İşte internet yasağını aşmanın yolları!

Sol Gazetesi'nden, BilimSol ekibinin 2014'te Mart ayında hazırladığı bir çalışma, İnternet yasağı olarak bilinen ve Youtube, Twitter, Facebook gibi sosyal medya hesaplarına erişim kesintisine yol açan durumlarda yapılabilecek şeylere ışık tutuyor. Hem yaşanan yasağın etkili olduğu alanlardaki terimleri anlamak hem de yasaktan etkilenmemek için bu yazıda anlatılanlardan faydalanabilirsiniz.

1. DNS
DNS nedir?

Domain Name System, yani Alan Adı Sistemi anlamına gelen DNS, internetteki sayısal adreslerin (x.x.x.x biçimindeki IP adresleri) URL’ler ile (“www.google.com”, “bilimsol.org”, “ haber .sol.org.tr” vb.) ilişkilendirilmesini sağlayan bir tür rehber hizmetidir.

İnternet’in ortaya çıkışından bu yana, IP adreslerinin artan sayısıyla birlikte insanlar girmek istedikleri her sitenin IP’sini ezberlerinde tutamayacaklarından dolayı URL kullanımına geçilmiş, bu da bir indeksleme ihtiyacı doğurmuştur. Bu anlamda DNS “internetin telefon rehberi” olarak da anılır.

Adres Çözümleme

Kullanıcılar web tarayıcılarına bir URL (ör: www.twitter.com) yazdıklarında, kendilerine hizmet vermekte olan DNS sunucusu bu URL’nin IP adresini önce kendi hafızasında arar. Bulursa doğrudan kullanıcıya iletir, bulamazsa bir üst seviyedeki DNS sunucusuna sorar.

Twitter Yasağı DNS Temelli Mi?

Evet. Yani Türkiye ’deki DNS sunucularına gelen taleplere yönelik bir yasaklama söz konusu.
Bu da, sözgelimi Almanya’daki bir DNS sunucusuna herhangi bir kısıt olmadan sorgu yapılabilmesi anlamına geliyor.

Ancak son gelişmelerle DNS temelli engellemenin kolayca aşıldığını fark eden yetkililer, doğrudan IP adresi bloklama yoluna gitmeye başladılar. İlk aşamada DNS temelli yapılan engellemenin önümüzdeki günlerde IP tabanlı engellemeye dönüşmesi sürpriz olmaz.

“DNS Değiştirmek” Ne Anlama Geliyor?

Kullanıcılar bağlanacakları ve adres sorgusu yapacakları DNS sunucusunu seçme özgürlüğüne sahip. Genellikle otomatik olarak yapılan bu sunucu seçme işlemini tercihler doğrultusunda etkilemek mümkün. Sözgelimi Türkiye’den bir kullanıcı, İsviçre’deki bir sunucudan sorgulamayı seçerse, engele takılmamış oluyor. DNS değiştirme yöntemleri için: http://www.dnsdegistirme.gen.tr

DNS Değiştirirken Nelere Dikkat Edilmeli?

Öncelikle yerel değil küresel adreslerin kullanıldığından emin olunmalı çünkü yurt içindeki sunucular devletin denetimi altında. İkinci olarak da nerede olursa olsun, güvenilir sunucuları kullanmak gerekiyor. Yurtdışında da “özgür” olmayan sunucuların olabileceği unutulmamalı.
Genel olarak güvenilir kabul edilen DNS sunucuları arasında Google, Open DNS ve Yandex bulunuyor.

(Google)
8.8.8.8
8.8.4.4
(Open DNS)
208.67.222.222

208.67.220.220
(Yandex)
77.88.8.8
77.88.8.1

2. TOR
TOR nedir?

ABD donanması tarafından, hükümet iletişimlerinin güvenliğini sağlamak amacıyla ortaya çıkmış bir sistemdir. Anonimlik, güvenlik ve engellenemezlik sağlar.

Nasıl çalışıyor?

Herkesin kullanımına açık TOR projesinin çalışma prensibi ise şöyle: Sistemi kullanan bir bilgisayar ile internette bir yere ulaşmak istediğinizde, bilgisayarlarını TOR kullanıcıları için seferber etmiş insanların adreslerinin olduğu bir listeden rastgele birkaç adres seçiliyor. Hedefiniz ile bilgisayarınız arasındaki veri alış verişi, bu rasgele adreslerin çeşitli kombinasyonları üzerinden yapılıyor. Böylece herhangi bir üçüncü kişi, veri alış verişine kulak misafiri olsa da verinin tümüne erişemiyor, erişse bile bu bilgiler şifrelenmiş olduğundan bir fayda sağlamıyor ya da veriyi takip etmeye çalışırsa anlamsız yerlere gidiyor. Kısacası hedefinizle aranıza birkaç bilgisayar koyarak şifrelenmiş iletişimle anonimliğinizi sağlıyorsunuz. Ancak bu sistemin bir açığı, sistemdeki son bilgisayar ile hedefiniz arasındaki iletişim şifrelenmemiş olmakta. Bu sorunu aşmak için bağlandığınız sitelerin güvenli bağlantılarını kullanmak mümkün. Bunu yapmak için çoğu büyük sitenin adresinin başındaki “http” ibaresini “https” ile değiştirerek ziyaret etmek yeter. Bir başka eksiklik ise, bağlantı birkaç bilgisayar üzerinden atladığı için gözle görülür bir yavaşlama oluyor. Ama güvenlik için ödenmesi makul bir bedel.

Nasıl kullanılır?

TOR projesini bilgisayarınızda kullanmak oldukça basit. Projenin web sitesi torproject.org adresinden TOR Browser Bundle adlı tarayıcıyı indirmek yeterli. Chrome ya da Firefox kurarmış gibi kurulan bu paket tüm ayarları yapılmış halde geliyor. Ancak flash, ya da video gibi bazı içeriklere erişmekte güçlük yaratabiliyor.

Mobil cihazlarda da TOR sistemini kullanabilirsiniz. Android sistemlerde Orbot, Apple cihazlarında ise Onion Browser kullanmak mümkün.

Diğer bir yöntem ise bilgisayarınızın tüm giriş çıkışlarını TOR sistemi üzerine yönlendirmek. Bu yöntemin kurulumunun oldukça kolay olmasına rağmen çok güvenli ve başarımlı bir yöntem olduğunu söylemek mümkün. Yine TOR Project sitesinden Vidalia Bridge Bundle programını, ve kullandığınız tarayıcıya FoxyProxy eklentisini kurmak gerekiyor. Bunlara ek olarak yapılması gereken birkaç ayar daha var, ancak internet üzerinde nasıl yapılacaklarını adım adım anlatan pek çok kaynak mevcut. Bu kaynaklardan biri de tabii ki bilimsoL ve soL portalları.

3. VPN
VPN nedir, ne işe yarar?

İngilizce Sanal Özel Ağ anlamına gelen Virtual Private Network’ün kısa hali olan VPN, ev, iş yeri ve okul gibi yerlerdeki özel ağların, genel ağlar (örneğin internet) üzerinden genişletilebilmesi için geliştirilmiş bir teknolojidir. Bu yöntem bir bilgisayarın (ya da akıllı telefonun) internet üzerinde sanki özel bir ağa bağlıymış gibi veri alıp göndermesine olanak sağlar. Böylece kullanıcı özel ağdan uzak olmasına rağmen, bu ağa üye olmanın kendisine sağladığı işlevsellik, güvenlik, erişebilirlik gibi ayrıcalıkları kullanmaya devam edebilir.

: Normal bir durumda internetteki sunuculara erişim]
Twitter, YouTube gibi sitelere erişim engellendiği durumlarda ise VPN istemciler kullanılarak, yurtdışındaki bir VPN sunucusuna bağlanabilir, sunucudan bulunduğu ülkeye ait bir IP numarası alabilir ve internetten bu IP numarası ile faydalanabilirsiniz. Örneğin Packetix.Net ile sanki Japonya’daymış gibi ya da CyberGhost ile sanki Almanya’daymış gibi internet kullanabilirsiniz. TunnelBear ve Hotspot Shield ise ABD veya İngiltere’ye ait IP adresleri vermektedir.
VPN kullanarak internetteki sunuculara erişim]

Ücretsiz VPN Uygulamaları

Şu anda internet üzerinde ücretli veya bedava bir çok VPN istemci yazılımı bulunmaktadır. rahat kullanIlabilirlikleri ve gÜvenlikleriyle öne çıkan tavsiye edilebilecek ücretsiz yazılımlar arasında TunnelBear, OpenVPN, Hotspot Shield, VPN Book ve Ultra VPN bulunmaktadır.

Bu yazılımlar günümüzde yaygınca kullanılan birçok işletim sistemi ve cihazda koşabilmektedir. Bu uygulamalar, kendi sitelerinden indirilip kurulabileceği gibi, App Store ve Google Play gibi sitelerden akıllı telefonlara yüklenebilmektedirler. TunnelBear ücretsiz sürümünde aylık 500MB’a kadar kota verirken. Haziran direnişi esnasında ve 20 Mart’tan sonra uygulamaya konan Twitter yasağının ardından Türkiye’den kullanıcıların kota sınırını kaldırmıştır.

VPN kullandığınızda internet trafiğiniz sunucudan sonra takip edilebilir hale geldiği için nereden internete bağlandığınız takip edilemez (mobil cihazlar hariç). Aşağıdaki örnekte VPN kullanımı hakkında hayali bir senaryo anlatılmaktadır. Brezilya ve Almanya’dan iki bilgisayar ve Kanada’dan bir akıllı telefon, New York’taki bir VPN sunucusuna bağlanmışlar ve ardından Kaliforniya’daki bir Web sitesine (örneğin Twitter) bağlanmışlardır. Kaliforniya’daki sunucu bağlantıların New York’tan geldiğini düşünmekte ve aynı zamanda VPN kullanan üç istemci ise New York’taki altyapının kendilerine sağladığı bütün olanakları kullanabilmektedir.

: Bir VPN kullanım senaryosu
VPN kullanımının sınırları

Bu teknoloji oldukça faydalı olmakla beraber, bir takım sınırlar da içermektedir. Örneğin, eğer internet yasaklarının yaygın olduğu, baskıcı bir yönetimin hakim olduğu bir ülkede yaşıyorsanız, kişisel amaçlarla VPN kullanımı yasa dışı ilan edilebilir. Ancak Türkiye’de şu anda böyle bir durum yoktur. Bir başka konu ise VPN bağlantısını akıllı telefon ve benzeri mobil cihazlarda kullanıyorsanız, sitelere erişimleriniz ve bilgi güvenliğiniz sağlanır, ancak telefon şirketleri baz istasyonlarına gönderdiğiniz sinyaller üzerinden yerinizi tespit edebilir. Son olarak ise VPN bağlantısı yalnızca bilgisayarınız ve VPN sunucusu arasındaki bilgi akışının güvenliğini garanti eder. Verilerin karşı sunucuyla ve üçüncü şahıslarların etkileşimi esnasında, ya da kendi bilgisayarınız içerisindeki güvenlik şartlarının yerine getirilmesinde kullanılabilecek bir çözüm değildir.

4. Proxy
Proxy nedir?

Aracı sunucu anlamına gelen proxy server, İnternet üzerindeki bir bilgisayar ile internete bağlı diğer bilgisayarlar arasındaki iletişimi sağIayan yardımcı bir geçiş yolu (gateway) sistemidir. Bir proxy sunucusu, sizden aldığı istekleri yürütür ve sonucu yine size iletir. İletişim kurmak isteyen iki bilgisayar arasında bir arayüz işlevi görmüş olur.

Twitter ayarlarından proxy seçeneğini etkinleştirmek ve bir IP adresi girmek, o adresli sunucuyu bundan sonra Twitter ile olan iletişiminizde aracı atadığınız anlamına gelir.
Diğer alternatiflerine kıyasla pek de güvenli bulunmayan bu yöntem, yalnızca son çare olarak ve güvenilir sunucular üzerinden işletilmelidir.

Hukuk Boyutu

İşin bir de hukuksal boyutu var. Twitter’ın engellenmesinden sonra başvurulan alternatif erişim yöntemlerin suç teşkil edip etmediğine dair bilişim hukuku konusunda uzman olan Av. Gökhan Ahi’nin görüşlerini aldık. Av. Ahi konuyla ilgili yaptığı açıklamaya göre: “Bir eylemin suç olması için ceza kanunlarında açıkça tanımlanmış olması gerekiyor. Bu, evrensel bir norm olan suçta ve cezada kanunilik ilkesinin bir gereğidir. Dolayısıyla, erişime engellenen bir site için alternatif erişim yöntemleri kullanmak, bu yöntemleri yaymak, açıklamak, paylaşmak kesinlikle hukuka aykırı veya suç değildir. Facebook’ta veya başka yerlerde bunun suç olduğuna ilişkin açıklamalar sadece manipülasyondur.

“Şubat’ta yürürlüğe giren ve 5651 sayılı İnternet Yasası’nı değiştiren düzenlemeye göre, alternatif erişim yöntemlerinin de engellenebilmesinin önü açıldı. Bunu internet abonelik hizmeti veren erişim sağlayıcılar yapacak, Ancak konuyla ilgili bir yönetmelik yayınlanmadı ve altyapı kurulamadı. Zaten bu düzenleme, vatandaşın alternatif erişim yöntemlerini kısıtlamıyor.”

Kullanılabilecek Uygulamaların Toplu Listesi

VPN
CyberGhost (Android, Windows, Mac, iOS)
Hotspot Shield (Android, Windows, Mac, iOS)
Onavo Protect (iOS)
OpenVPN (Windows, Mac, Linux)
PacketiX (Windows)
TunnelBear (Android, Windows, Mac, iOS)
Ultra VPN (Android, Windows, Mac, iOS)
VPN Book (Android, Windows, Mac, iOS, Linux)

Browser
Orweb (Android)
Onion (iOS)
Eklentiler
ZenMate (Google Chrome)
Anonymox (Mozilla Firefox)
Mesajlaşma
Gibberbot (Android)
ChatSecure (Android, iOS)
Sosyal Ağ
Diaspora
Movim
İşletim Sistemi
Project Byzantium