Nobel ödüllü yazar hayatını kaybetti
Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Trinidad ve Tobago doğumlu, Hint asıllı İngiliz yazar Vidiadhar Surajprasad (V.S.) Naipaul 85 yaşında hayata veda etti.
Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Trinidad ve Tobago doğumlu, Hint asıllı
İngiliz yazar Vidiadhar Surajprasad (V.S.) Naipaul 85 yaşında
hayata veda etti.
Naipaul'un ailesi, yazarın dün gece İngiltere'nin Wiltshire
kentindeki evinde yaşamını yitirdiğini duyurdu. Yazarın yaşlılığa
bağlı olarak son dönemde sağlığının kötüye gittiği belirtildi.
"Nehrin Dönemeci", "Taklitçiler" ve "Gelişin Bilmecesi"
romanlarıyla tanınan yazar, yapıtlarında sömürgeciliği ve sömürge
toplumlarının siyasi ve kültürel psikolojisini irdelemişti.
Naipaul, 2001 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görülmüş, İsveç
Akademisi ödülün "sezgili anlatımını dürüst ve şaşmaz gözlemleriyle
birleştirip bizleri bastırılmış tarihlerin varlığı görmeyen
zorlayan yapıtları için" yazara verildiği açıklamıştı.
Kimlik, siyaset ve edebiyat
V.S. Naipaul, 17 Ağustos 1932'de Karayipler'de İngiliz sömürge
yönetimi altındaki ada ülkesi Trinidad ve Tobago'da dünyaya geldi.
Hint asıllı ailesi, 19. yüzyılda Hindistan'dan sözleşmeli işçi
olarak bölgeye göç etmişti.
Naipaul, 1950 yılında kazandığı bursla eğitim için İngiltere'ye
gitti. Oxford Üniversitesi'nde İngiliz Dili ve Edebiyatı okudu.
Mezun olduktan sonra yazarlığa başladı. Bir dönem sömürge
ülkesinden gelen bir vatandaş olarak İngiltere'de iş bulmakta
zorlandı. Nihayet BBC Dünya Servisi'nin radyosunda o dönemde Batı
Hint Adaları Federasyonu çatısı altında birleşen Karayip ada
ülkelerinin edebiyatını ele alan bir program yapmaya başladı.
Naipaul, batılıların Yeni Dünya'daki sömürgelerindeki halkların
tarihine ve kaderine kayıtsızlığını eleştirdi.
Yazar, 2000 yılında verdiği bir söyleşide yazarlık serüvenini şöyle
özetlemişti:
"Benim gibi Yeni Dünya'dan gelen bir kişiyseniz, insanların oraya
taşıdıkları absürt fantezileri ve bu sebeple başlarına açtıkları
belaları açıkça görebiliyorsunuz. Yeni Dünya'nın tarihi bize
öğretmediler. Kötülükten değil, cehaletten, kayıtsızlıktan, bu
küçük adaların tarihinin önemli olmadığının düşünülmesinden. Bu
benim öğrenmek zorunda olduğum bir şeydi ve yazmak bana bunu
sağladı. İnsan verili bilgiyle başlayamıyor işe, kendini bilgiye
yazması gerekiyor."
Edebiyat serüveni
Naipual ilk romanı "Mistik Masajcı"yı 1957 yılında yayımladı. 1959
yılında yayımladığı "Miguel Sokağı" adlı öykü kitabıyla Somerset
Maugham Ödülü'nü kazandı.
Ertesi yıl yayınladığı "A House for Mr. Biswas" (Bay Biswas için
Bir Ev) romanı edebiyat çevrelerinin dikkatini çekmeyi başardı.
Hayatı içinde yaşadığı sömürge toplumunun koşullarıyla sınırlanan
bir adamın hayatını anlattığı roman babasının ve kendi yaşamından
izler taşıyordu.
Sömürge ülkelerindeki batılılaşma paradoksunu ele aldığı
"Taklitçiler" romanını 1967'de, Afrika'da sömürgecilik üzerine
düşünceler barındıran "In a Free State" (Özgür Bir Ülkede) romanı
1977'de yayımlandı.
Afrika, 1979'da yayımladığı "Nehrin Dönemeci" romanının da fonunu
oluşturuyordu.
Naipaul, 1987 yılında başyapıtı sayılan, kendi yaşam öyküsünden
izler taşıyan "Gelişin Bilmecesi" romanını yayımladı.
Naipaul ilerleyen yıllarda dünyayı dolaşarak çok sayıda inceleme
yazısı ve seyahat kitabı yazdı. Atalarının ülkesi Hindistan'ı 3 kez
ziyaret etti. Hindistan kültürüne ve siyasetine dair yorumlarda
bulundu.
İran, Pakistan ve Endonezya'yı gezerek İslam toplumlarını ele
aldığı "İnananlar Arasında" ve "İnancın Ötesinde" kitaplarını
yazdı.
"Sanatı harikulade ama siyaseti berbat"
Naipaul, yıllar içinde sömürge toplumları ve halkları hakkındaki
aşağılayıcı sözleri tartışmalara sebep olmuştu. Yazar Hindistan
için "köle toplumu" olduğunu, Afrika'nın "bir geleceği olmadığını"
öne süren, Hintleri ve Afrikalıları aşağılayan ifadeler
kullanmıştı.
Trinidad Tobagolu yazar C. L. R. James, Naipaul'u "Batılıların
söylemek isteyip söyleyemediklerini dile getirmekle"
suçlamıştı.
İngiliz edebiyat eleştirmeni Terry Eagleton Naipaul hakkında
"Sanatı harikulade ama siyaseti berbat" değerlendirmesinde
bulunmuştu.