Laboratuvarda üretilen kan ilk kez insana nakledildi!
İngiltere'de araştırmacılar, dünyada ilk kez gerçekleştirilen klinik deneme kapsamında laboratuvarda üretilen kanın başarılı şekilde bir insana nakledildiğini bildirdi.
İngiltere'deki Bristol, London ve Cambridge üniversitelerinden bir grup araştırmacı, laboravar ortamında üretilen kanın insan vücuduna nakline ilişkin bir deney gerçekleştirdi.
Yapılan testlerde, laboratuvar üretimi kanın insan vücudunda nasıl bir etki göstereceğini denemek amacıyla az miktarda kan ilk kez bir insan deneğe nakledildi.
Kan nakline yönelik ihtiyacın büyük bir kısmı bağışçı insanlardan karşılansa da bilim insanları, özellikle az bulunan kan grupları için laboratuvar üretimi imkanlarını geliştirmek istiyor. Zira kanda oksijen taşımakla görevli olan hemoglobinin yapısının bozulmasıyla beraber, görevini yerine getirememesi ve kandaki kırmızı kan hücrelerinin azalmasıyla meydana gelen Orak Hücreli Anemi gibi düzenli kan nakli gerektiren hastalıklardan muzdarip kişiler için laboratuvar üretimi kan hayati önem taşıyor. Ancak nakledilen tam bir uyum göstermezse vücut bunu reddetmeye başlıyor ve tedavi başarısız oluyor. Bu seviyede gerekli olan doku uyumu, yaygın şekilde bilinen A, B, AB ve 0 kan gruplarının ötesine geçebiliyor.
Bristol Üniversitesi'nden Prof. Ashley Toye, bazı kan gruplarının oldukça nadir olduğuna vurgu yaparak, örneğin bazı durumlarda bir hastaya İngiltere'de yalnızca 10 kişinin bağışta bulunmaya uygun olabildiğini belirtiyor. Örneğin ilk kez Hindistan’da görülen Bombay adı verilen kan grubundan İngiltere çapında yalnızca üç ünite bulunuyor.
KAN NASIL ÜRETİLİYOR?
İngiltere'deki Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS) Kan ve Nakil Birimi ile birlikte çalışan bilim insanları, oksijeni akciğerlerden alıp vücudun diğer kısımlarına taşıyan kırmızı kan hücrelerine odaklanıyor.
İlk olarak 470 mililitre miktarında bir kan bağışı alınması gerekiyor. Daha sonra kandaki kırmızı kan hücresi olma yeteneğine sahip esnek kök hücrelerini çıkarmak için manyetik boncuklar devreye giriyor. Söz konusu kök hücreler, çok daha büyük miktarlarda çoğalmaları için laboratuvar ortamında teşvik ediliyor, ardından kırmızı kan hücrelerine dönüştürülüyor.
Süreç ortalama 3 hafta sürüyor ve başlangıçta yarım milyon olan kök hücre, işlem sonucunda 50 milyon kırmızı kan hücresine dönüşmüş oluyor. Elde edilen kırmızı kan hücreleri arasında eleme yapılarak kan nakline uygun olan yaklaşık 15 milyon kırmızı kan hücresine ulaşılıyor.
BBC’ye konuşan Profesör Toye, bağışla ile elde edilen kanın aranan nitelikteki kana dönüştürüleceği bir üretim hattı oluşturmaya çalıştıklarını belirtiyor. Şimdiye dek çalışmanın insanlı klinik deneyleri 10 sağlıklı insan üzerinde gerçekleştirildi. Deney kapsamında üretilen kan, bu kişilerin vücutlarında radyoaktif bir madde ile işaretlenerek takip ediliyor.
Vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin normal şartlarda 120 gün sonunda yenilenmesi gerekiyor. Bağışlanan kanlar normal şartlarda hem eski hem de yeni kırmızı kan hücreleri barındırıyor. Ancak laboratuvar üretimi kanın taze olmasından kaynaklı olarak 120 tam gün ömürlü olacağı değerlendiriliyor. Araştırmacılar ileride daha az miktar, daha az aralıklı kan bağışına ihtiyaç duyulabileceğini ön görüyor. Kan üretiminin maliyeti konusunda ise tartışmalar devam ediyor.
