'Mahalle baskısı'nın mucidiydi! Ünlü sosyolog Şerif Mardin hayatını kaybetti!

Türkiye'nin dünyada da bilinen sosyolog ve siyaset bilimcilerinden Prof. Dr. Şerif Mardin hayatını kaybetti. Prof. Mardin'in cenazesi yarın (7 Eylü 2017Cumal) Yeniköy Camii'nde öğle namazını müteakiben kılınacak cenaze töreninin ardından kaldırılacak.

"Din ve İdeoloji" çalışması Oxford Üniversitesi müfredatına da giren Prof. Mardin, Ruşen Çakır'a verdiği ve Vatan gazetesinde yayımlanan söyleşisinde ilk kez "mahalle baskısı" ifadesini kullanan alademisyendi.

Prof. Mardin "mahalle baskısı" kavramıyla, muhafazakârlaşan bir toplum içerisinde, bu muhafazkârlaşmanın baskın hâle gelmesi durumunda "dini" bir hayat tarzını benimsemeyenlerin kendilerini dışlanmış hissedeceklerini ve baskın hâle gelen muhafazakârların değerlerinin bu kesim üzerinde de ağırlık kazanabileceğini anlatmaya çalışmıştı.

Mardin, 1927 yılında İstanbul'da doğdu. Galatasaray Lisesi’nde başladığı orta öğrenimini ABD’de tamamladı. Mardinizade ailesine mensup olan Şerif Mardin, baba tarafından Betül Mardin ve Arif Mardin'in kuzeni.

Yakın dönem Türkiye tarihi, özellikle "Jön Türkler" ve "Türk modernleşmesi" i üzerine yaptığı çalışmalarla dünyada da yankı uyandıran Prof. Mardin, Mülkiye (Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi) ve Stanford Üniversitesi Siyasal Bilimler Bölümü mezuniyetinin ardından lisansüstü eğitimini Johns Hopkins Üniversitesi’nde yaptı. Doktorasını Stanford Üniversitesi'nde Hoover Institute'de “The young Ottoman movement: a study in the evolution of Turkish political thought in the nineteenth century” başlıklı tezle savundu. Aynı tezin genişletilmiş halini 1962 yılında Princeton University Press'ten "The Genesis of The Young Ottoman Thought" adıyla bastırdı. Bu konu üzerindeki çalışmalarını 1964 yılında çıkan diğer eseri "Jön Türklerin Siyasi Fikirleri: 1895-1908" (Türkiye İş Bankası Yayınları) ile yayımladı.

Bu iki çalışma, sonraki çalışma alanını tayin etti ve "Türk Modernleşmesi" problematiğini genişletecek ayrıntılı makale çalışmaları ile devam etti. 1954-1966 yılları arasında dönemin önemli dergisi olan Forum'da yazarlık yaptı.

Ankara Üniversitesi SBF'de 13 yıl hocalık yaptıktan sonra Boğaziçi Üniversitesi'nde İktisadi İdari Bilimler Fakültesi'nin kurucu dekanlığını ve Sosyoloji Bölümü başkanlığını yaptı (1973).

Daha sonra yaklaşık 13 sene Washington'daki American University'de İslam Araştırmaları Merkezi Başkanlığı'nı yürüttü.
Daha sonra Türkiye'ye Sabancı Üniversitesi'ne "Tanzimat Dönemi Türk Düşüncesi" hakkındaki çalışmalarını geliştirecek bir programın başına döndü. 2011 yılında "Emeritus" statüsü verildi.

Prof. Şerif Mardin; insan, tarih, siyaset bilimi, sosyoloji, popüler kültür konularında her pazar yayımlanan "Gerçek Orada Bir Yerde" adlı sohbet programında da Oğuz Haksever’in yönetiminde Gündüz Vassaf ve Murat Belge ile birlikte yer almıştı.

Bir süredir hafıza sorunları yaşayan ve tedavi gören Şerif Mardin, 90 yaşında hayatını kaybetti.

Şerif Mardin'in kitapları:

Din ve İdeoloji

Bediüzzaman Said Nursi Olayı/Modern Türkiye'de Din ve Toplumsal Değişim

Jön Türklerin Siyasi Fikirleri 1895-1908

Siyasal ve Sosyal Bilimler, Türk Modernleşmesi

Türkiye'de Din ve Siyaset

Türkiye'de Toplum ve Siyaset

Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu

Religion, Society and Modernity in Turkey