HANGİ GAZETECİ NE KADAR YIPRANMA PAYI ALACAK?

Düzenleme, eski yasada 5 yıl olan emeklilik yaşından indirimi 2,5 yıla düşürürken emekli maaşında artış sağlıyor.

AA muhabirinin Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yetkililerinden aldığı bilgiye göre, gazetecilere yıpranma hakkı veren yasanın yürürlük tarihi 2008. Bu, 2008 sonrası fiilen çalışılan dönemle ilgili de hakların elde edilmesi anlamına geliyor.

Eski düzenlemede, 212 sayılı Basın Kanunu kapsamında çalışılan her yıl için sigortalılık süresine 90 gün ilave ediliyordu. İlave edilen süre 5 yılı geçemiyordu ve bu süre emeklilik yaşından düşürülüyordu. Ancak bu 5 yıllık süre prim ödeme gün sayısına eklenmiyordu. Bu durumda, emeklilikte maaş, ödenen prim emeklilikte maaş, ödenen primgün sayısı kadar hesaplanıyordu. Örneğin 5 bin gün prim ödeyen bir gazeteci, emekli maaşını bu süre üzerinden yapılan hesaplamayla alıyordu. Dolayısıyla önceki düzenleme gazetecilere en fazla 5 yıl erken emeklilik sağlıyordu.

PRİM ÖDEME SÜRESİNE İLAVE

Eski yasanın yürürlükten kalktığı 1 Ekim 2008’den geçerli olacak yeni yasada ise yine sigortalılık süresine 90 gün ilave edilecek.

Bu düzenlemede de 5 yıllık ilave süre korundu ancak yaştan yapılacak indirimde bu sürenin ancak yarısı, yani 2,5 yıl hesaplanacak. 2008 sonrası işe başlayan bir gazeteci emeklilik yaşı için en fazla 2,5 yıl indirim alabilecek.

Ancak önceki düzenlemede sadece sigortalılık süresine ilave mümkünken yeni düzenlemede prim ödeme gün sayısına da ilave yapılacak. Bu durumda emekli maaşı hesaplanırken ilave edilen gün sayısı da dikkate alınacak.

SGK yetkilileri, emekli maaşı bağlama oranının, her yılın karşılığı yüzde 2 arttığına dikkat çekerek, bir gazetecinin emekli maaşının, ödediği prim gün sayısına yıpranmadan elde edeceği günlerin de eklenmesiyle hesaplanacağını bildirdiler.

Yetkililer, "Örnek vermek gerekirse 5 bin günün aylık bağlama oranı 13,8 iken prim ödeme gün sayısı 6 bine çıkınca 16,6 ediyor. Bu da aylığı doğrudan etkiliyor. Matrah bu oranla çarpılarak emekli aylığı bulunuyor" şeklinde konuştular.

2008 ÖNCESİNDE İŞE BAŞLAYANLAR

Yeni düzenlemede 2008 öncesinde işe başlayanların hakları ise korundu.

Gazeteciliğe 2008 öncesinde başlayanların yıpranma süreleri önceki yasada olduğu gibi en fazla 5 yıl olabilecek.

2008 öncesi 5 yıl yıpranma alan bir gazeteci, sınır 5 yıl olduğu için artık 2008 sonrasına ilişkin ilave yıpranma alamayacak. Ancak 2008 öncesinde 4 yıllık yıpranması bulunan bir gazeteci 2008 sonrası için 1, 3 yıl alan 2, 2 ve daha az süreyle yıpranma alanlar ise 2,5 yıl daha yıpranma hakkı elde edebilecek.

Düzenlemeden sadece basın kartına sahip olanlar yararlanabilecek.

GERİYE DÖNÜK ÖDEME

Yıpranma olan iş kollarında prim oranları diğer mesleklere göre yüzde 1,5 daha fazla olduğu için işveren 3 ay içinde 2 yıllık süreyi kapsayacak şekilde aylık prim belgesi düzenleyecek.

Bu belgede ne kadar prim ödeneceği ortaya çıkacak. Bu primlerin de 6 ay içinde ödenmesi gerekiyor.

SGK’nın prim ödemeleriyle ilgili yayımlanacağı genelgede ayrıntılar belirlenecek.

Yetkililerin verdiği bilgiye göre 2008-2012 arasında hiç ara vermeden çalışan gazeteciler 650-4 bin 500 lira arasında geçmişe yönelik prim ödeyecek.

Bu haktan yararlananların hem prim günleri artacak hem de süre emeklilik günlerinden düşülecek.

EMEKLİLİĞİNİ DIŞARIDAN BEKLEYENLER

Tazminatını alıp emekliliğini dışardan bekleyenler de geriye dönük ödeme yapabilecek.

Yaştan dolayı emekli olamayanlar, primlerini ödedikleri takdirde 2008-2012 arasındaki 6 ay 8 günlük yıpranmayı alarak daha erken emekli olabilecek.

YIPRANMA SÜRELERİ AYNI

SGK yetkilileri, kurşun, arsenik, cam, civa, çimento, döküm ve asit üretimi yapılan iş yerleri için de yıpranma süresinin en fazla 2,5 yıl olduğuna dikkati çektiler.

Yetkililer milletvekilleri, askerler, polisler ve MİT mensupları için ise yıpranma süresinin 3 yıl olduğunu bildirdiler.