"MEZARA KADAR SAKLANACAK ÇOK FOTOĞRAF VAR"

George W. Bush'un 8 yıl baş fotoğrafçısı olarak görev yapan Eric Draper: "Mezara kadar saklanacak çok fotoğraf var"

İki hafta önce Türkiye'ye gelen Eric Draper, Irak'ta Bush'a fırlatılan ayakkabıyı havada çeken tek fotoğrafçı olmaktan gurur duyuyor.

Draper, Bush'un görev süresince çekilen fotoğraflarının 2013 nisan ayında Texas'ta açılacak Başkan'ın Kütüphanesi'nde sergileneceğini söylüyor. Ancak fotoğrafların yüzde kaçının kütüphanede yer alacağına karar verilmemiş.

Amerika Birleşik Devletleri 43. Başkanı George W. Bush'u, 8 yıllık başkanlığı döneminde adım adım izleyen Beyaz Saray'ın baş fotoğrafçısı Eric Draper, Cumhurbaşkanlığı baş fotoğrafçısı Mehmet Demirci'nin davetlisi olarak Türkiye'deydi. Draper, Çankaya Köşkü'nde, Cumhurbaşkanlığı Fotoğraf Servisi çalışanları ve bir grup gazeteciyle deneyimlerini paylaştı. Associated Press'in de aralarında bulunduğu bazı basın kuruluşlarında 14 yıl foto muhabirliği yaptıktan sonra Beyaz Saray'a geçen Draper, 11 Eylül, Afganistan ve Irak savaşları, ekonomik kriz, Katrina Kasırgası gibi olaylara farklı bir açıdan tanıklık etti.

Bush'a şahsi fotoğrafçısı olmak istediğini katıldığı bir davette ileten Draper, bir hafta sonra Beyaz Saray'dan mülakat için aranmasıyla sürecin başladığını belirtiyor. Beyaz Saray'da fotoğraf çekme konusunun 1969'da Başkan Johnson ile başladığını anlatan Draper, daha sonra her başkanın kendi fotoğrafçısını seçtiğini belirtiyor. Beyaz Saray fotoğrafçısı olarak sorumlulukların onaylanan kareleri paylaşmak olduğunu ifade eden Draper, "Basın ofisi öncelikle fotoğrafları onaylıyor, sonra basınla paylaşılıyor." diyor.

Başkan'ın Kayıtları Kanunu

George Bush'un açık ve doğrudan bir insan olduğunu, bunun da kendi işini kolaylaştırdığını ifade eden Draper, "Lafını doğrudan söylüyordu, o yüzden onu anlamak çok kolaydı. Orada olmamı istemiyorsa, 'Tamam, teşekkürler Eric.' diyordu. 'Eric git başımdan!' bile diyordu, kibar bir şekilde. Ama çok direkt bir insandı. Bu da benim işimi kolaylaştırıyordu." diyor.

Bush'un kimsenin görmeyeceği ve sır olarak kalacak fotoğraflarının bulunduğunu anlatan Draper, "Gizli, mezara gidecek sırlar kesinlikle var. Önümüzdeki yıl nisan ayında Texas'ta Başkan'ın Kütüphanesi açılacak. Başkan'ın Kayıtları Kanunu diye bir kanunumuz var. Buna göre, Bush'un görev süresince çekilen fotoğraflar halkla paylaşılabilecek ama yüzde kaçı paylaşılacak, buna henüz karar verilmedi. Ama sır olarak kalacak çok kare olduğu kesin." diyor.

Bu fotoğraf, tarihi bir Kare

Eric Draper, Irak'a savaşı kararı alındıktan çok kısa bir süre sonra Bush'u nasıl fotoğrafladığını ise şöyle anlatıyor: "Beyaz Saray'ın sol kanadındaki odada toplantı yapıldı ve odadan çıktıklarında çok önemli bir şey olduğunu anlamıştım. Etrafta dolanıyordum, fotoğraf çekmek istiyordum, beklemiştim. Başkan'ı takip ettim, yürüdü dışarı çıktı, güney tarafa doğru köpeklerle birlikte. Neredeyse bütün bahçenin çevresini dolaştı. Ben de hiç rahatsız etmedim, yaklaşmadım yanına, hep uzaktan çektim. Bu kare çekildikten hemen sonra Başkan benimle konuştu: 'Eric tarihe ilgi duyuyor musun?' dedi. "Evet" dedim. "Bu çektiğin fotoğraf var ya çok önemli tarihî bir fotoğraf." dedi. Bunu söyledikten sonra Başkan Yardımcısı Cheney ve Savunma Bakanı Donald Rumsfeld Oval Salon'dan çıktı, Başkan da onların yanına gitti. Meğer Irak Savaşı'nın başlangıcını konuşuyorlarmış."

Irak Savaşı'na karar verildiği anın fotoğrafı, 15 dakikada servis edildi

Draper, Bush'un fotoğraflarının hemen medya organlarına verildiğini vurguluyor. Bu sürenin 15 dakika olduğunu söyleyen Draper, "Mesela, Irak Savaşı'nı düşünün, hatta bu fotoğrafın bir versiyonunu gösterdim size. George Tenet Başkan ile Oval Salon'da, masada ve Andrew Card da vardı, Genelkurmay Başkanı ile oturuyorlardı. O sabah herkes böyle bir fotoğraf istiyordu, böyle bir anın resmini istiyorlardı. Savaş başlama kararının verildiği tarihi an. Fotoğraf bir dakika içinde bütün dünya kanallarındaydı."

Korumalar nerede?

Eric Draper'le röportaj yaparken bize bazı fotoğraflar gösteriyor. Fotoğraflara bakınca bir şey dikkatimizi çekiyor. Özellikle Beyaz Saray içinde, Bush'un etrafında koruma yok. Oval Ofis'i anlıyoruz, bahçede de yok. Bahçede bisiklete binerken etrafta kimse görünmüyor. Draper'e öncelikle "Bu size gösterilen özen mi?" diye soruyoruz. Daha sonra Bush Türkiye'ye geldiğinde Ortaköy'de yapılan fotoğraf çekimlerinde de yine aynı özenin korunduğunu anlatıyoruz.

Bush, Ortaköy'de, cami ve Boğaz Köprüsü manzarasıyla birlikte çekilmişti. Bir platform kurulmuştu. Etrafında hiç kimse yoktu. Korumalar bile. Gerçekten yalnız başına yürüdü. Bu, Türkiye'de çok kolay karşılaşılan bir durum değil. Foto muhabirlerine gösterilen bir özen olduğu belli. Ama acaba görsel danışmanları mı vardı? Gizli servis elemanları kareye nasıl girmiyordu? Draper'in cevabı şöyle oluyor:

"Aslında gizli servis o kadar başarılı ki, sizi hiç engellemiyor, yok gibi görünüyorlar. Eğer görünürlerse bilin ki bir sorun var. Ve Başkan'a alan yaratıyorlar. Başkan'ın zaten etrafı kalabalık oluyor. Hakikaten etrafında çok badygard yoktu. Benim arkamda o fotoğrafı çekerken başkaları var tabii ki. Ama ben de o insanları çekmemeye çalışıyorum, bilinçaltımız böyle kodlamış, açıkçası buna gayret ediyorum. Gizli ajanlar benim karelerime de hiç girmedi. Yani Başkan'ın etrafındaki baloncuklar olmak istemiyorlar. Bazı fotoğraflarda özellikle ortamın tasarlandığını da görebilirsiniz. İletişimcilerle ya da belli ekiplerle çalışılıyor. Mesela zirvelerde ya da bir televizyon için görüntü alınacaksa ortam hazırlanıyor. Ben de badygardaların görünmediği daha sakin karelere odaklanıyorum, bunun da etkisi olabilir."

"Her başkan halısıyla gelir"

"Geleneklere göre Beyaz Saray'a her başkan kendi halısıyla gelir. Mesela bir Clinton halısı vardı önceden, kaldırıldı. Dokuma işlemi bittikten sonra Bush'un halısı serildi. Aynı zamanda Oval Salon'a da ne getirileceğine Başkan karar veriyor. Buradaki masanın getirilmesine karar veren de Başkan'dı. Ve bu masayı John Kennedy de dâhil olmak üzere pek çok başkan kullandı. Hatta John Kennedy'nin oğluyla çok meşhur bir fotoğrafı var; bu masadan başlarını çıkararak çekildikleri bir fotoğraf. Başkan Reagan da o masayı kullandı. H.W. Bush bu masayı kullanmadı. Bunu rezidansına aldı. Oval Salon'a başka bir masa geldi. Clinton da kullandı... Başkan bu masanın geçmişine, tarihine çok önem verir. 1800'lerde kurtarılan bir geminin malzemelerinden yapılmış bir masa olduğu için çok önemli. İngiltere Kraliçesi bunu bir hediye olarak bize göndermiş. Tarihi anlamı çok çok önemli. Yine fark etmiş olabilirsiniz, masanın altında bir kısım var; masayı yükseltip alçaltmaya yarıyor. Başkan Reagan'ın boyu daha farklı olduğu için masayı alçaltıp yükseltebiliyorsunuz."

Ali ÜNAL / ZAMAN