Sinema eleştirmenlerinden TRT'ye: "Kovboylara karşıyız da 'Kızılderililerin' ne suçu var?"
TRT, her Pazar sabahı TRT 1 kanalından saat 09:55'te kovboy filmi yayınlama geleneğine son verdi.
ABD ile yaşanan gerilimin ardından çeşitli kurumlar farklı
yöntemlerle ABD'ye boykot uygulamaya başladı.
Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu da( TRT), her Pazar sabahı TRT 1
kanalından saat 09:55'te kovboy filmi yayınlama geleneğine son
verdi.Cumhuriyet.com.tr, TRT'nin aldığı bu kararı sinema
eleştirmenlerine sordu.
İŞTE SİNEMA ELEŞTİRMENLERİNİN O YORUMLARI:
Eleştirmen Tunca Arslan: "Kovboylara" karşıyız da,
"Kızılderililerin" ne suçu var
" Western filmlerinin, sinema sanatının önemli bir türünü
oluşturduğu açık. Çok önemli yönetmenlerin imza attığı başyapıt
düzeyinde pek çok örnek söz konusu. Öte yandan bu türün, genel
yapısı ve mesajları itibariyle başlangıcından bu yana Amerikan
ideallerini dünyaya yaymak için propaganda aracı olarak
kullanıldığı da bir gerçek. Alınan karar, politik nedenlerden
kaynaklanıyorsa, TRT 'nin, western kuşağını tümüyle kaldırmak
yerine, nitelikli bir seçkiyle "eleştirel western" örneklerine yer
vermesi çok daha doğru olurdu. Bu çerçevede değerlendirilebilecek
ve "anti-Amerikan" diye nitelendirilebilecek yüzlerce film
sayılabilir. Bir zamanların "Sinema ve Edebiyat", "İki Film Birden"
gibi programlarında olduğu üzere gösterim öncesinde bir iki stüdyo
konuğuyla filmin masaya yatırılması, olumlu ya da olumsuz
özelliklerinin tartışılması, verimli bir kültürel-sanatsal
oluşturabilirdi. Tamam, artık "Kovboylara" karşıyız da, insan
"Kızılderililerin" ne suçu var diye sormadan da edemiyor."
Eleştirmen Murat Tolga Şen: Çocuk aklı ile verilen
tepkiler
Sinema eleştirmeni Murat Tolga Şen ise TRT'nin kararı için "Çocukça
verilmiş bir tepki" dedi.
Şen, TRT'nin kararını şöyle yorumladı:
"Bu bir gelenek. Ben 44 yaşındayım ve çocukluğumda TRT 'nin pazar
kuşağında yayınladığı western filmleri izleyerek büyüdüm. Hemen
öncesinde Voltran yayımlanırdı. Bunların çoğu zaten Amerikan filmi
de değildir. İspanya'da çekilmiş İtalyan spagetti westernleriydi.
Bir eleştirmen olarak bu izlediğim filmler mesleğimle ilgili çok
faydalı oldu. O zamanların TRT 'si tam bir sinematek gibi
çalşıyordu ve dünya sinemasından en önemli örnekleri bize
gösteriyordu. Sadece western kuşağında da değil. Her filmi bir
başyapıt gibiydi. Biz bu sayede çok şanslı bir nesildik. TRT 'nin o
günlerden bugüne kadar gelen belki de tek iyi geleneği western
kuşağı olarak kalmıştı. Bu bir gelenekti. Çocukluğumuzdan kalan
güzel şeylerden biriydi. Şu anki TRT'nin bir zamanlarki TRT'si ile
hiç ilgisi yok. siyaseten tamamen kirlenmiş ve güdümlenmiş bir TRT
var. Bunu da kaldırarak kendilerince bir anti Amerikancılık yaparak
kendi yayıncılık anlayışlarına en büyük ihanetlerden yapmış
oldular. Hayırlı olsun. Hangi kafalar böyle bir karar alıyor,
kimlere uyuyorlar, neden böyle şeyler yapıyorlar anlamak mümkün
değil. Ama 30 yaş üstü insanlar için, pazar sabahları televizyon
açıp da bir western filmi izlemek güzel bir anıydı. Gırtlağımıza
kadar diziye boğulduğumuz bir zamanda böyle bir mola güzeldi.
Kimseye de bir zararı yoktu. Biz o filmlerden de zehirlenip,
çılgınca marketlere koşup Amerikan ürünlerini tüketip, ABD'nin
üçüncü dünya politikalarını avuçlarımız patlarcasına
alkışlamıyorduk. Dolayısıyla aldıkları bu karar yersizdir ve kendi
yayıncılık anlayışlarına ve geleneklerine ters düşmektedir. TRT'den
de bu anlamda geriye hiç bir şey kalmamıştır ve kendi tabutlarına
son çiviyi çakmışlardır. "
"Yerli ve milli televizyon olmaz"
Tamamen yerli ve milli bir televizyonculuk yapamazsınız. Çünkü
televizyonculuk dedğimiz şey dünya standartlarında yapılır. Bir gün
İzlanda ile sorun yaşarsak, çekimlerinin büyük kısmı İzlanda'da
yapılan Game of Thrones'u boykot mu edeceğiz? Kapımızı kapatıp deve
kuşu gibi kuma gömerek dünyaya nereden ekleneceğiz. Bu arada TRT
'nin western filmlerini yapan sinemacıların, o filmlerde oynayan
oyuncuların çoğu öldü gitti. Alınan bu karar o insanların anısına
da hakaret. Bugünün siyasetiyle ilgilenmiyorlar bile. Dünya sinema
tarihine dokunmuş, emek verilmiş çalışmalar. Bunun Amerikan ya da
şu bu olmasının hiç önemi yok. Ayrıca bizim sinemamızda da çekilmiş
bir çok western filmi var. Bir zamanlar Türk sineması da pek çok
western filmi çekti. Hatta biz sinema yazarı arkadaşlar kendi
aramızda erişte western deriz. Bu filmlerde Cüneyt Arkın'dan Sadri
Alışık'a, Yılmaz Köksal'a kadar filmleri vardır. Üstelik bu
filmlerin çekildiği 70'ler, Türkiye'de anti-Amerikancılığın en üst
seviyede olduğu yıllardı. Ama kimsenin aklına 'neden western filmi
çekiyoruz, gidip şu oyuncuları bir güzel pataklayalım' diye bir
düşünce gelmemiş. Şu an bu tepkiler gerçekten çocuk aklı ile
verilen tepkiler. Bunlar yetişkin tepkileri değil. Bunlar
sinemasever ya da televizyon seyretmeyi seven insanların tepkileri
değil. TRT'nin bu kararı hangi siyasi görüşe dahil olursa olsun,
hiç bir izleyicinin bu kuşağın kaldırılmasından memnun olduğunu
düşünmüyorum. Tamamen yanlış bir karar."