4- MALİYET HESABI
Emeklilikte Yaşa Takılanlar'ın ile ilgili 5 milyon kişi gibi sayılar ortaya atılsa bile kesin bir rakam yok. Ancak farklı kurumlardan sigortalıların olduğu bir yapısı olması dolayısıyla çok sayıda insanı ilgilendiriyor. Bu noktada kapsam belirlendiğinde sayı da ortaya çıkacak. Bu yönüyle kaç kişinin emekli olabileceği ve kaç lira maaş alacağı hesaplanarak konunun mali boyutu da ortaya çıkarılacak. Burada kime hangi şartlarda maaş bağlanacağı da tespit edilecek.
KISMİ, KESİNTİLİ EMEKLİLİK VE SÜRE TAMAMLAMASI NE DEMEK?
Kısmi emeklilikle 3600 gününü tamamlayan kadınların 50, erkeklerin de 55 yaşında emekliye ayrılması öngörülüyor. Süre tamamlanmasında da kadınlarda 7 bin 200, erkeklerde 9 bin gün sigortalılık gününü bitirenlerin yaşa bakılmadan emekli edilmesi söz konusu. Bazı Avrupa ülkelerinde uygulanan bu modelde yaşı dolduranlar belirli bir kesinti miktarını kabul etmeleri durumunda kısmi erken yaşlılık emekliliğine hak kazanabiliyor. Örneğin, Almanya'da yüzde 3,6 oranında bir kesinti yapılıyor.
Yıpranma hakkı olmayan ağır işlerde çalışanlara, emekliliğine 3-4 yılı kalanlara her yıl için yüzde 4-5 gibi bir oranda kesinti yapılarak erken emeklilik sağlanması, 50 yaş ve üstü çalışanlara iş imkânı için vergi, prim teşviki sağlanması, 9 bin gününü dolduran her 360 gün karşılığı dörtte birinin yaştan düşülmesi formüllerinin her biri teknik olarak değerlendiriliyor.
PRİM TAMAMLAMA MODELİ NEDİR?
Prim tamamlama da EYT için konuşulan başlıklardan biri. Eylül 1999'dan önce işe girenler için ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5 bin ile 5 bin 975 prim günü isteniyor. Bunu tamamlayanların emeklilik imkânı doğuyor. Doğum borçlanmasında her bir çocuk için 720 güne kadar borçlanma hakkı var. Eksik prim günleri isteğe bağlı sigortayla tamamlanacaksa ödenecek prim günü sayısı 1260 günü geçmemeli.
