İÇİŞLERİ BAKANLIĞI SORDU DİYANET YANITLADI! YOGA CAİZ MİDİR?

At, kanguru ve porsuk gibi hayvanların etlerinin helal olup olmadığı konusunda daha önce mütalaa hazırlayan Diyanet İşleri Başkanlığı, bu kez, 'eşek sütü'nü araştırdı. 'Eşek Sütü Kullanımının Dini Hükmü' başlıklı konuya ilişkin Din İşleri Yüksek Kurulu üyeleri çalışma yürütürken, Diyanet’in fetva biriminin yorumu, eti yenmeyen hayvanların sütü gibi yan ürünlerinin de sağlık gibi mecburiyetler dışında yenilemeyeceği yönünde.

EŞEK SÜTÜ
Diyanet İşleri Başkanlığı, TBMM’ye gönderdiği 2014 yılı Bütçe Tasarısı’nda ilginç çalışmalarına yer verdi. Din İşleri Yüksek Kurulu üyesi Prof. Dr. Ahmet Yaman tarafından, 'Eşek Sütü Kullanımının Dini Hükmü' başlıklı bir çalışma yürütüldüğünü dile getiren Diyanet, ilk çalışmayı yetersiz bularak yeni bir düzenleme kaleme alma çalışması yapıldığını kaydetti. Milliyet’in ulaştığı Diyanet’in fetva birimi, eti yenmeyen hayvanlarının sütünün tüketilmesinin de sözkonusu olamayacağını belirtirken, eşek sütünün zaruret halinde sıkıntıyı giderinceye kadar tüketilmesinin caiz olduğu yorumunu yaptı.

YARDIMLAŞMA USULÜ İLE EV EDİNME
Fetva birimi, sağlık sorunu gibi kritik konularda başka imkan bulunmaması halinde eşek sütünün sınırlı olarak kullanılabileceğini değerlendirdi. Bütçe tasarısında, üzerinde çalışılan bir başka konunun ise, 'yardımlaşma usulü ile ev ve araba edinme sistemi' olduğu vurgulandı. Bu yolla mal edinmenin dinen sakıncalı olup olmadığı konusundaki yoğun başvurular üzerine sözkonusu sistemi masaya yatıran Diyanet İşleri Başkanlığı, dini hüküm belirlenirken yanlış yapılmaması gerekçesiyle devletin ilgili diğer kurumlarından uzmanları çağırarak görüş aldı.

Diyanet’in fetva birimi, genel kanaat olarak bu sistemle ev ve araba sahibi olmanın dinen bir sakıncası olmadığını, ancak bankalarda olduğu gibi vatandaşlardan dosya masrafına benzer para alınmasının dine uygunluk açısından sıkıntı yarattığını kaydetti.

YOGA SORUSU
Bütçe tasarısında, çalışma yürütülen çarpıcı bir başlığın ise İçişleri Bakanlığı’nın başvurusu üzerine gerçekleştirildiği belirlendi. İçişleri Bakanlığı, Diyanet’e, 'yoga merkezlerinin' dinen uygunluğunu sordu. Diyanet İşleri Başkanlığı ise, Din Hizmetleri ve Eğitim Komisyonu’nun bu konuda görevlendirerek yapılan müzakereler çerçevesinde bir metin hazırlaması talimatı verdi. Diyanet, resmi yanıt hazırlığını sürdürürken, kurumun fetva birimi, yoganın dini kurallar gözetilerek spor amaçlı yapılabileceğini, ancak dini misyon yüklenilmesi halinde sakıncalı olduğu yorumunu yaptı.

Bir vatandaşın sorusunu cevaplandıran Yüksek Kurul, 'Taraflardan bir kimsenin kazanıp diğerinin kaybetmesi esasına dayalı tüm oyunlar haram kılınmıştır. Bir taraf karşılıksız olarak kaybederken, diğer taraf da hak etmeden kazanmaktadır. Bu özellikleri taşıyan lades oyunu da bir tür kumar niteliğindedir' ifadelerini kullandı.

LADES, HEM CAİZ HEM DEĞİL
Lades; topluma mal olmuş, daha çok çocuklar arasında oynanan bir oyun. Lades, tutuşacak olan iki kişiden biri, eline tavuğun göğsünden çıkan çatal şeklindeki lades kemiğini alır, bir ucundan kendisi tutar, öbür ucunu karşısındakine tutturur ve ardından karşıdaki kişiye bir şey verir ve böylece oyun başlamış olur. Kendisine bir şey verilen kişi bunu, 'Aklımda' diyerek alabilir. Bu durumda kaybetmemiş olur. Eğer, 'aklımda' demezse diğer kişi 'Lades' diyerek oyunu bitirir ve kazanmış olur. Çoğu zaman aile içinde veya arkadaşlar arasında sadece eğlenceli zaman geçirmek ve muhabbete vesile olsun amacıyla oynanan ladeste kaybeden tarafın, kazanan tarafa çok küçük de olsa bir şey vermesinin caiz olmadığı bildirildi.

Toplumda yaygın olarak oynanılan ladesin helal olup olmadığını merak eden bir vatandaş Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu'na 'Unutturmaya dayalı olarak oynanan lades caiz midir' sorusunu yöneltti. Konuyu enine boyuna değerlendiren Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı Dini Soruları Cevaplandırma Platformu, resmi internet sitesinden yaptığı açıklamada, ladesin caiz olmadığına hükmetti.

Platformdan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: 'Taraflardan bir kimsenin kazanıp diğerinin kaybetmesi esasına dayalı bütün şans oyunları kumar kapsamında değerlendirilip haram kılınmıştır. Zira bir taraf karşılıksız olarak kaybederken, diğer taraf da hak etmeden kazanmaktadır (İbn Nüceym, el-Bahrü'r-raik, XXII, 381; İbn Abidin, Reddu'l-muhtar, VI, 403). Bu özellikleri taşıyan lades oyunu da bir tür kumar niteliğindedir. Kumar niteliğindeki uygulamalara çeşitli isimler verilmesi, yasaklık hükmünü değiştirmez (İbn Kudame, el-Muğni, IV, 194). Bu sebeple kaybedenin kazanana bir şey vermesi şartı ile lades oyunu oynamak caiz değildir. Böyle değil de sadece eğlence maksadı ile oynanmasında ise bir sakınca yoktur.'

OLGUNLAŞMAMIŞ SEBZE, MEYVEYİ SATMAK CAİZ DEĞİLDİR
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu, henüz olgunlaşmamış sebze ve meyvenin satışının da caiz olmadığını bildirdi. Vatandaşın sorusuna sanal alemden cevap veren kurul, 'İslam alimleri, Hz. Peygamber'in (s.a.s.) meyvesi olgunlaşıncaya kadar hurmanın, danesi beyazlaşıp afetten emin oluncaya kadar da ekin satışını yasaklamasını (Müslim, Buyu', 13) gerekçe göstererek henüz olgunlaşmamış, kendisinden insan yiyeceği veya yem olarak yararlanılacak durumda olmayan sebze ve meyvelerin satışını caiz görmemişlerdir. İnsanlar için yiyecek, hayvanlar için de yem olarak kullanılabilecek durumda olan sebze ve meyvelere gelince; bunların henüz olgunlaşmadan satışı caizdir. Zira bu durumdaki sebze ve meyveler, kendilerinden yararlanılan (müntefeun bih) ve değeri olan (mütekavvim) bir mal olarak kabul edilir (Mevsıli, el-İhtiyar, İstanbul, ts. II, 182-183)' açıklamasında bulundu.

Bütçe tasarısında Dini Konuları İnceleme ve Soruları Cevaplandırma Komisyonu’nun günlük ortalama telefonla 150-200, e-maille 300-450 ve mektupla 10-15 soruya yanıt verdiği belirtildi.