HALK TRT'NİN İPİNİ 1990'DA ÇEKTİ!
"Dünü bilmeyen bugünü anlayamaz" ifadesinin doğruluğunun altını çizen Ali Atıf Bir, ilginç bir hatırlatma yaptı.
İşte Bugün yazarı Ali Atıf Bir'in o yazısı...
Halk TRT'nin ipini 1990'da çekti
Türkiye "TV reyting tarihi " ile ilgili bilinmeyenleri yazmaya devam ediyorum.
Her zaman olduğu gibi bu konuda da "dünü bilmeyen bugünü anlayamaz" ifadesi doğru. Çünkü yaşadığımız akıl karışıklığının nedeni geçmişe dayanıyor.
1989 yıllarında Turgut Özal "Anayasa'yı bir kere delmekle bir şey olmaz" sözünü niye söylemişti? Oğlu Ahmet Özal'ın ve onun arkadaşı Cem Uzan'ın birlikte yurtdışından Türkiye'ye yaptıkları televizyon yayınlarını meşru kılmak için.
Türkiye'de halk, kısa sürede, yasa dışı yayın yapan Türkiye'nin ilk özel televizyonu Star TV'nin içeriğini sevdi. Çünkü TRT'nin İstiklal Marşı'yla açılan ve İstiklal Marşı'yla kapanan, her 10 Kasım'da Türkiye'yi tüm gün "Atatürk'ün sevdiği şarkılara", haberlerde de "resmi gazete" içeriğine mahkûm eden içeriğinden bıkmıştı. TRT'nin, elindeki büyük fırsatı kaçırıp Türk halkını kaybettiği yıl 1989'un sonu 1990 yılının başıdır.
Aslına bakarsanız o dönemde Star TV yayına başlamadan önce teknolojik bir gelişme olmuş, Türk halkı Türkiye'nin her köşe başında açılan "videoculardan" elde ettiği VHS ya da Betamax kasetlerle "istediği" içeriği sansürsüz olarak izlemeye başlamıştı.
Kısa süre içinde Türkiye'deki haneleri çok ucuza satılan VHS ya da Betamax oynatıcılar sarmıştı. Hatta kasetleri başa sararken oynatıcılar bozuluyor diye bir de yanına kaset sarıcılar alınmaya başlanmıştı. Bugün oynayan dizilerin "ataları" o dönemde CD olarak pazarlanmak üzere çekilmeye başlanmıştı.
İşte Star TV ile başlayan özel televizyon sektörü bu gidişe son verdi. Haliyle TRT'nin televizyon yayın tekeli 1964 yılından bu yana ilk kez delinince reklamveren de büyük bir kaos içine girdi ve özellikle dünya reklam sektörünün devleri P&G ve Unilever bu soruna bir çözüm aramaya başladılar.
Böylelikle ilk ölçümler Hayri Cem'in Türkiye'ye getirdiği AGB ile 1990 yılında başladı. Ölçüm alanı İstanbul'du ve ilk yıllar sadece 150 hanede ölçüm yapılıyordu. En önemli sorun da "kapsama"(coverage) idi. TRT'nin Türkiye'nin her evinden çıktığı biliniyordu ama Star TV'nin kaç evden yayını alabildiği belli değildi. İlk ölçümlerde küçük bir örnekte Star TV'nin TRT'yi geçtiğinin ortaya çıkması TRT'nin kısmen mızmızlanmasına yol açtı ama asıl kıyamet 1992 yılında Show TV'nin yayına başlamasıyla koptu.
TV ölçümlerinde Show TV, Star TV'nin önüne geçince Uzanlar araştırmaya savaş açtılar . Ve 1992-1994 döneminde ölçüm için yeni bir dönem başladı. TAİK'ın kurulduğu, benim denetçi ve hakem olarak sisteme dahil olduğum yıllar o yıllardır.
Yarın: AGB ve TİAK'la ilgili güvensizlik hiç bitmedi ki yeniden başlasın! Medya savaşları ve reyting savaşları paralel mi gidiyordu? STV ve Kanal 7 kurulunca reytinglere karşı cephe nasıl genişledi?
