KIBRIS RUM ORTODOKS BAŞPİSKOPOSUNDAN ANADOLU AJANSI'NA ÖZEL RÖPORTAJ!

Kıbrıs Rum Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu 2. Hrisostomos, Kıbrıs sorununa çözüm bulmak için liderler düzeyinde yapılan görüşmelerin durduğu, taraflar arasında güven artırıcı önlemlerin gündeme geldiği bir aşamada, gündemdeki konularla ilgili makamında Anadolu Ajansı’na açıklama yaptı.

Rum Başpiskopos 2. Hrisostomos, Rum ekonomisinin kötü halinden, Rum yönetimi lideri Dimitris Hristofyas’ı sorumlu tuttu. Hristofyas’ın hala tedbir almadığını dile getiren Başpiskopos, krizden, gayrimenkul zengini Kilise’nin de etkilendiğini ve gelirlerinde yüzde 50 azalma olduğunu açıkladı.
Rum ekonomisinin krize girmesinde, Rum yönetimi lideri Dimitris Hristofyas’ı "hiçbir tedbir almadığı" için sert bir şekilde eleştiren Hrisostomos, Rum liderin hala tedbir almaya niyetinin olmadığını söyledi.

"Hristofyas hükümeti değil de başka hükümet olsaydı hiçbir zorluk yaşanmayacaktı" diyen Başpiskopos, "Başkanın Komünist kültürü bize, bu zorlukları getirdi" ifadesini kullandı.
Küçük bir ülke olmalarından dolayı kolayca "düşüp kalkabileceklerini" kaydeden Hrisostomos, "yeni bir hükümetle ekonominin 6 ayda düzelmeye başlayabileceğini" kaydetti.
Güneş enerjisi için 700 milyon avroluk yatırım yapılsaydı hem elektrik açığının kapatılacağını hem de binlerce insanın çalışabileceğini ifade eden Başpiskopos, ekonomiyi geliştirecek pek çok işlerin yapılabileceğini, çok sayıda Amerikalı, İngiliz ve Rus’un yatırım yapmak için Kilise’ye geldiğini anlattı.

-"En iyi yatırım enerji"-

Kilisenin bankacılık ve enerji sektörüne yatırım yapmak istemesiyle ilgili olarak, zor dönemden geçiyor olmasına rağmen bankacılık sektörüne yatırıma devam ettiklerini, enerji alanında da yatırım yapacaklarını anlatan Hrisostomos, "Kilise, bugün en iyi yatırımın bütün dünyanın talep ettiği enerji olduğuna inanıyor. Elbette Mari’deki (11 Temmuz 2011’deki cephanelik patlaması) kazadan sonra ’Kıbrıs’ da enerjiye, daha önce hiç olmadığı kadar çok ihtiyaç duyuyor" dedi.
Elektrik enerjisi üretim tesislerine ve güneş enerjisine yatırım yapacaklarını, Güney Kıbrıs’a yapılacak terminallerden de hisse satın alabileceklerini kaydeden Hrisostomos, Rum tarafındaki ekonomik krizden Rum lider Hristofyas’ı sorumlu tuttu.

-"Hristofyas tedbir almadı, almıyor"-

"Ekonomik krizin sorumlusu kesinlikle Hristofyas’tır" diyen Başpiskopos şöyle devam etti:
"(Hristofyas’ın) Tedbir almadığına, bugün de almıyor olduğuna inanıyorum. Bugün hükümet, meclis bir yasa yapsa, maaş alan herkesin, Hristofyas’tan işe yeni başlayan genç işçiye kadar, her birimizin maaşlarından yüzde 5’ini alsa, Güney Kıbrıs’ın hiçbir sorunu kalmaz, derhal bütün zorluklarını aşar. Bu kimseyi rahatsız etmeyecek kadar küçük bir katkıdır. Bunu en azından bugün yapması gerektiğini düşünüyorum."

-"Kilise’nin gelirleri yüzde 50 azaldı"-

Kilise’nin ekonomik krizden nasıl etkilendiğiyle ilgili bir soru üzerine Hrisostomos, Kilise’nin gelirlerinin yüzde 50 kadar azaldığını açıkladı.
Hrisostomos, "Başpiskoposluk olarak bankalardan yılda 9-10 milyon avro alıyorduk bugün bir milyon bile alamıyoruz. Otellerde de dükkanlarda da evlerde de aldığımız kira gelirleri azalmaya başladı" dedi.

-"Tanrının hediyesi"-

"12. Parsel"de bulunduğu açıklanan doğalgazı, "Tanrının Kıbrıs halkına gönderdiği bir hediye" olarak niteleyen Başpiskopos, bunu, "Hem Rumlara hem de Türklere" diye ekledi.
Rum yönetiminin, gazı "Kıbıslıların çıkarı için mümkün olduğunca en iyi şekilde değerlendirmesi" gerektiğini ifade eden Hrisostomos, doğalgazın, Avrupa’ya, Amerikalıların ve İsraillilerin yardımıyla ulaştırılabileceğini kaydetti.
Gazın Avrupa’ya taşınması planlarıyla ilgili olarak, "Leviathan’daki gazla Afrodit’te bulunan gazın boru hattıyla birleştirilerek Kıbrıs’a geleceğini, Kıbrıs’tan da Yunanistan’a boru hattı olacağını" kaydeden Hrisostomos, "Yunanistan’a boru hattı olmazsa sıvılaştırma yapılması için burada terminal yapılacak ve Yunanistan’da da yeniden sıvılaştırmak için bir terminal olacak ve oradan da Avrupa’nın tamamına gidecek" dedi.
Güney Kıbrıs’ta doğalgazla elektrik üretecek büyük tesisler yapılmasının da planlandığını anlatan Hrisostomos, "Kablo döşenerek Yunanistan’a gitmesi, oradan da Avrupa’ya gönderilmesi yönünde başka projeler de var" dedi.

-Türkiye ile işbirliği olasılığı-

"Bu konuda (doğalgazın Avrupa’ya taşınmasında) Türkiye ile işbirliği olasılığı düşünülmüyor mu?" sorusuna karşılık, "Biz işbirliği isteriz ama gerçek bir işbirliği isteriz" diyen Hrisostomos, şöyle devam etti:
"Türkiye, hatlar kendi toprağından geçiyor diye yarın bize zorluk çıkarmasın. Biz iyi komşuluk ilişkisi istiyoruz. Çünkü bugün Türkiye ’Kıbrıs Cumhuriyeti’ni tanımıyor. Dolayısıyla Türkiye’yle işbirliği yapamayız. Önce ’Kıbrıs Cumhuriyeti’ni tanımalı. Hava ve deniz limanlarını Güney Kıbrıs uçak ve gemilerine açmalı. 1963’te kesilen diplomatik ilişkilerimiz de kurulduğunda işbirliğine gidebiliriz, her şey olabilir."
"Bunun için Kıbrıs sorununun çözülmesi gerekecek" ifadesi üzerine Başpiskopos, "Elbette" dedi.

-"Başbakan akıllı bir adam, karizmatik bir lider"-

“Türk kamuoyuna vermek istediğiniz bir mesaj var mı” sorusu üzerine Başpiskopos, çocukluğunda, Türk çocuklarla oynadığını ifade ederek şöyle devam etti:
"Biz eskiden, Rumların Türklerle işbirliği içinde olduğu 1963’ten önce olduğu gibi, anlaşmazlıklarımızın olmadığı çocukluk çağlarımda Türk çocuklarıyla birlikte oynadığımız zamanlardaki gibi olmasını isteriz. O dönemlerin yeniden gelmesini özlüyoruz ve o güzel günlerin geri gelmesine katkı koymaya hazırız. Ben küçük bir çocukken Türk çocuklarıyla birlikte oynardım, birkaç kelime biliyorum. Köyümün yanında bir Türk köyü vardı. Ben çocukken gidip oradaki çocuklarla oynuyorduk."
Başpiskopos, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan için, "Başbakan akıllı bir adam, karizmatik bir lider" ifadesini kullandı.
Hrisostomos, "(Kıbrıs cumhuriyetini) tanımaması ve işbirliği yapmak istememesinin yanlış olduğuna inanıyorum . Türkiye büyük bir ülke, biz küçük bir ülkeyiz. Bizi tanımaması da yanlıştır" dedi.
Kıbrıs müzakerelerinde Rum siyasi liderliğinin tamamının federasyon çözümünü savunduğunu, Kıbrıs Türk tarafının da bunu kabul ettiğini, zaman içerisinde Kıbrıs Türk tarafının federasyon zemininden uzaklaşıp konfederasyona gittiğini kaydeden Başpiskopos, şu anda Türk tarafının iki devlet istediğini ve federasyon diye bir şeyin olmadığını söyledi.
"Müzakerelerin çok önceden durması gerektiğini" ifade eden Başpiskopos, "Ya federasyonda kalacağız, ki federasyon işleyebilir olmalı, veto hakkı olmamalı, bir adam-bir oy kuralı geçerli olmalı. Çoğunluk yönetir, azınlık yönetilir. Böyle bir anlaşmaya varırsak bütün Kıbrıs halkının Rum-Türk; vatanımızda mutlu şekilde yaşayacağımıza inanıyorum" dedi.

-Kilise’nin çözüm modeli-

Kıbrıs Rum tarafının çoğunluk, Kıbrıs Türk tarafının da azınlık olduğunu savunan Başpiskopos, "Rum nüfusu yüzde 82, Kıbrıslı Türk nüfusu yüzde 18’dir. Gelen yerleşikler (Türkiye kökenli KKTC vatandaşları) Kıbrıslı Türk değildirler ve gitmeleri gerekir" dedi.
Olası bir çözümde veto hakkının olmaması gerektiğini savunan Başpiskopos, "Yani azınlığın çoğunluğa veto koymaması lazım, böylece devletin işlerliğini sekteye uğratmaması gerekir" dedi.
"Kilisenin öngördüğü çözüm modeli bu mu?" sorusuna Başpiskopos, "Kilise bu çözüme inanıyor. Kilise, halkın; Kıbrıslı Türk-Rum, babalarının toprağında mutlu yaşaması için olması gereken çözümün bu olduğuna inanıyor" ifadesini kullandı.
Başpiskopos, Rum liderin, müzakerelerdeki tutumuyla ilgili olarak da, "Hristofyas federasyon çerçevesi içinde kalmalıydı. Federasyon çerçevesinden çıktığı andan itibaren de müzakereleri terk etmeliydi" dedi.
Rum kesiminde Şubat 2013’de yapılacak başkanlık seçiminde, Kilise’nin "tamamen milli çizgide olacak bir başkanı destekleyeceğini" açıklayan Başpiskopos, yeni başkanın ekonomiye de bakması gerektiğini söyledi.

-Bahçede AA’ya özel görüntü verdi, cuntayı eleştirdi-

Kıbrıs Rum Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu 2. Hrisostomos, basınla söyleşilerinde pek de yapmadığı bir uygulamayı yaparak, Anadolu Ajansı’na Başpiskoposluk dışında özel görüntü verdi.
AA ekibinin kendisiyle makamında yaptığı röportajdan sonra, mavi elbisesiyle Başpiskoposluk bahçesine çıkarak, poz veren 2. Hrisostomos, bina hakkında bilgi aktardı.
Başpiskoposluk binasının 60 yıllık olduğunu belirten Hrisostomos, bina üzerindeki kurşun izleriyle ilgili olarak "1974’den kalma" dedi.
Yunan Askeri Cuntası’nın 15 Temmuz 1974’de Makarios’a karşı yaptığı darbede, binanın ateş altına alındığını, Makarios’un odasının da kurşunladığını anlatan Hrisostomos, şöyle devam etti:
"(Kurşun izleri) 15 Temmuz 1974 darbesinden kalma. Darbe döneminde ateş altında kaldı. Makarios’un içeride olmadığını bilmelerine rağmen. Bunlar memleketi mahvedenlerdir. Makarios’un bulunduğu daireyi de kurşunladılar."

-AA, Makarios’un ofisi ve yatak odasını da görüntüledi-

AA ekibi, Başpiskoposluk binasının ikinci katında bulunan, 1960’da Türk-Rum ortaklığında kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilk ve tek cumhurbaşkanı olan Başpiskopos Makarios’un ofisini ve yatak odasını da görüntüledi.
Müze haline getirilen çalışma ofisinde, Makarios’un kullandığı ve kendisine hediye edilen hatıra eşyalarla, o dönemde görüştüğü, yabancı devlet adamlarına ait birçoğu imzalı fotoğraflar sergileniyor. Bunlar arasında dönemin Türk Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün de fotoğrafı yer alıyor.
Hediye edilen eşyalar arasında, Libya’nın devrik lideri Muammer Kaddafi’nin, 24-26 Haziran 1975’de Makarios’un Libya’yı ziyareti sırasında hediye ettiği kılıç göze çarpıyor. Müzede ayrıca, 15 Temmuz 1974 Albaylar Cuntası darbesinde Başpiskoposluk’ta çıkan yangından kurtarılan Makarios’a ait kimlik, pasaport gibi özel eşyalar da muhafaza ediliyor.

-Makarios’un kalbi 29 yıl kavanozda tutuldu-

Makarios, 1961’den öldüğü 3 Ağustos 1977’ye kadar Başpiskoposluk’ta yaşadı. Makarios ölünce, kalbi çıkartılıp bir cam kavanozda, mumyalanarak, 29 yıl Başpiskoposluk’ta tutuldu.
2. Hrisostomos, Başpiskoposluk makamına gelir gelmez, Makarios’un 29 yıl kavanozda tutulan kalbini gömdürdü.
Başpiskoposluk görevine geldiğinin ikinci günü, kalbin mezara konulmasını emrettiğini belirten Hrisostomos, "Kalbin alınma nedenini bilmiyorum, ancak bunun kabul edilemez ve günah olduğunu düşünüyorum" dedi.
Makarios’un kalbinin 29 yıl kavanozda kaldığını kaydeden Hrisostomos, "Makarios’un bazı dostları, kalbi alıp gömdürdüğüm için tepki gösterdi. Onlara, bu benim işim, siz karışmayın cevabını verdim" diye konuştu.
Kalp krizinden ölen Makarios’a, zehirlendiği şüphesiyle otopsi yapılmış ve kalbi sökülmüş, ancak otopsiden sonra kalbi gömülmemiş, mumyalanarak Başpiskoposluktaki yatak odasında cam kap içinde saklandığı ortaya çıkmıştı. Kasım 2006’da, Makarios’un kavanozda tutulan kalbi çürümeye başlayınca, Başpiskoposluğa yeni seçilen 2. Hrisostomos, kalbi Makarios’un mezarına gömdürmüştü.