Madenciler, ocağına incir ağacı dikti! Doğadan alınanı geri verme projesi…

Toplumun her kesiminden çevreye verdiği zarar nedeniyle tepki gören madenciler artık hem çevreci hem tarımcı oluyor. Aydın’da kömür madeni işletmecileri köstebek gibi oydukları rezervleri biten maden sahalarını eski haline getiriyor. Maden ocakları bu kez devletten 49 yıllığına tarım arazisi olması şartıyla kiralanıyor. Rehabilite edilen saha tekrar doğaya kazandırıyor.

Maden ocakları sahasının yerine coğrafi işaretli Aydın inciri, zeytin, nar ve badem ağacı diken maden işletmecilerinden bazıları zeytinyağında dünyada ödül bile almış.

Madencilerin rehabilitasyon çalışması ile doğayı onardığını belirten İstanbul Maden İhracatçılar Birliği Başkanı Aydın Dinçer, “Hedef kömürcülük bittiğinde kel bir alan kalmasın. Burayı tarım alanına çevirelim” diyor.

ZEYTİN ORMANLARI

Ülkemizde maden sahaları artık tarıma kazandırılmaya başlandı. Aydın’da bazı maden şirketleri rezervleri biten ve atıl durumdaki maden ocaklarını devletten bu kez tarım arazisi olarak kullanmak şartıyla 49 yıllığına kiralayarak doğaya tekrar kazandırıyor.

DOĞADAN ALDIĞINI GERİ VERME PROJESİ

Kömür madencileri yapılan sondajlarla sahada ne zaman kömürün biteceğini biliyorlar. Maden sahasındaki toprakların o kadar verimli toprak olmamasına rağmen toprak işlenerek ve doğal gübrelerle verimli hale getiriliyor. Maden sahası yemyeşil, zeytin ormanına, bal ormanına çevrilebiliyor. İlk kez Aydın linyit firması 1999’da Orman Genel Müdürlüğü ile bu projeye başlamış. Doğadan aldığınızı geri verme projesi artık meyvelerini toplamaya başladı. Çevre zeytin ve meyve ağaçları ormanına dönmüş durumda. Aydın Efeler ilçesinde ağaçlandırılarak tarım arazisine dönüştürülen 3 bin 600 dekarlık maden sahasına yaklaşık 100 bin ağaç dikilmiş bulunuyor. Bu rakam gün geçerek artıyor.

Madencilikten tarım işletmesine dönüşen madenciler, sahaya getirisi olan zeytin, incir, karadut, hünnap ve badem ağaçlarını alana dikti. Erozyonu önlemek için yamaçlara da akasya ağaçları dikildi. Amaç rezervi biten bütün maden ocaklarını tarım alanına çevirmek hem de yeni kazanç kapısı açmak.

ELEŞTİRİLER DE GELİYOR

Projeye başlayan madenciler bugüne kadar “Biz ne İsa’ya ne Musa’ya yaranamıyoruz” derken, çevrecilerin tabiatı mahvettikleri yönünde eleştirilerinin yanında bazı maden işletmecilerinden de proje nedeniyle ‘Siz bizim yüz karamızsınız’ şeklinde eleştiri aldıklarını belirtiyorlar.

EKONOMİYE KATMA DEĞER

TİM Maden Sektör Kurulu Başkanı ve İMİB Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Dinçer “Maden sahaları rehabilite edilerek tarım alanına dönüştürülüyor. Başta zeytin olmak üzere incir, badem üretimiyle katma değerli ürünlerle ekonomiye katkı sağlıyor” dedi.

PROJE DESTEKLENMELİ

Aydın Dinçer “İMİB olarak sürdürülebilir, çevre dostu ve karbon ayak izini azaltan maden üretiminin mümkün olduğunu, her iki örnekte olduğu gibi rehabilite edilen sahalardan elde edilen ekonomik değerle kanıtlıyoruz. Adımları eksiksiz attığımız takdirde, kamunun ve sivil toplum kuruluşlarının desteğiyle çevresel sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir madencilik konularında daha fazla yol kat edeceğimizi biliyoruz. Ayrıca bu noktada üniversite-sanayi iş birliğinin daha fazla ön plana çıkarılması, farklı mühendislik dallarının maden üretim süreçlerine entegre edilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Böylece faaliyetleri sonrası maden sahaları tarım arazisine dönüştürülerek ülke ekonomisine yeniden kazandırılabilir, ülkemiz tarım faaliyetlerinin artırılmasına destek olunabilir” dedi.

MADEN SAHASINI DÜZELTMEK İÇİN 8 MİLYON DOLAR HARCANDI

Aydın Linyit Madencilik 2004’ten itibaren maden sahasını tarım alanına çevirmek için toprağın düzeltilmesi için 8 milyon dolar harcamış. Zeytin ormanına dönen sahada bir de zeytinyağı fabrikası kurulu.

Aydın Linyit Madencilik’ten Sadun Oğan, “Maden sahasından tarıma kazandırdığımız arazide şu an itibarıyla 40 bin zeytin ağacı, 3 bin incir ağacı bulunuyor. Maden sahasındaki kömür çıkarma faaliyetlerimiz 2 ila 3 yıl sonra tamamen bitecek. 600 dekar alanı daha tarıma ve ekonomiye kazandıracağız” dedi.

KARBON SALINIMI TEMİZLİYOR

Projenin çevreye en önemli katkılarından biri de o maden sahasından çıkarılan kömürün yakılmasıyla çıkan karbon salınımı dikilen ağaçlar ile belli bir sürede temizlenmesi. Yani madenciler böylelikle kirlettikleri havayı da temizlemiş oluyorlar.

Yüz yıllık maden sahasından toplamda 17 milyon ton kömür çıkardıklarını belirten Sadun Oğan, çıkardığımız kömürün yakılmasıyla çıkan karbon salınımının yüzde yüzünü 2030’a kadar yeni dikeceğimiz ağaçlarla da temizlemiş olacaklarını söylüyor. Oğan, “17 milyon ton çıkardığımız kömürün yakılmasıyla çıkan karbon salınımı buradaki dikilmiş ve dikilecek ağaçların temizlemesiyle ibra olacağız” diyor.

MADENDEN ÖDÜLLÜ ZEYTİNYAĞINA

Efeler’de 1985 ila 1994 yılları arasında faaliyet gösteren 300 dekarlık maden sahası 10 yıl boyunca atıl kalmış. 2006’da ilk teraslama, 2007’de de ilk dikimi yapılan alanda ürünlerin işlenmesi için 2013’te fabrika kurulmuş. Zetay Tarım pazara sunduğu zeytinler ilk yıl yurt dışından 8 adet altın madalya kazandı. Bugün dünya çapında zeytinyağı yarışmalarına katılan, Flos Olei kataloğunda 6 yıldan beri dünyanın en kaliteli yağını üreten firmalar arasında yer alan Zetay Tarım, 14 bin memecik türü zeytinden bu yıl 50 ton zeytinyağı elde etmeyi hedefleniyor.