Haftanın tarihine bakış

ANKARA (AA) - Türk lirası (TL), bol sıfırlarından 1 Ocak 2005'te kurtuldu.

Türkiye'de 30 yıla yakın süren yüksek enflasyon, bazı ekonomik değerlerin milyar, trilyon ve katrilyonlarla ifade edilmesine neden oldu. Bu süreçte ekonominin nakit ihtiyacı, 1981'den sonra neredeyse her iki yılda bir tedavüle çıkarılan üst değerde yeni banknotlarla karşılandı. O dönemde, dünyadaki en büyük kupürlü banknot (20.000.000 TL) sadece Türkiye'de kullanıldı.

Paranın itibarını olumsuz etkileyen bol sıfırlı rakamlar, kasa işlemleri, muhasebe ve istatistik kayıtlarında, bilgi işlem programlarında ve ödeme sistemlerinde sorunlar yaratıyordu. Bunun fiyat etiketlerinden benzin pompaları ve taksimetrelere kadar günlük hayatın birçok alanında sıkıntılara yol açması da TL'den altı sıfır atılması kararı alınmasında önemli etken oldu.

Türk lirasından 6 sıfır atılmasını öngören 5083 sayılı "Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin Para Birimi Hakkında Kanun" 31 Ocak 2004'te Resmi Gazete'de yayımlandı. Kanun ve bu kapsamda çıkarılan Bakanlar Kurulu kararları uyarınca, para reformu iki aşamalı olarak hayata geçti.

Paradan 1 Ocak 2005'te altı sıfırın atılmasıyla ''Yeni Türk Lirası (YTL)" tedavüle alındı. Paradaki ''yeni'' ibaresi 1 Ocak 2009'da kaldırılarak, TL'ye dönüldü. YTL banknot ve madeni paralar, 1 Ocak 2010'da tedavülden kaldırıldı.

- Belli başlı öteki olaylar

1 Ocak

630- Hazreti Muhammed, hazırladığı ordu ile Mekke'ye girdi.

1788- Londra'nın en eski gazetesi The Times yayımlanmaya başladı.

1891- Penaltı, İngiltere Ligi'ndeki Stoke City-Notts maçındaki tartışmalar üzerine kural kitabına girdi.

1923- Türkiye'nin ilk futbol federasyonu olan ''Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı'' kuruldu.

1929- Millet Mektepleri açıldı. Millet Mekteplerinin kurucusu Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati öldü.

1936- İzmir'de ''Kültür Park''ın temeli atıldı.

1937- Şark Demiryolları, Türk yönetimince işletilmeye başlandı.

1945- Fransa, BM'ye alındı.

1967- ''Anadol'' marka otomobil satışa sunuldu.

1980- Edebiyat tarihçisi, eğitimci ve yazar Mustafa Nihat Özön öldü.

1985- Katma Değer Vergisi (KDV) yürürlüğe girdi.

1989- Trafikte ''ceza puanı'' uygulaması başlatıldı.

1992- Şehir içi yollarda sürücüler ve ön koltukta oturanlara emniyet kemeri takma zorunluluğu getirildi.

1995- Diyarbakır'ın Kulp ilçesine bağlı Hamzalı köyüne saldıran terör örgütü PKK mensupları, 7'si çocuk 19 kişiyi katletti. Teröristlerden biri öldürüldü.

1996- AB ile Gümrük Birliği yürürlüğe girdi.

1999- Avrupa para birimi ''Euro'' yürürlüğe girdi.

2002- Türk Medeni Kanunu ile Türk Medeni Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkındaki Kanun yürürlüğe girdi. Koca, ''evin reisliği''ni kaybetti.

2005- TL'den altı sıfır atıldı. Yeni Türk Lirası (YTL) tedavüle girdi.

2007- Gazeteci yazar Yener Süsoy, İstanbul'da vefat etti.

2010- YTL cinsinden banknotlar tedavülden kaldırıldı ve parada TL'ye dönüldü.

2010- EFT, havale, virman gibi para transferi işlemlerinde Uluslararası Banka Hesap Numarası (IBAN) kullanımı zorunlu hale geldi.

2011- Baltık ülkesi Estonya, Avro Bölgesi'ne giren 17. Avrupa Birliği üyesi oldu.

2013- ABD Senatosu, ülkede "mali uçurum"u önleyen tasarıyı onayladı.

2013- Fildışı Kıyısı'nda yılbaşı kutlamalarında kalabalıkta yaşanan arbedede 60 kişi hayatını kaybetti.

2014- Askerlik süresini 15 aydan 12 aya indiren düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle kışlalarda terhis heyecanı yaşandı.

2014- Türkiye'nin önemli hafız-mevlithanlarından Halil İbrahim Çanakkaleli, İstanbul'da zatürre nedeniyle tedavi gördüğü hastanede 98 yaşında vefat etti.

2015- Çin'in Şanghay kentinde yılbaşı kutlamaları sırasında yaşanan izdihamda 35 kişi yaşamını yitirdi.

2017- Eski Portekiz Başbakanı Antonio Guterres, 5 yıl sürecek Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreterliği görevine resmen başladı.

2017- İstanbul Beşiktaş Ortaköy'de bir gece kulübüne terör saldırısı gerçekleşti. Gece kulübüne gelen teröristin etrafa silahla ateş açması sonucu 39 kişi öldü, 79 kişi yaralandı.

2 Ocak

1905- Rus-Japon savaşında Çin'deki Rus üssü Port Arthur, Japon Deniz Kuvvetlerine teslim oldu. Rus İmparatorluğu'nu çöküşe götüren ve 1905 devriminin kapısını açan yenilgiler dizisi başladı.

1935- Soyadı Kanunu yürürlüğe girdi.

1968- Dr. Barnard, Güney Afrika'da Cape Town'da ikinci kalp nakli ameliyatını gerçekleştirdi.

1975- Türkiye radyoları TRT 1, TRT 2 ve TRT 3 adıyla yayın yapmaya başladı.

1975- Charlie Chaplin'e (Şarlo), İngiltere'de ''Sir'' unvanı verildi.

1979- Türk ve Amerikan arkeologların beş yıl süren ortak çalışmalarıyla dünyanın ilk İslam batığı Ege Denizi'nde bulundu.

1980- Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren ve kuvvet komutanlarının 27 Aralık 1979'da kendisine verdikleri ve siyasi partilerin liderlerini uyaran mektubu açıkladı. Korutürk, Süleyman Demirel ve Bülent Ecevit ile görüştü.

1981- Masal kitaplarıyla bilinen yazar Eflatun Cem Güney öldü.

1985- ABD, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütünden (UNESCO) resmen ayrıldı.

1992- Hakkari'nin Yüksekova ilçesinde çığ düşmesi sonucu 20 kişi öldü, 15 kişi yaralandı.

1993- Mehmetçik Somali'de: Türk Silahlı Kuvvetleri, BM'nin çağrısı üzerine 43 yıl aradan sonra ikinci kez bir yabancı ülkenin topraklarına ayak bastı.

2007- Niğde Aladağlar'daki Demirkazık zirvesi tırmanışında 1 Ocak'ta mahsur kalan 6 dağcıdan ikisi öldü, dördü kurtarıldı.

2013- İhracatta cumhuriyet tarihinin rekoru kırıldı. Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre 2012 yılı ihracatı 2011'e göre yüze 12,6 artarak, 151,9 milyar dolara ulaştı.

2014- Başbakanlık Müsteşarlığından İçişleri Bakanlığına getirilen Efkan Ala, TBMM Genel Kurulunda yemin etti.

2015- DEAŞ, Irak'ın Musul, Diyala, Kerkük ve Salahaddin kentlerinde Şiilere ait 17 türbeyi yıktı.

2016- Suudi Arabistan yönetimi, aralarında Suudi vatandaşı Şii din adamı Ayetullah Nemr Bakır en-Nemr'in de bulunduğu 47 kişinin idam cezasını infaz etti.

2016- Fildişi Sahili Futbol Milli Takımının eski oyuncularından Steve Gohouri, Almanya'da ölü bulundu.

2017- Brezilya'da ülkenin kuzeyindeki Amazonas eyaletinde başlayan ve başka bölgelere sıçrayan hapishane ayaklanmalarında bir hafta içinde 100’ü aşkın hükümlü hayatını kaybetti, yüzlerce mahkum firar etti.

3 Ocak

1521- Martin Luther, Roma Katolik Kilisesi tarafından aforoz edildi.

1876- Divan şairi Şeyh Galip öldü.

1925- İtalya'da Benitto Mussolini, bütün yetkileri elinde topladı.

1945- TBMM, Japonya ile ilişkilerini kesmeye karar verdi.

1952- Erzurum ve Hasankale'deki 5,8 şiddetindeki depremde 69 kişi öldü, 299 kişi yaralandı.

1953- Samuel Beckett'in oyunu ''Godot'yu Beklerken'' Paris'te sahnelenmeye başlandı.

1963- Türk halk müziği sanatçısı Muzaffer Sarısözen 65 yaşında öldü.

1977- Beylerbeyi'deki tarihi Halil Paşa Yalısı yandı.

1978- Hindistan'da İndra Gandhi Kongre Partisinden çıkarıldı.

1983- Diyarbakır'da 7 katlı, 28 daireli bir apartman çöktü, 83 kişi hayatını kaybetti.

1986- İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında (İMKB) hisse senetleri alım satımı başladı.

1993- ABD Başkanı George Bush ve Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, stratejik nükleer silahlarda indirimi öngören START-2 anlaşmasını imzaladı.

2002- Kamu kurumlarında çalışan kadınların ''streç, kot ve benzeri'' dışında pantolonları giyebilmesine olanak sağlandı.

2004- Mısır'ın özel hava yolu şirketi Flash Air'e ait Boeing 737 tipi yolcu uçağı Kızıldeniz'e düştü,148 kişi öldü.

2005- Eski bakanlardan Faruk Sükan 84 yaşında vefat etti.

2007- Eski bakanlardan Mustafa Taşar, kullandığı otomobilin Afyonkarahisar'da şarampole devrilmesi sonucunda vefat etti.

2013- Savunma Sanayii İcra Kurulu toplantısında Göktürk-3 Uydu Projesi'nin TÜBİTAK ve ASELSAN'ın desteğiyle milli olarak geliştirilmesi için TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ ile sözleşme görüşmelerine başlamasına karar verildi.

2016- Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi'nin üç yıl aradan sonra İsrail'e atadığı Büyükelçi Hazem Hairat görevine başladı.

2016- İş adamı Halis Toprak, 78 yaşında Fransa'nın Nice şehrinde kalp rahatsızlığı sebebiyle kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi.

2017- İzlanda'da 2017 yılının ilk bebeği, 1980'de aynı unvanı alan anne tarafından dünyaya getirildi.

2017- Başbakanlık tarafından CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'na zırhlı araç tahsis edildi. Araç, Başbakanlıkça Söğütözü'ndeki CHP Genel Merkezi'ne gönderildi.

4 Ocak

1932- Hindistan'da Mahatma Gandhi tutuklandı.

1948- Burma, bağımsızlığını ilan etti.

1951- Komünist birlikler Kore'de Seul'u işgal etti.

1954- Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Kayseri'de Türkiye'nin ilk İşçi Bankasını açtı.

1960- Albert Camus 46 yaşında trafik kazasında öldü.

1962- ABD Başkanı John F. Kennedy, Güney Vietnam'a daha fazla asker göndereceklerini açıkladı.

1965- Şair T.S. Eliot öldü.

1967- 490 kilometre uzunluğundaki Batman-İskenderun petrol boru hattı hizmete açıldı.

1976- Çanakkale'de antik Truva kentinin bulunduğu yere 12 metre yüksekliğinde ''Truva Atı'' yapıldı.

1979- Anadolu Ekspresi ile Boğaziçi Ekspresi, Sincan yakınlarında çarpıştı. Kazada 19 kişi öldü, çok sayıda kişi yaralandı.

1991- 36 gündür grevde olan binlerce maden işçisi, Zonguldak'tan Ankara'ya yürüyüş başlattı. Beş gün süren yürüyüş, hükümetle sendikalar arasındaki görüşmelerin yeniden başlaması üzerine, 9 Ocak'ta Bolu'nun Mengen ilçesi yakınlarında sona erdirildi.

2004- Afganistan'da büyük meclis Loya Jirga yeni anayasayı kabul etti.

2004- Gürcistan'da ''Kadife Devrim"in öncülerinden Mikhail Saakaşvili, Eduard Şevardnadze'nin yerine devlet başkanı seçildi.

2006- İsrail Başbakanı Ariel Şaron beyin kanaması geçirdi ve komaya girdi. Yeni parti Kadima'nın 28 Mart'taki seçim zaferinden sonra Ehud Olmert, İşçi Partisi lideri Amir Peretz ile yeni hükümeti kurdu ve başbakan oldu.

2010- Türk Kızılayının 20 yıl genel başkanlığını yapan, eski bakanlardan Kemal Demir vefat etti.

2013- "Sev Kardeşim" ve "Hayat Bayram Olsa" gibi şarkılarıyla Türk pop müziğinin unutulmazları arasına giren Şenay Yüzbaşıoğlu, geçirdiği rahatsızlık sonucu İstanbul'daki evinde 61 yaşında hayatını kaybetti.

2014- Rize'de 15 yıldır yayın hayatını sürdüren Gelişim TV, Lazca yayına başladı.

2015- El Kaide üyesi terör zanlısı Nezih Abdülhamid el-Rukai, New York'ta yargılanmayı beklediği hapishanede öldü. Karaciğer kanseri teşhisi konulan 50 yaşındaki El-Rukai'nin durumun aniden kötüleşmesi üzerine hastaneye kaldırıldığı ancak kurtulamadığı belirtildi.

2016- Uluslararası Futbol Tarihi ve İstatistikleri Federasyonu (IFFHS), Cüneyt Çakır'ı 2015 yılının en iyi 3. hakemi seçti.

2017- Amerikalı ünlü şarkıcı Janet Jackson, 50 yaşında ilk bebeğini dünyaya getirdi.

2017- Yerli imkanlarla üretilen 19'uncu T-129 ATAK helikopteri, TAI'deki törenle Türk Silahlı Kuvvetlerine (TSK) teslim edildi.

5 Ocak

1895- Fransa'nın askeri sırlarını Almanya'ya vermekten mahkum edilen Yahudi kökenli Fransız subay Alfred Dreyfus'un rütbeleri söküldü. "Dreyfus Olayı" olarak bilinen adli skandal başladı.

1921- Çerkez Ethem ve kardeşleri, işgal kuvvetlerine sığındı.

1922- Adana düşman işgalinden kurtuldu.

1929- Anadolu-Bağdat ve Mersin-Tarsus demiryolları ile Haydarpaşa Garı devletleştirildi.

1953- Türk karikatürünün ustalarından Ramiz Gökçe 53 yaşında öldü.

1968- Çekoslovakya Komünist Partisi liderliğine Aleksander Dubçek getirildi. Dubçek, reformcu kişiliğiyle tanınıyordu.

1975- Anadolu Ajansı 1925'te şirketleştiğinde ''mübeyyiz' (yazıları temize çeken kimse)" görevinde bulunan ve ilk paydaşlar arasında yer alan ''Bayrak Şairi'' Arif Nihat Asya, 71 yaşında hayata veda etti.

1981- Atatürk'ün doğumunun 100. yıl dönümü kutlamaları, ''1981 Atatürk Yılı'' adıyla başladı.

1983- Türkiye Yazarlar Sendikasının 17 yöneticisi ve bir üyesi hakkında açılan davaya, 1 Numaralı Ankara Sıkıyönetim Mahkemesinde başlandı. 1985'te sona eren ve tüm sanıkların beraat ettiği davada Aziz Nesin, Bekir Yıldız ve Asım Bezirci gibi yazarlar yargılanmıştı.

1987- 1986 Mayıs ve Haziran çay sürgünlerinde radyasyon bulundu, 56 bin ton çay imha edildi.

1993- Avrupa Konseyince her yıl verilen ''Yılın Müzesi'' ödülünü İstanbul Arkeoloji Müzeleri aldı.

1999- Adalet Bakanlığı, bir genelgeyle bekaret kontrolünü yasakladı.

2005- Gazeteciler Federasyonunun adı ''Türkiye Gazeteciler Federasyonu'' olarak değiştirildi.

2011- Yabancıların Türkiye'de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun'dan ''çingene'' tabirinin çıkarılmasına ilişkin yasa değişikliği, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.

2013- Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının yürüttüğü 28 Şubat soruşturması kapsamında mahkemeye sevk edilen eski Genelkurmay Başkanı İsmail Hakkı Karadayı, adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.

2014- Portekizli efsane futbolcu Eusebio, 71 yaşında hayatını kaybetti. "Kara Panter" lakaplı futbolcu, 1965'te Avrupa'da yılın futbolcusu seçildi.

2016- Türk bilim adamlarının ortak çalışmasıyla tamamen yerli yapay kan üretildi.

2017- İzmir Adliyesi yakınlarında patlama meydana geldi. Saldırıda bir polis memuru Fethi Sekin ile bir adliye çalışanı şehit düştü. Patlamanın ardından güvenlik güçleri ile teröristler arasında çıkan çatışmada ikisi polis 7 kişi yaralandı.

2017- Keçiören Metro hattı açıldı.

6 Ocak

1838- Samuel Morse, ''Morse Alfabesi'' geliştirdiğini açıkladı.

1921- Yunan birliklerinin Eskişehir ve Afyon doğrultusundaki taarruzuyla 1. İnönü Savaşı başladı.

1938- Nazi baskısından kaçan Sigmund Freud Londra'ya gitti.

1959- Dil bilimci Baha Toven 78 yaşında öldü.

1960- Mersin Rafinerisinin temeli atıldı.

1969- ABD'nin Ankara Büyükelçisi Robert Komer'in makam aracı, Orta Doğu Teknik Üniversitesi bahçesinde yakıldı.

1984- Türk Parasını Koruma Kanunu'nda yapılan değişiklikle, döviz taşımak suç olmaktan çıkarıldı.

1991- İlk Türk operası ''Özsoy''un bestecisi Ahmet Adnan Saygun 84 yaşında hayatını kaybetti.

1993- Balet Rudolf Nureyev öldü.

1998- Anayasa Mahkemesi Başkanlığına Ahmet Necdet Sezer seçildi.

2005- Afyon ilinin adı Afyonkarahisar olarak değiştirildi.

2012- Eski Genelkurmay Başkanı emekli Orgeneral İlker Başbuğ, Özel Yetkili İstanbul Cumhuriyet Başsavcıvekilliğinin ''İrtica ile Mücadele Eylem Planı'' davası kapsamında hakkında başlattığı soruşturmada tutuklanarak Silivri Cezaevine konuldu.

2015- Cumhurbaşkanı Erdoğan, Milli Güvenlik Kurulunun "Paralel Yapı"ya ilişkin tavsiye kararı aldığını, kararın Bakanlar Kurulundan geçtiğini belirterek, "2015 Milli Siyaset Belgesi içinde de yerini alacaktır. Bu artık böyle bir örgüttür." dedi.

2015- Uluslararası Futbol Tarihi ve İstatistikleri Federasyonu (IFFHS), Cüneyt Çakır'ı, 2014 yılının en iyi 8. hakemi seçti.

2016- Kuzey Kore, hidrojen bombası denediğini açıkladı. Uluslararası kamuoyu, Kuzey Kore'nin bu eylemine sert tepki gösterdi.

2016- Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliğindeki (FIFA) yolsuzluk operasyonu kapsamında Zürih'te gözaltına alınan başkan yardımcılarından Alfredo Hawit, yargılanmak üzere ABD'ye iade edilmeyi kabul etti.

7 Ocak

1714- İngiliz mühendis Henry Mill daktilo makinesinin patentini aldı.

1922- Osmaniye düşman işgalinden kurtuldu.

1944- Çorap imalatı hakkı Sümerbanka verildi.

1946- CHP'den ayrılan Celal Bayar ile Adnan Menderes, Fuad Köprülü ve Refik Koraltan, Demokrat Partinin kuruluş başvurusunu yaptı.

1946- İlk başarılı yüksek hızlı elektronik bilgisayar ''Eniac'', ABD'de kullanıma girdi. Elektronik dijital bilgisayara giden yolda atılmış büyük adımlardan biri kabul edilen ''Eniac'' 1955 yılına kadar kullanıldı.

1950- Karabük Demir ve Çelik İşletmesinde ''Zeynep'' adı verilen yüksek fırın hizmete açıldı.

1984- Fotoğraf ve sinema sanatçısı Baha Gelenbevi vefat etti.

1989- Japon İmparatoru Hirohito öldü.

2010- İstanbul Şehir Tiyatrosu oyuncularından, ''Süper Baba'' dizisinin ''Sürmeneli Dede''si İhsan Devrim 96 yaşında vefat etti.

2013- 28 Şubat soruşturması kapsamında tutuklu bulunan emekli Orgeneral Çevik Bir, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının eski Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Eşref Bitlis’in ölümüne ilişkin yürüttüğü soruşturma kapsamında "tanık" sıfatıyla ifade verdi.

2013- Kültür ve Turizm Bakanlığı, sır gibi sakladığı yenilenmiş film ve görüntü arşivini Anadolu Ajansına açtı. Son teknolojiyle restore edilen ve sıkı güvenlik önlemleri arasında özel koşullarda saklanan görüntüler, Osmanlı'dan Cumhuriyet'e bir milletin siyaset tarihini ortaya koyuyor.

2014- Muğla'nın Marmaris ilçesinde geçirdiği trafik kazası sonucu ağır yaralanan 26 yaşındaki tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu Huban Öztoprak hayatını kaybetti.

2015- Fransa'nın başkenti Paris'teki haftalık mizah dergisi Charlie Hebdo binasına silahlı saldırı düzenlendi. Saldırı sonucunda 12 kişi hayatını kaybetti.

2016- Libya'nın kuzeybatısındaki Zlitan kentinde polis eğitim merkezine düzenlenen bombalı saldırıda en az 50 kişi öldü, 127 kişi yaralandı.

2016- Sabiha Gökçen Havalimanı'nın apronunda 23 Aralık'ta meydana gelen patlamaya ilişkin yürütülen soruşturmada, havalimanına yaklaşık 2 kilometre mesafeden 4 havan mermisi atıldığı tespit edildi.

2017- Osmanlı Devleti'nin 31. Padişahı Sultan Abdülmecid Han'ın üçüncü kuşak torunu ve hanedanın 44. reisi Osman Bayezid Osmanoğlu, ABD'nin New York kentinde 93 yaşında vefat etti.