İSMET PAŞA 3 SAAT GARDA BEKLEDİ DİYE, HER SEÇİM DÖNEMİ 3 BAKAN GÖREVDEN ALINIYOR!..

TBMM'nin 22 Temmuz'da yapmayı kararlaştırdığı genel seçimler için takvim 4 Mayıs'ta başladı. Anayasa'nın 114. maddesi gereği İçişleri, Adalet ve Ulaştırma bakanları seçim sürecinin başlamasıyla görevlerinden ayrılmak zorunda.
Bugün bakanlık görevine veda edecek bakanların yerine, bağımsız milletvekili veya TBMM üyesi olmayan üç isim atanacak.

Anayasa'nın konuyla ilgili hükmünün altında ilginç bir olay yatıyor. 1959'da İsmet İnönü'nün Kayseri yakınlarındaki Himmetdede İstasyonu'nda 3 saat bekletildiği iddiasının, 1961 Anayasası'nı yapan askerlere böyle bir karar aldırdığı belirtiliyor. 1982 Anayasası'na da aktarılan hüküm nedeniyle bugüne kadar toplam 108 İçişleri, Adalet ve Ulaştırma bakanı görev süreleri bitmeden makamlarından ayrılmak zorunda kaldı.

Anayasa'nın 114. maddesinde, "TBMM genel seçimlerinden önce Adalet, İçişleri ve Ulaştırma bakanları çekilir. Seçim dönemi bitmeden seçimin yenilenmesine karar verilmesi halinde beş gün içinde bu bakanlıklara TBMM içinden veya dışarıdan bağımsızlar başbakanca atanır." hükmü yer alıyor. Bu çerçevede, kabinenin üç üyesi seçim sürecinin başlamasıyla birlikte görevlerinden ayrılıyor ve yerlerine bağımsız birer isim atanıyor.

Bağımsız isimler 2-3 aylık bakanlık sonrası tüm hayatlarını 'emekli bakan' sıfatıyla yaşayabiliyor. İlk etapta 'seçim sürecinde iktidar yanlısı icraatların önüne geçilmesini amaçlayan' bir uygulama olarak görünse de bu maddenin ilginç bir hikâyesi var.

Yıl 1959. Türkiye'deki mevcut gelişmelere benzer bir siyasi ortam var. CHP bugün olduğu gibi 'iktidarın rejimi tehlikeye soktuğu' iddiasında. CHP lideri İsmet İnönü, her fırsatta Adnan Menderes liderliğindeki Demokrat Parti (DP) iktidarının ülkeyi krize soktuğunu savunuyor, üniversite hocaları da öğrencileriyle birlikte iktidar aleyhine yürüyüşler yapıyor. İnönü, bir miting için Ankara'dan Kayseri'ye giderken bindiği tren Kayseri yakınlarındaki Himmetdede İstasyonu'nda bilinmeyen bir nedenle durur. Yaklaşık üç saatlik rötarın ardından hareket eden tren, 27 Mayıs 1960 darbesinin de önemli gerekçelerinden biri olarak sayılır. Darbeyle birlikte yönetimi ele geçiren Türk Silahlı Kuvvetleri, 1961'de hazırlanan Anayasa'ya İsmet Paşa'ya yapılan bu girişime karşı ilginç bir hüküm koyar. Trenin durmasından dönemin ulaştırma bakanı sorumlu tutulduğu için bu görevde bulunan kişinin seçimlere üç ay kala görevlerini bırakmasına ilişkin bir madde hazırlanır. Daha sonra maddeye İçişleri ve Adalet bakanları da eklenir.

Kuzu: Dünyanın hiçbir yerinde böyle bir şey yok

TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu'ya göre 56 yıldır uygulanan bu yöntem, dünyanın hiçbir ülkesinde yok. 1961 Anayasası'ndan kalan hükmün bugüne kadar onlarca kişiye 2-3 ay bakanlık yapması nedeniyle ömür boyu 'emekli bakan' sıfatı kazandırdığına dikkat çeken Kuzu, uygulamanın büyük bir haksızlık olduğunu savundu. 1959 yılında İsmet Paşa'nın yaşadığı uygulama dışında hiçbir haklı ve mantıklı bir yönü bulunmayan 114. maddenin derhal yürürlükten kaldırılması gerektiğini belirten Kuzu, kendi hazırladığı Anayasa değişikliği taslağında bu hükmü çıkarttığını belirtti. Kuzu, maddenin uygulanması nedeniyle devletin de hem icra yönünden hem de ekonomik yönden büyük zararlara maruz kaldığını söyledi.