İŞTE TÜRKİYE'NİN F KLAVYE SERÜVENİ!..

Klavyeler savaşında F'nin Q karşısında zafer kazandığı yönünde son dönemdeki gelişmeleri köşesine taşıyan Hürriyet Gazetesi yazarı Banu Tuna, Türkiye'nin F klavye serüvenini yazdı.

Her iki klavye türüyle ilgili tartışmaların sürekli devam ettiğine işaret eden Tuna, F klavyeyle ilgili nasıl bir ince çalışmanın gerçekleştirildiğini anlattı.

İşte Banu Tuna'nın 'Bundan sekiz yıl önce de F klavye tartışıyorduk' başlıklı o yazısı:

F ile Q klavyelerin ezeli rekabetinde yeni bir dönemece girdik. Hükümet, 15 milyon öğrenciye ücretsiz dağıtılacak tablet bilgisayarları Türkçe F klavyeli olarak ürettirme kararı aldı. Bu gerçekleşirse gelecek nesil, şimdiki gençler gibi Q değil, F klavyeci olarak yetişecek.

F V Q KLAVYEDE 35 YAŞ SINIRI

Hükümetin F klavye projesiyle ilgili haberi okuyan 35 yaş üstü pek çok okur-yazar heyecanla ayağa fırladı. F ile Q klavye arasındaki çizgi, üç aşağı beş yukarı 35 yaştan çekilir. Altı Q, üstü F kullanır.

Hürriyet gazetesinde de durum budur; bir-iki istisna dışında genç muhabirlerle stajyer muhabirler Q, diğerleri F kullanır. Kazara biri diğerinin bilgisayarına oturacak olsa kilitlenir kalır, acemiler gibihecelemeye başlar.

Masaüstü kullanıyorsanız yine sorun yok da (yerli üretim F klavye bulmak mümkün), dizüstükullanan F'ciler için durum acıklıdır. Batılı teknoloji devleri Türkçe F klavyeye özel üretimyapmadığından, bilgisayar ayarlarına girer, cihazı F klavyeye çevirir, tuşların üzerine F düzeninde harf çıkartmaları yapıştırırsınız. Zamanla o çıkartmalar silinir, sıyrılır, kirli bir görüntü ortaya çıkar.

F'CİLER ŞİMDİ ÇOK MUTLU

F'ciler şimdi çok mutlu. Yıllardır kenara atılmışlıktan, başka bir çağa ait olmakla itham edilmekten kurtulacağız gibi görünüyor... Da, gün bugün müdür acaba?
"Hafıza-i beşer nisyan ile malüldür", derler ya tastamam doğru. Küçük bir arşiv turuna çıkınca hatırladım, biz bundan sekiz sene önce yine zafer çığlıkları atıyor, "Yaşasın F klavye", "İşte Fklavyenin zaferi" diyorduk. Tartışmalar 2003 Mart'ında alevlenmişti.

Görüntü birden bulanıklaşır... Hürriyet'te yayınlanan bir haber:

"Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik, yayımladığı genelgeyle bakanlığa bağlı her tür okul ve kurumdatüm bilgisayarlarda F klavye kullanılacağını, Q klavyeye göre üretilmiş makinelerin klavyelerinin Fklavyeye dönüştürüleceğini, bundan sonra satın alınacak ya da bağış yoluyla kabul edilecek bilgisayarların F klavyeye göre üretilmiş olmasına dikkat edileceğini, personele F klavye kursları düzenleneceğini bildirdi."

O dönem Hürriyet'in teknoloji editörü olan Yurtsan Atakan, kendi tabiriyle 'uyduruk Q klavye'hakkında pek çok yazı kaleme almıştı. Bir tanesinde şöyle diyordu: "Medyanın gündemine oturan Fklavye Q klavye tartışması, vurdumduymaz tutumların kültür hazinemize nasıl büyük zararlar verebileceğinin bir simgesi, ders alınması gereken tarihi bir belgeseli. Türkçe bilinçsizce kullanılanteknolojinin tehdidi altında. Bu tehdit görünürde en çok klavyelerimizi ve internetteki e-postayazışmalarımızı etkiledi."

BU F VE Q'NUN İLK MUHAREBESİ DEĞİL

Yine Hürriyet'te, 16 Mart 2003'te Hüseyin Gönüllü'nün F klavyenin babası İhsan Yener'le yaptığı söyleşi yayınlanmıştı ki, bir kısmını aşağıda bulabilirsiniz.
Diyeceğim o ki, bu F ile Q'nun ilk muharebesi değil. Sekiz yıl önce atılan zafer çığlıklarından sonradeğişen pek bir şey olmamıştı. O günden bu yana tanıştığım gençlerin hepsi yine Q klavye kullanıyor, benim gibi F'cilere antika gözüyle bakıyor. Bu sonuç sadece internet kafelerdeki bilgisayarlarla açıklanacak değil herhalde. Öğrendiğim kadarıyla orta dereceli okullarda gerçekten de F klavye kullanımı teşvik ediliyor ancak çocukların evlerindeki bilgisayarlar hep Q klavye. Üsteliküniversitelerde de Q klavye kullanılıyor. Çocuklar lisedeki F'ye, atlatılması gereken bir dönemgözüyle bakıyor. Bazı okullarda bilgisayarı Q'ya çevirip, klavyeye çıkartma yapıştıranlar ya datuşları söküp yerlerini değiştirenler olduğunu da duydum.
Bakalım bu kez tartışmadan hangi klavye galip ayrılacak?

Yüzde 49 sol, yüzde 51 sağ

İHSAN YENER F KLAVYENİN DOĞUŞUNU ANLATIYOR

Harf inkılabından sonra, üzerinde Türkçe harflerin de bulunduğu daktilolar ithal edilmeye başlanmış. Ancak, her fabrikanın klavyesinde Türkçe harflerin yerleri farklı farklı. Belki 70 farklı klavye dizilişivar. 1928'de resmi dairelerin alacakları klavyelerin aynı dizilişte olmasına karar verilmiş ama o karar başarılı olmamış. 1946'dan itibaren Türk dilinin özelliklerine uygun, standart bir klavye geliştirilmesi için resmi makamlara yazılar yazdım.

BİLİMSEL BİR KLAVYE YAPIN TALİMATI

Demokrat Parti'nin yeni seçildiği dönemde, Milli Eğitim Bakanı Tevfik İleri'den randevu alabildim. Birlikte Cumhurbaşkanı Celal Bayar'a gittik. 'Bilimsel bir klavye yapın, yaptığınızı kabul edelim' dediler. Yabancı uzmanların da bulunduğu bir komisyonkuruldu. Türkçe'de kullanılmakta olan tüm kelimelerin istatistiğini Türk Dil Kurumu'nunkılavuzundan yararlanarak çıkardık. 29 bin 934 kelime içinde hangi harften kaçar adet bulunduğunutespit ettikten sonra, parmakların fiziksel güçleri ve hareket özelliklerini de esas alarak harfleri yerleştirdik.

SOL VE SAĞ EL HESABI

Ellerin kullanım yüzdesini de hesaba katarak yaptığımız klavyede sol el yaklaşıkyüzde 49, sağ el de yüzde 51 oranında kullanılacak şekilde harfler yerleştirildi. Türkçe'nin fonetiközelliğine uygunluk açısından sesli harfleri sol elde topladık. 20 Ekim 1955'te standart Türkçeklavye olarak F klavye kabul edildi. Gümrük kanunlarına 'bundan sonraki ithalat standart Türkklavyesine uygun olacak' diye bir madde kondu. 1955'ten itibaren uluslararası daktilografi ve steno yarışmaları başlamıştı. Hemen biz de başvurduk ve 1956'da dahil olduk.

F KLAVYE İLE FRANSIZLARI YENDİK

Öğrencilerim bu şampiyonalarda 28 defa dünya birincisi oldular. Bu birinciliklerin 14'ünde dünya rekoru kırıldı. Hatta Fransızlar itiraz etmişlerdi ilkinde, 'Türkler yarışma için özel olarak tertip edilmiş bir klavye kullanıyorlar' diye. Altı saat süren tartışmalardan sonra, Fransızlar'a 'siz de yapın o halde özel birklavye' dediler.