Sabah-ATV'yi satan Çalık'a e-bilet asisti!

Türkiye'deki spor kulüpleri ve Kulüpler Birliği'nin hiçbir şekilde dahil edilmediği E-Bilet sözleşmesi, TFF ile Netaş ve geçen ocak ayına kadar Başbakan'ın damadı Berat Albayrak'ın CEO'luğunu yaptığı Çalık Holding'e ait E-Kent Konsorsiyumu arasında 2013 Ağustos'unda imzalandı. Hukukçulara göre dünyada ilk kez Türkiye'de uygulanacak E-Bilet sisteminin aceleye getirilmesindeki en büyük etken, sahalarda giderek artan siyasi muhalefeti zapturapt altına almak.
Cumhuriyet'ten Oğuz Güven'in haberine göre E-Bilet sistemi, ilk olarak 2014 yılı nisan ayında Kadıköy Şükrü Saracoğlu ve Türk Telekom Arena, Trabzon Avni Aker, Kasımpaşa RTE statlarında başlatılacak. Gelecek sezon da tüm Süper Lig maçlarının oynandığı statlarda uygulanacak.
E-bilet sisteminde taraftar her şeyiyle fişlenecek, statta her anı kamerayla izlenecek. Seyirci, bilet ya da kombine satın alabilmek için vatandaşlık numarası, fotoğraf, ev adresi ve kimlik bilgilerini bankaya beyan edecek.
Maça bilet almak isteyen önce AktifBank'ın anlaştığı PTTBank şubelerine gidip kimlik bilgilerini verecek, taraftar kart alacak. Fotoğraflı bir kimlik belgesi görünümündeki "e-futbol" kartının içinde manyetik bir okuyucu bulunacak. Taraftar gideceği maçın biletini kredi kartı veya benzeri yolla "e-kart"ına işletecek. Maç günü turnikeden kartını okutup geçecek. Tribünde hiç kimse birbirinin yerine oturamayacak. Tribünde olay çıkaran, siyasi slogan atan, küfür eden taraftarlar hakkında ise kamera tespiti sonrası yasal işlem başlatılacak.
Çalık'a 'rant' asisti
Maça gitmek isteyen taraftar alacağı karta banka kredi kartı gibi ilk yıl 15 lira ödeyecek. Bu kart ücreti her yıl yenileme adı altında enflasyon oranında artacak.
Turnikeden her geçişte her taraftar ayrıca 2 lira ödeyecek. Bu ücret de aynı şekilde her yıl enflasyon oranında artırılacak.
Sözleşme gereği E-Bilet uygulamasından elde edilecek gelirin yüzde 55'i AktifBank'ın dahil olduğu konsorsiyuma, yüzde 40'ı kulüplere, yüzde 5'i TFF'nin kasasına gidecek.
İlk etapta uygulamaya geçecek olan Fenerbahçe ve Galatasaray maçlarında iki takımın da 50 bin kişiye oynadığı düşünülürse bu, 100 bin çarpı 2 lira ediyor. Yani Çalık'ın iki takımın bir maçında sadece turnike girişinden kazanacağı para 200 bin lira. Şirketin, sadece iki takımın 100 bin taraftar kartından kazanacağı ise 100 bin çarpı 15 eşittir 1.5 milyon lira.
FB'nin 310 bin taraftar kartı çöpe gidecek
Yeni kart sisteminin gelmesiyle takımların çıkardığı taraftar kart ve bunlardan elde ettiği gelirler de çöpe gidecek. Bu takımların içinde en büyük zararı 310 bin taraftar karta sahip olan Fenerbahçe görecek.
Konsorsiyumun giderleri tüm masrafları kapsayacak. Her türlü pazarlama, satış ve saha operasyonlarına ait harcamalar gider sayılacak. Giderler açısından TFF onayının devreye girmesi için masrafın asgari tek seferde 30 bin lira olması gerekmekte. Yani 30 bin liranın altındaki giderlerde TFF'nin onayına gerek yok.
Banka, giderler düşüldükten sonra kalan geliri TFF ve kulüplere sezon sonunda ödeyecek. Biriken paranın faizi bile birçok düşük bütçeli kulübün toplam gelirinden fazla olacak.
Sözleşmede AktifBank'ın diğer gelir kalemleri de şöyle sıralanıyor:
- Hesaba bağlı ve kredi kartı özellikli elektronik kartlar için E-Bilet sistemi kullanım bedeli ve yıllık yenileme bedeli, ön ödemeli elektronik kart için belirlenen E-Bilet sistemi kullanım ve yıllık yenileme bedellerinden az olmamak üzere finansal kuruluş tarafından belirlenecek.
- Elektronik kartların kullanımından elde edilen kart takas komisyonu geliri.
- Mobil operatörler üzerinden yapılacak bilet alım ve kart bakiye yükleme işlemleri sırasında, aboneden elde edilecek tüm gelirler, mobil uygulamalardan elde edilecek gelirler.
- E-Bilet sistemi sponsorluk gelirleri.
- Online ve mobil bilet satış portal ve uygulamalarının içeriğinden, reklamlarından veya mobil uygulamalardan elde edilecek gelirler.
- Merkez hesapta ve ön ödemeli elektronik kart hesaplarında belirli bir süre tortuda
birikecek olan tutarların değerlendirilmesinden oluşacak gelir.
- Finansal kuruluşlara devredilecek elektronik kart lisansından elde edilecek lisans gelirleri.
- Mobil operatörlerden, mobil bilet satış, mobil ödeme ve mobil cüzdan lisansları kapsamında elde edilecek gelirler.
- Türkiye genelindeki ulaşım kartlarına elektronik kart lisansı verilmesi halinde elde edilecek lisans gelirleri.
E-Bilet 6222 Sayılı yasa gereği
31/3/2011 tarihli ve 6222 Sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun'un 11. maddesinde federasyonların görev, yetki ve sorumlulukları şöyle sıralanıyor:
a) Milli müsabakalarda, spor müsabakasına seyirci olarak girecek kişilerin kontrolünü yaptırmak, haklarında seyirden yasaklanma tedbiri bulunanların spor alanlarına girişlerini engellemek ve tespit edilenleri genel kolluk kuvvetlerine bildirmek.
b) Elektronik kartlı bilet sistemine geçilen müsabakalarda;
1) Bilet organizasyonu ve seyircilerin müsabaka alanlarına giriş ve çıkışına ilişkin kontrol ve denetimi gerçekleştirmek ve bu amaçla bünyesinde merkezi kontrol sistemi oluşturmak ve kurulacak sistemi kulüplerin hizmetine sunmak.
2) Elektronik kart oluşturmak amacıyla alınacak kişisel bilgileri merkezi veritabanında tutmak ve bu veritabanını Maliye Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı'nın erişimine açık tutmak ve veritabanları arasındaki erişimi sağlamak.
3) Sistem üzerinden merkezi satışları gerçekleştirmek, kart bilgilerinin kulüpler adına reklam ve pazarlamasını yapmak, haklarında seyirden yasaklanma tedbiri bulunanlara bilet satışı yapılmaması için her türlü tedbiri almak.
c) Kanunun 11'inci maddesinde tanımlanan suçlardan dolayı mahkûmiyetle birlikte haklarında Türk Ceza Kanunu'nun 53'üncü maddesi hükümlerine göre yasaklanma kararı verilen kişilerin belirlenen yasak süresince yönetim ve denetim organlarında görev almamasını sağlamak.
ç) Kanun hükümlerine göre hakkında güvenlik tedbiri olarak spor müsabakalarını seyirden yasaklanma kararı verilen kişilerin yasak süresince federasyon yönetiminde yer almamasını ve spor müsabakalarında hakem, temsilci veya gözlemci olarak görev almamasını sağlamak.
d) Özel güvenlik görevlileri yerine görevlendirilen genel kolluk görevlilerinin kanunda belirtilen harcırahlarını müsabakada görev alan genel kolluk kuvvetlerine ilişkin listenin il veya ilçe emniyet müdürlükleri tarafından federasyona bildirilmesinden sonraki 15 gün içerisinde görevlendirilen genel kolluk görevlilerinin hesabına yatırılmasını sağlamak.
e) Biletsiz seyirci girişini önleyici tedbirler aldırmak ve denetlemek.
f) Gözlemci polise Türkiye Futbol Federasyonu'nun belirleyeceği esaslara uygun olarak spor alanlarının ilgili bölgelerine girebilecek şekilde akreditasyon kartları düzenlemek...
İhale verildiğinde damat CEO idi
Netaş ve E-Kent (E-Kent Teknoloji ve Ödeme Sistemleri) Konsorsiyumu, Türkiye Futbol Federasyonu'nun (TFF) Türkiye çapındaki en üst lig ve bir altındaki ligde bulunan futbol kulüplerinin stadyumlarında E-Bilet sisteminin tasarımı, tedariki, entegrasyonu, devreye alınması, çalıştırılması ve bakımı için bir merkezi sistem entegratörü seçmek üzere gerçekleştirdiği ihaleyi KDV dahil 100 milyon lira bedelle kazandı. İhaleye ilişkin anlaşma 27/08/2013 günü imzalandı. Netaş hisseleri açıklamadan sonraki ilk iş gününde yüzde 8.97 oranında prim yaptı.
NETAŞ'ın yüzde 53 hissesi OEP RHEA Turkey Tech B.V'nin, One Equity Partners (OEP) ve Rhea Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş'nin ortaklaşa sahip olduğu bir şirkete satılmıştı. E-Kent de, Çalık Holding'in AktifBank'la ilişkili kuruluşu. İhaleyi alan ortaklardan finansal kısmı yürütecek olan E-Kent ve AktifBank'ın sahibi, AKP hükümeti tarafından devlet bankaları tarafından verilen krediyle Sabah ve atv'yi alan, kısa bir süre önce de bu medya grubunu satan Ahmet Çalık. İhale verildiğinde Çalık Holding'in CEO'luk görevini Başbakan Tayyip Erdoğan'ın damadı Berat Albayrak yapıyordu. Berat Albayrak 2014 Ocak ayı itibarıyla bu görevini bıraktı.
Şube taşeronu PTT
Dört şubesiyle yakın bir zamana kadar kurumsal müşterilere hizmet veren AktifBank, kendisi şube açmak yerine, Türkiye'nin dört bir yanında kurulmuş olan PTT şubeleri üzerinden hizmet vermeye başladı. Yani bir anlamda PTT'yi taşeron olarak kulanmaya başladı.
Aktif yakınlık
Meclis KİT Komisyonu'nda görev yapan CHP Amasya Milletvekili Hüseyin Ünsal, PTT ile AktifBank'ın işbirliği yapmasını şu sözlerle gündeme getirmişti:" PTT Genel Müdürlüğü Ucuz Para Transferi (UPT) sistemi uygulamaya koydu. Bir KİT olan PTT'nin ortaklık için kamu bankalarına öncelik tanıması beklenirdi. Ancak Aktif Bank'ı tercih etmiş. Aradaki aktif yakınlık da malum. AktifBank, Çalık Holding'in bankası. En ucuz para havalesinden 7.5 lira alındığı düşünülürse ortada dönen paranın büyüklüğü az çok tahmin edilebilir."
Yanıt bekleyen sorular
- Ticari bir sözleşme neden yasaya tabi tutularak zorunlu kılındı?
- Mevduat bankası olmayan AktifBank neden tercih edildi?
- E-Bilet karışıklık olacağı bilindiği halde neden bu sezon bitmeden uygulamaya konuldu?
- Gelirler neden sezon sonunda ödenecek? AktifBank gibi küçük ölçekli bir banka 500 milyon doları bulması beklenen bir gelirin garantisini nasıl verecek? İflas ettim derse, kulüplerin zararını kim karşılayacak?
- TFF, E-Bilet'ten gelen gelirleri kulüplere nasıl pay edecek? Galatasaray ile Elazığ arasındaki fark neye göre belirlenecek? Federasyonun bu parayı kulüplere tehdit olarak kullanmasının önüne nasıl geçilecek?
- Tamamiyle kulüpleri ilgilendiren bir konuda, kulüpler sözleşmenin herhangi bir yerine neden hiç dahil edilmedi? Örneğin, E-Bilet'te uyum sorunu yaşanabileceğine dikkat çeken Kulüpler Birliği'nin, "14 Nisan'da başlanacak uygulamanın bir sonraki sezona uzatılması" yönünde yaptığı istek bile neden kabul edilmedi?
- 5 yıllık olması planlanan sözleşme neden 10 yıla çıkarıldı?
- Hiçbir güvenlik gücü olmamasına rağmen elektronik sistemlerin zarar görmesi halinde neden kulüpler sorumlu tutulup zararı ödeyecek?