 metre yükseklikte inşa edilirse dünyadaki en yüksek su barajı olacak santralin faaliyete başlamasıyla yıllık ortalama 13,1 milyar kilovatsaat elektrik üretmesi planlanıyor.

- Rogun Hidroelektrik Santrali

Rogun Hidroelektrik Santrali projesinin inşaatı, Özbekistan, Türkmenistan ve Afganistan'ın tarım arazilerini de sulayan Amuderya Irmağı'nın su kaynakları üzerinde 1970'lı yıllarda eski Sovyetler Birliği tarafından başlatıldı.

Projenin tamamlanması için Rusya ve diğer ülkelerce verilmesi öngörülen finansal ve teknik desteği alamayan Tacikistan hükümeti, maliyeti 3 milyar doları aşan hidroelektrik santrali kendi imkanlarıyla kurmaya yönelik çabalardan da sonuç alamadı.

Topraklarının büyük bir kısmını Amuderya Irmağı ile sulayan komşu Özbekistan hükümeti ise 335 metre yükseklikte kurulması planlanan Rogun HES'inin inşaatına, sismik faal bölgede bulunması ve bölgede su sorunu yaratacağını ileri sürerek karşı çıkıyor. İki ülke ilişkilerinde Rogun HES projesinden dolayı zaman zaman durgunluk yaşanıyor.