Haftanın tarihine bakış

ANKARA (AA) - İstiklal Marşı, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde 12 Mart 1921'de yapılan oturumda Türkiye'nin milli marşı olarak kabul edildi.

Kurtuluş Savaşı yıllarında, ordu tarafından bir İstiklal Marşı yazılması isteği gelmesi üzerine Maarif Vekaleti (Milli Eğitim Bakanlığı) 500 lira ödüllü bir yarışma açar. Bakanlık, yarışmaya gönderilen 724 şiirden 6 tanesini seçip, bastırdıktan sonra milletvekillerine dağıtır. Ancak bu şiirleri yeterli bulmayan dönemin Milli Eğitim Bakanı Hamdullah Suphi (Tanrıöver), yarışmaya para ödülü olduğu için katılmadığını öğrendiği Burdur Milletvekili Mehmet Akif'e (Ersoy), bir mektup yazarak yarışmaya katılmasını ister.

Meclisin 12 Mart 1921'de Başkanvekili İstanbul Milletvekili Dr. Adnan (Adıvar) Bey başkanlığında yaptığı toplantıda, Mehmet Akif'in şiiriyle birlikte yedi şiir ele alınır. Tartışmalardan sonra İstiklal Marşı olarak kabul edilen Mehmet Akif'in şiiri, Meclis kürsüsünden Bakan Hamdullah Suphi tarafından okunur.

Mehmet Akif ise para ödülünü almak istemez. Yarışmanın şartnamesi uyarınca almak zorunda olduğu belirtilince, Mehmet Akif, parayı "Darül Mesai" adlı bir yardım kurumuna bağışlar.

Marşın kabulünden sonra Maarif Vekaleti bu kez beste yarışması açar. 24 müzisyenin katıldığı yarışmanın sonuçlanması savaş yüzünden gecikir ve Bakanlık, 1924 yılında oluşturulan özel bir komisyonun, Ali Rıfat Çağatay'ın bestesini "İstiklal Marşı" olarak belirlediğini duyurur. Ancak, Çağatay'ın bestesinin Türk müziğinin etkisi altında olduğu gerekçesiyle 1930 yılında alınan karar uyarınca Osman Zeki Üngör'ün bestesi "İstiklal Marşı" olarak benimsenir.

- Belli başlı öteki olaylar

6 Mart

1920- "Kaşağı"nın yazarı, ünlü öykücü Ömer Seyfettin, Haydarpaşa Hastanesi'nde öldü. Ömer Seyfettin, 12 Mart 1884'te Gönen'de doğmuştu.

1925- Takriri Sükun Kanunu'na dayanılarak İstanbul'da altı gazete ve dergi, Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı. Kapatılan yayın organları şunlardı: Tevhidi Efkar, İstiklal, Son Telgraf, Aydınlık, Sebilülreşat ve Orak Çekiç.

1927- İstanbul Radyosu yayına başladı.

1948- Anadolu Ajansında 1925'te şirket kurucuları arasında yer alan ve "Başyazarı" olan ünlü şair, yazar ve gazeteci Kemalettin Kamu 47 yaşında Ankara'da öldü.

1961- İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth, Türkiye üzerinden geçerken Ankara'ya geldi. Esenboğa Havalimanı'nda Devlet ve Hükümet Başkanı Orgeneral Cemal Gürsel tarafından karşılanan II. Elizabeth, Gürsel ile 40 dakika görüştükten sonra Türkiye'den ayrıldı.

1989- Şarkı sözü yazarı ve şovmen Fecri Ebcioğlu öldü.

1995- Avrupa Birliği üyesi on beş ülke ile Türkiye arasında Gümrük Birliği Antlaşması imzalandı.

2002- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, Gazeteci yazar Çetin Emeç ve Turan Dursun ile İran rejim muhalifi Ali Akbar Gorbani'nin öldürülmesi olaylarının da aralarında bulunduğu birçok saldırıdan sorumlu tutulan İslami Hareket Örgütünün "İcra Şurası" üyesi İrfan Çağırıcı hakkındaki idam cezasını onadı.

2013- Venezuela'nın uzun süredir kanserle mücadele eden Devlet Başkanı Hugo Chavez, 58 yaşında hayatını kaybetti.

2016- Irak'ın Babil kentinde kontrol noktasına yönelik intihar saldırısında 52 kişi öldü, 100 kişi yaralandı. Saldırıyı terör örgütü DEAŞ üstlendi.

2016- Cumhurbaşkanı Erdoğan ve dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu'nun katıldığı törenle Yavuz Sultan Selim Köprüsü'ne son tabliye yerleştirildi.

2016- İran'da yolsuzluktan yargılanan iş adamı Babek Zencani, idama mahkum edildi.

2016- Ankara'da düzenlenen Dünya Salon Okuçuluk Şampiyonası'nda Makaralı Yay Genç Kız Milli Takımı altın madalya kazandı.

7 Mart

1917- Nick Larocca'nın "Original Dixiland Jazz Band" adlı orkestrası, ilk caz plağını New Jersey'deki Victor Co. plakçılık şirketi için doldurdu.

1927- İstiklal Mahkemelerinin görevi sona erdi.

1954- Petrol işletmeciliğini yabancı sermayeye açan Petrol Yasası kabul edildi. Petrol İşleri Genel Müdürlüğü kuruldu.

1969- Golda Meir, İsrail'in ilk kadın başbakanı oldu.

1977- Pakistan'da seçimleri Zülfikar Ali Butto kazandı.

1979- ABD uzay aracı Voyager I, Jüpiter ve Uranüs'ün Satürn gibi halkalara sahip olduğunu keşfetti. Voyager I, Jüpiter'in halkalı resimlerini dünyaya gönderdi.

1983- Zonguldak Ereğli Kömür İşletmelerinin Kandilli üretim havzasındaki Armutçuk Ocağı'nda meydana gelen patlamada 102 kişi öldü, 86 kişi yaralandı.

1989- Anayasa Mahkemesi, üniversitelerde "dini inanç sebebiyle boyun ve saçların örtü veya türbanla kapatılmasını" serbest bırakan yasayı iptal etti.

1990- Hürriyet gazetesi Yönetim Kurulu üyesi, gazeteci yazar Çetin Emeç ve şoförü Ali Sinan Ercan, uğradıkları silahlı saldırıda yaşamlarını yitirdi.

2016- Rus tenisçi Maria Sharapova, Avustralya Açık'taki doping testinin pozitif çıktığını açıkladı. Kariyerinde 5 Grand Slam şampiyonluğu bulunan, kadınlar dünya sıralamasının eski 1 numarası, ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Los Angeles kentinde düzenlediği basın toplantısında, sezonun ilk Grand Slam Turnuvası Avustralya Açık'ta alınan doping numunesinde yasaklı maddeye rastlandığını belirtti.

8 Mart

1403- Osmanlı padişahı Yıldırım Bayezid, Akşehir'de öldü.

1857- Kopenhag'da 1910 yılında toplanan Dünya Kadınlar Kongresi'nde, ABD'de kadın işçilerin 8 Mart 1857'de yaptıkları yürüyüşe atıfla bu gün, "Emekçi Kadınlar Günü" olarak belirlendi. 8 Mart, 1977'de BM tarafından "Dünya Kadınlar Günü" ilan edildi.

1948- Tanımladığı bir deri hastalığı "Behçet Hastalığı" adıyla dünya tıp literatürüne geçen, deri ve zührevi hastalıklar uzmanı Ordinaryüs Prof. Dr. Hulusi Behçet, kalp krizi sonucu öldü.

1952- ABD'nin Philadelphia eyaletinde ilk suni kalp ameliyatı yapıldı.

1954- Devletin siyasal prestijine ve mali gücüne zarar getirdiğine karar verilen ya da kişilerin özel hayatına tecavüz eden yazılar yazan gazetecilere ağır cezalar öngören Basın Kanunu, TBMM'den geçti.

1963- Suriye'de, bir darbe sonucu Baasçılar ve Nasırcılar iktidarı ele geçirdi. Baasçı subaylar, şubat ayında, Irak'ta da yönetimi ele geçirmiş ve Başbakan Kasım öldürülmüştü.

1972- Eski Başbakan Adnan Menderes'in oğlu Demokratik Parti Genel Başkan Yardımcısı Yüksel Menderes, Ankara'da hava gazıyla intihar etti.

1984- Sekiz ilde olağanüstü hal uygulanmasıyla ilgili "Olağanüstü Hal Yönetmeliği" yürürlüğe girdi.

1996- Lefkoşa-İstanbul seferini yapan KKTC'ye ait bir yolcu uçağı kaçırılarak önce Sofya'ya, ardından da Münih'e indirildi.

2005- Çeçen lider Aslan Maşadov, bir çatışmada Rus güvenlik güçlerince öldürüldü.

2008- Hollanda'nın Lahey kentindeki Artistik Buz Pateni Uluslararası Aegon Kupası'nda, kadınlarda Tuğba Karademir 2. oldu ve Türkiye'ye bu spor dalında tarihte uluslararası bir yarışmada büyükler kategorisindeki ilk madalyayı kazandırdı.

2010- Elazığ'ın Karakoçan ilçesinde meydana gelen 6.0 büyüklüğündeki depremde 41 kişi öldü.

2012- Kadına şiddet uygulayan kişilere elektronik kelepçe veya bileklik takılmasına imkan sağlayan Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesine İlişkin Kanun Tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda yasalaştı.

2016- Cumhurbaşkanı Erdoğan, Prof. Dr. Hasan Nuri Yaşar ile Maliye Bakanlığı Müsteşarı Seyit Ahmet Baş'ı, Yükseköğretim Kurulu üyeliğine seçti.

2016- Şırnak'ın İdil ilçesinde terör örgütü PKK mensuplarına yönelik 18 Şubat'ta başlatılan "Şehit Özel Harekat Polisi Ersin Yıldırım Operasyonu" tamamlandı.

9 Mart

1764- Padişah III. Mustafa tarafından yaptırılan Laleli Camisi ibadete açıldı.

1796- Napolyon Bonapart ile Josephine evlendi.

1923- Sovyet lideri Lenin, geçirdiği felç sonucunda konuşma yeteneğini kaybetti.

1929- İstanbul'da Matbaacılık Mektebi açıldı.

1956- Kıbrıs Rum toplumunun lideri Başpiskopos Makarios, İngiltere tarafından Seyşel Adaları'na sürgüne gönderildi. Adanın İngiliz Genel Valisi John Harding, Makarios'un, terörizmi aktif olarak desteklediği için sürgün edildiğini açıkladı.

1957- Türkiye'nin ilk kadın doktor subayı Sema Aran, teğmen rütbesiyle göreve başladı.

1967- Gazeteci, yazar Vala Nureddin (Va-Nü), 66 yaşında İstanbul'da öldü.

1967- Gölcük Tersanesi'nde "Berk" adlı refakat firkateyninin yapımına başlandı.

1995- TBMM Mal Varlığını Araştırma Komisyonunun Almanya'da bulduğu belgeler, RP'li Süleyman Mercümek'in Türkiye'de yönettiği paranın toplam 17 milyon mark olduğunu ve bu paraların akıbetinin bilinmediğini ortaya koydu.

1996- 1990 yılında öldürülen gazeteci Çetin Emeç'i vurduğu belirlenen İslami Hareket Örgütü'nün "tim sorumlusu" İrfan Çağırıcı, İstanbul'da yakalandı.

2001- Türk balesinin kurucusu Edris Stannus (Dame Ninette de Valois), İngiltere'de 104 yaşında öldü.

2003- Siirt'te yapılan milletvekili yenileme seçimlerinde üç milletvekilliğini alan, iktidardaki AK Parti'nin Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan da parlamentoya girdi.

2007- İsviçre'de, Ermeni çevrelerinin "soykırım" iddiasının inkarın suç sayan yasayı ihlal ettiği gerekçesiyle yargılanan İşçi Partisi lideri Doğu Perinçek, Lozan Mahkemesince 9 bin İsviçre frangı para cezasına çarptırıldı. Bu ceza mahkemece iki yıl tecil edildi.

2016- HDP Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ ile HDP'nin İzmir Milletvekili Ertuğrul Kürkçü, Ankara Milletvekili Sırrı Süreyya Önder, Hakkari Milletvekili Selma Irmak'ın "dokunulmazlıklarının kaldırılmasını" içeren fezlekeler TBMM Başkanlığına geldi.

2016- Diyarbakır'ın Sur ilçesinde 28 Kasım'da başlatılan terör operasyonu sona erdi. Bugüne kadar yaklaşık 300 teröristin etkisiz hale getirildiği operasyonda, 354 bomba düzeneği imha edildi.

10 Mart

1876- Graham Bell ile yardımcısı Watson, ilk telefon görüşmesini yaptı.

1910- Hollywood'da çekilen ilk film "In Old California" gösterime girdi.

1919- Çin'de kölelik resmen kaldırıldı.

1920- Yunanistan Başbakanı Venizelos'un da katıldığı toplantıda İstanbul'un resmi işgaline ve Kuvayı milliye öncülerinin tutuklanmasına karar verildi.

1938- Ankara Radyosu'nda radyofonik konserlere, Bizet'in Carmen operasıyla başlandı.

1947- Dört büyükler, Almanya'nın geleceğini tartışmak için Moskova'da toplandı.

1952- Küba'da General Fulgencio Batista, Devlet Başkanı Carlos Socarras'ı devirerek yerini aldı.

1956- Başpiskopos Makarios'un, 9 Mart günü sınır dışı edilmesinden sonra Kıbrıs'ta ayaklanmalar başladı.

1969- ABD'li siyahi lider Martin Luther King'in katili James Earl Ray, 99 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı.

1972- TBMM, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkındaki idam kararlarını 53 ret, 6 çekimser, 238 kabul oyuyla onayladı.

1974- Cumhuriyet'in 50. Yılı'nı Kutlama Komitesince İstanbul'un Karaköy Meydanı'na dikilen "Güzel İstanbul" adlı kadın heykeli, "müstehcen" olduğu iddiasıyla bazı kesimlerin tepki göstermesine yol açtı.

1988- Zorunlu Tasarruf Yasası çıktı.

1989- Avrupa Kulüpler Kupası'nda finale yükselen ilk Türk basketbol takımı Efes Pilsen, Yunanistan'ın Aris takımına yenilerek ikinci oldu.

1998- Gazeteciler Federasyonu kuruldu.

2000- Diyarbakır 1 Numaralı DGM, kapatılan RP'nin Genel Başkanı Necmettin Erbakan'ı "halkı ırk ve din farklılığı gözeterek, kin ve düşmanlığa açıkça tahrik ettiği" gerekçesiyle 1 yıl hapisle cezalandırdı.

2004- Yargıtay 1. Ceza Dairesi, 7 TİP'li öğrenciyi öldürdüğü için 7 kez idam cezasına çarptırılan Haluk Kırcı'nın cezasının, 48 ayı hücrede olmak üzere müebbet ağır hapis cezasına dönüştürülmesine ilişkin kararı onadı.

2007- Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesi, Diyarbakır Emniyet Müdürü Ali Gaffar Okkan ve 5 polis memurunun öldürülmesine ilişkin davada 5 sanıktan birini müebbet, üç sanığı ise toplam 19 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırdı; bir sanık beraat etti.

2009- Yüksek Hızlı Tren'in ilk seferi Ankara-Eskişehir hattında yapıldı. YHT'nin işletmeye alınış töreni ise 13 Martta düzenlendi.

2013- Almanya'da Stuttgart yakınlarında bulunan Backnang kentindeki bir apartmanda sabaha karşı çıkan yangında sekiz Türk vatandaşı yaşamını yitirdi.

2013- Voleybol Kadınlar CEV Şampiyonlar Ligi Dörtlü Finali'nde Azerbaycan'ın Rabita Bakü takımını 3-0 yenen Vakıfbank, tarihinde ikinci kez şampiyonluğa ulaştı.

2013- Tiyatro ve sinema sanatçısı Metin Serezli, 79 yaşında İstanbul'da hayatını kaybetti.

2014- Yurt içi altyapı kullanılarak tasarlanan "Mızrak-U" ilk testinde hedefi başarıyla vurdu.

2016- Milli binici Ömer Karaevli, 2016 Rio Olimpiyatları'na kota alarak, 56 yıl aradan sonra bunu gerçekleştiren ilk Türk binici oldu.

2016- Letonya'nın başkenti Riga'da düzenlenen Avrupa Güreş Şampiyonasında 75 kiloda altın madalya kazanan Yasemin Adar, Türkiye'ye Avrupa Şampiyonası tarihinde kadınlardaki ilk şampiyonluğunu getirdi.

2016- İstanbul'da öldürülen Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink'e suikast hazırlığı konusunda istihbari bilgiye ulaşmasına rağmen kanuni işlemleri başlatmayarak görevini ihmal ettikleri ileri sürülen dönemin İl Jandarma Komutanı Albay Ali Öz'ün de aralarında bulunduğu 8 sanığın yeniden yargılanmasına başlandı.

11 Mart

1938- Avusturya Şansölyesi Schuschnigg istifa etti; yerine gelen Nazi yanlısı Seyss-Inquart'ın daveti üzerine Alman birlikleri Avusturya'ya girdi.

1941- İngiltere'nin Sofya Elçisi Rendell'a, İstanbul'da, Pera Palas Oteli'nde suikast girişiminde bulunuldu. Olayda dört kişi öldü, Rendell kurtuldu.

1947- Türkiye, Uluslararası İskan ve Kalkınma Bankası (Dünya Bankası) ve Uluslararası Para Fonu (IMF) örgütüne katıldı.

1949- İsrail ve Ürdün, Rodos'ta ateşkes antlaşması imzaladı.

1958- Türkiye "Mısır, Suriye ve Yemen" devletlerinin oluşturduğu Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni tanıdı.

1968- İstanbul Belediye Başkanı Haşim İşçan, beyin kanaması sonucu 70 yaşında vefat etti.

1976- Eski ABD Başkanı Richard Nixon, Şili'deki seçimler sırasında Salvador Allende'nin seçilmesini önlemek için CIA'ya emir verdiğini itiraf etti.

1983- İki Ermeni teröristin silahlı saldırısında yaralanan Türkiye'nin Belgrad Büyükelçisi Galip Balkar yaşamını yitirdi.

1985- Konstantin Çernenko'nun 10 Mart'taki ölümünün ardından Mihail Gorbaçov, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreterliğine getirildi.

1988- Montajının tamamı Türkiye'de yapılan ilk F-16, Hava Kuvvetlerine teslim edildi.

1990- Litvanya, tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti.

1993- Türkiye'nin Hamburg Din Ataşesi Ali Mangaoğlu, Alman Polisi tarafından vurularak, öldürüldü.

2010- Cumhuriyet Gazetesi karikatüristi Turhan Selçuk, 88 yaşında İstanbul'da vefat etti.

2011- Japonya'da merkez üssü Sendai olan 8,9 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Deprem ve neden olduğu tsunami felaketinde 13 bin 400 kişi öldü, 14 bin 800'den fazla kişi ise kayboldu. Deprem nedeniyle Onagawa Nükleer Santrali’nde yangın çıktı, Fukuşima'da bir reaktör patladı, bölgedeki halk tahliye edildi.

2013- İsveç'i ziyaret eden Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'e, Kral Carl XVI. Gustaf tarafından İsveç'in yabancı devlet ve hükümet başkanlarına verilen en üst düzey nişanı olan "Serafim Nişanı" takdim edildi. Cumhurbaşkanı Gül de Kral'a Türkiye'nin "Devlet Nişanı"nı verdi.

2016- Yargıtay 12. Ceza Dairesi, Isparta'da 2007'de yaşanan ve 57 kişinin yaşamını yitirdiği uçak kazasına ilişkin davada, Atlasjet tarafından uçağın kiralandığı Dünyaya Bakış Hava Taşımacılık AŞ ortağı Yavuz Çizmeci, Genel Müdürü Aydın Kızıltan ve Teknik Müdürü İsmail Taşdelen'in 11 yıl 8'er ay, Bakım Müdürü Fikri Zafer Dinçer'in 5 yıl 10 ay hapis cezasının onanmasına karar verdi.

12 Mart

1918- Erzurum düşman işgalinden kurtuldu.

1921- Burdur Milletvekili Mehmet Akif Ersoy'un yazdığı "İstiklal Marşı", milletvekillerince ayakta dinlenildi ve TBMM'de "Ulusal Marş" olarak kabul edildi.

1921- Londra Konferansı sona erdi. İtilaf Devletleri barış önerdi.

1930- Hindistan'da Mahatma Gandi, tuz üretimindeki hükümet tekeline karşı çıkmak amacıyla Ahmetabat'tan 300 millik denize doğru yürüyüşe başladı.

1933- Türk Dili Tetkik Cemiyetince eski sözcüklere Türkçe karşılık bulmak için "Dil Anketi" başlatıldı.

1947- ABD Başkanı Harry Truman, Kongre'den Sovyetler Birliği'nin baskısı altında bulunan Türkiye ve Yunanistan'a toplam 400 milyon dolarlık bir yardımda bulunulması ve bu devletlerin sivil ve askeri personeline ABD'de eğitim verilmesi için yetki istedi.

1971- Silahlı Kuvvetler, "12 Mart Muhtırası"nı verdi. Başbakan Süleyman Demirel, bu gelişme üzerine istifa etti.

1979- Pakistan ve İran, CENTO'dan çekileceklerini açıkladı.

1985- Türkiye'nin Ottawa Büyükelçiliği'ne Ermeni teröristler saldırı düzenledi. Kanadalı polisi öldüren teröristler, elçilikte 11 kişiyi rehin aldı. Büyükelçi Coşkun Kırca, pencereden atlayarak kurtulabildi.

1985- Sovyetler Birliği ile ABD arasında, Cenevre'de Stratejik Nükleer Kuvvetler, Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler, Uzay ve Savunma sistemleri ile İlgili Yeni Silahların Kontrolü Görüşmeleri başladı.

1995- Bir taksiyi gasp eden teröristler, Gazi Mahallesi'nde Alevilere ait olduğu bildirilen üç kahvehaneyi gece otomatik silahlarla taradı; bir kişi öldü. 20 kişi yaralandı. 14 Martta Gaziosmanpaşa'da çıkan olaylarda 96 iş yeri tahrip edildi, 13 araç yakıldı.

1999- Çek Cumhuriyeti, Polonya ve Macaristan, NATO'ya katıldı.

2000- Papa II. John Paul, "kilise"nin geçmişte Yahudilere, muhaliflere, kadınlara ve yerlilere karşı işlediği günahlardan ötürü af diledi.

2004- Atatürk, İsmet İnönü ve Celal Bayar'ın özel kalem müdürlüğünü yapan Haldun Derin 92 yaşında vefat etti.

2016- Danimarka ekibi Nordsjaelland'da forma giyen 18 yaşındaki futbolcu Emre Mor'un milli takım tercihini Türkiye'den yana kullanmasının ardından, Türkiye Futbol Federasyonu'nun (TFF) yaptığı başvuru, FIFA Oyuncu Statüleri Komitesi tarafından kabul edildi.