"BU LİSTELER NE İŞE YARAYACAK SORUSU ÖNEMLİ"
Liste yayınlandı ve taklitlerin yanı sıra birçok markanın birçok ürününde 'sakıncalı', 'sağlığa uygun olmayan' maddeler de tespit edildi. Bu noktadan sonra sorumluluk bakanlığın mı, tüketicinin mi?
Sorumluluk bütünüyle bakanlığa ait elbette. Bakanlığın uygunsuz markaları ve firmaları teşhir etmesi yeni değil, hatırlarsınız, taklit ve tağşiş listelerinin yayınlanması 2012 yılında başlamış ve son liste de Mart 2022’de yayınlanmıştı. Son iki buçuk yıldır listeler yayınlanmıyordu. Dolayısıyla bakanlığın yaptığı açıklama ile ne değişecek, bu listelerin açıklanması tüketicilerin bilgilenmesi dışında ne işe yarayacak sorusu önemli.
"AYNI SUÇU İŞLEMEYE DEVAM ETTİ"
Dahası, tüketici sağlığını ilgilendiren en önemli sorununun taklit ve tağşiş olup olmadığı gibi tartışılması gereken çok kritik bir soru da var. Ancak öncelikle yapılan işin bir işe yarayıp yaramadığını değerlendirmek gerekiyor. Geçmişte 10 yıl boyunca süren uygulamaya baktığımızda bakanlığın uygunsuz çalışan firmaları açık etmesinin önemli bir yaptırım sağlamadığı görülüyor. 2012-2022 yılları arasında belirli aralıklarla açıklanan listeler gözden geçirildiğinde çok sayıda firmanın aynı suçu işlemeye devam ettiği, yani bakanlığın uygunsuzluk tespitine rağmen üretimlerine devam ettikleri tespit edilebilir.
Demek ki yaptırımlar ya da cezalar bir işe yaramıyor diye düşünebiliriz. Aksi iddia ediliyorsa listelerde yer alan firmalara ne gibi cezai yaptırımlar uygulandığını ve bu yaptırımlara rağmen bu firmaların usulsüz üretim yapmaya neden hala devam edebildiklerini açıklamalıdır. Açıklama sorumluluğu öncelikle bakanlık yetkililerinde elbette.
BAKANLIKTAN ÇIT ÇIKMIYOR
Taklit ve tağşiş içeren ürünler gündem oldu ama gıda güvenliğini tehlikeye atan asıl unsurlar bunlar mı?
Taklit ve tağşiş önemli elbette. Bakanlığın halkı kandıran firmaları teşhir etmesi de önemli ama artık yüzyıl öncesinde değiliz. Taklit ve tağşişin çok ötesine varan ve ciddi sağlık sorunlarına yol açan meseleler var. Gıda güvenliği açısından ülkemizdeki en kritik mesele gıdalara bulaşan toksik kimyasallar meselesidir, ancak bu mesele ile ilgili bakanlığın çıtı çıkmıyor.
ASIL SORUN TAKLİT DEĞİL
Örneğin ayçiçek yağına ya da zeytinyağına katılan tohum yağı kolza ise mesele sadece taklit ve tağşişle sınırlı kalmaz. Kolza, içinde erüsik asit isimli bir toksik kimyasal madde içerir. Erüsik asit çeşitli sağlık sorunlarına yol açar. Kullanılan tohum yağının kolza değil de kanola olması ise başka bir soruna işaret eder: Dünyada üretilen kanola yağlarının büyük bir kısmı GDO’ludur. Bu durumda da ülkemize GDO’lu kanola yağı ithal edilip edilmediği sorusu ortaya çıkar. Bu ayrıntılar bakanlığın yapmış olduğu firma teşhiri listesinde yer almıyor.
