Gıda mühendisi Bülent Şık yiyeceklerdeki tehlikeleri sıraladı: Köfteci Yusuf'tan daha ötesi var

Tarım ve Orman Bakanlığı geçtiğimiz hafta ‘ifşa listesi’ yayımlayarak taklit ve tağşiş içeren ürünleri ve markaları kamuoyuyla paylaştı. Yüzlerce ürün ve markanın yer aldığı listede bazı ürünler dikkat çekerken tartışmalar son günlerde Köfteci Yusuf’un ürünlerinde domuz eti kullanıldığının ortaya çıkması üzerinde yoğunlaştı. Listede yer alan marka ve ürünleri, sahtecilik biçimlerinin sağlığa etkilerini ve Tarım ve Orman Bakanlığı’nın sorumluluğunu gıda mühendisi Bülent Şık, değerlendirdi.

Gıda mühendisi Bülent Şık yiyeceklerdeki tehlikeleri sıraladı: Köfteci Yusuf'tan daha ötesi var - Sayfa 1

Listede yer alan marka ve ürünleri, sahtecilik biçimlerinin sağlığa etkilerini ve Tarım ve Orman Bakanlığı’nın sorumluluğunu Gazete Duvar’a değerlendiren gıda mühendisi Bülent Şık, gıdalarda halk sağlığını tehdit eden asıl unsurların tespit edilmediğine vurgu yaparak "Taklit ve tağşiş yapan firmaların açıklanması buzdağının ucunu göstermektir. Siz bunlarla oyalanın demektir" diye konuştu.

Taklit ve tağşiş konusunun önemli olduğunu ancak bunu çok ötesine varan ve ciddi sağlık sorunlarına yol açan meseleler olduğunu vurgulayan Şık, "Gıda güvenliği açısından ülkemizdeki en kritik mesele gıdalara bulaşan toksik kimyasallar meselesidir, ancak bu mesele ile ilgili bakanlığın çıtı çıkmıyor" dedi.

"Ülkemizde iyi yapılandırılmış bir kontrol-denetim sistemi var, mesele bu sistemin işlememesi" diyen Bülent Şık, önceki yıllarda da yapılan denetimlere ve açıklanan listelere rağmen firmaların bu suçları işlemeye devam ettiğinin altını çizdi.

115
Gıda mühendisi Bülent Şık yiyeceklerdeki tehlikeleri sıraladı: Köfteci Yusuf'tan daha ötesi var - Sayfa 2

"DOMUZ ETİ ÇIKMASI BİR SORUN AMA..."

Öncelikle gündemdeki Köfteci Yusuf ile başlayalım… Ürünlerinde domuz eti tespit edildi. Markanın ‘helal’ sertifikasına rağmen domuz eti kullanılması tepkilere neden olurken Bakanlığın sorumluluğu da tartışmaya açıldı. Bu tartışmayı nasıl değerlendiriyorsunuz? Sadece Köfteci Yusuf değil, listede yayınlanan başta ‘sakıncalı’ ürünler de var. Bunlar tüketirsek ne olur? Sakatat, tek tırnaklı hayvan eti, gıda boyası, balda ve yağda tağşiş vs…

Köfteci Yusuf isimli firmanın ürünlerinde domuz eti çıkması bir sorun elbette ama mesele sadece taklit ve tağşişten, vatandaşların kandırılmasından çok öteye uzanıyor. Ülkedeki yasal mevzuat sadece gıda güvenliği ya da halk sağlığı açısından değil tüketicilerin maddi zarara uğramaması için de birtakım kurallar, yaptırımlar getirmeli. Bu kural ve yaptırımlar bütününe aykırı davranmak bir suç olarak görülür. Yani üretilen bir gıda ürünü, örneğin et ürününde mevzuatın izin vermediği hayvanlara ait etler kullanılamaz ya da zeytinyağına başka yağlar karıştırılamaz, balda sahtecilik yapılamaz. Ancak gıda güvenliği açısından meselenin taklit ve tağşişten çok daha önemli başka sorunlar içerdiğini söylemeliyim.

215
Gıda mühendisi Bülent Şık yiyeceklerdeki tehlikeleri sıraladı: Köfteci Yusuf'tan daha ötesi var - Sayfa 3

"HALK SAĞLIĞI AÇISINDAN ÇOK DAHA ÖNEMLİ" DİYEREK UYARDI

Köfteci Yusuf firmasının ürünlerinde domuz eti çıkmasını sordunuz ama sadece o firmanın değil genel olarak et ürünlerinin kontrolünde ciddi eksikler, sorunlar var. Örneğin vatandaşa sunulan et ürünlerinde hormon esaslı maddelerin, antibiyotiklerin, bazı pestisitlerin, arsenik gibi ağır metallerin kalıntısı olup olmadığına bakmak; nitrit ve nitrat gibi katkı maddelerinin miktarını tespit etmek veya kanserojen nitrozaminlerin bulunup bulunmadığını araştırmak halk sağlığı açısından çok daha önemli.

4 Mayıs 2012 tarih ve 28282 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Türk Gıda Kodeksi Hayvansal Gıdalarda Bulunabilecek Farmakolojik Aktif Maddelerin Sınıflandırılması ve Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliği” hayvansal gıdalarda kalıntısı bulunabilecek antibiyotikler gibi farmakolojik esaslı kimyasal maddelerin ve insektisit esaslı çeşitli toksik maddelerin neler olduğunu belirtir. 38 sayfalık bu yönetmelikte yer alan ve insan sağlığını tehdit eden kimyasal maddelerin gıdalardaki kalıntısına bakılması yapılması gereken en önemli işlerden biridir. Peki, bu yönetmelikte belirtilen kimyasal maddelerin kontrolüne ilişkin bir çalışma, bu konuda bir açıklama var mı? Yok.

315
Gıda mühendisi Bülent Şık yiyeceklerdeki tehlikeleri sıraladı: Köfteci Yusuf'tan daha ötesi var - Sayfa 4

ASIL TEHLİKE: PRİLİZİDİN ALKALOİTLERİ

Bir başka kritik örnek baldır. Bal ya da polen gibi arı ürünlerinde tek sorun sanki sahtecilik yapmak gibi algılanıyor. Bu çok yanlış. Bal ve polen gibi arı ürünlerinde karaciğer kanserine yol açan pirolizidin alkaloitlerinin bulunup bulunmadığını araştırmak çok daha önemli.

Özellikle çocuk sağlığı ve karaciğer hastaları açısından çok önemli. Covid 19 pandemisinde ve sonrasında polen satışları patladı ama polen problemli bir üründür, yurtdışında hemen her ülkede ciddi bir tartışma konusu olan polen ve pirolizidin alkaloitleri meselesi bizde gündemde bile değil. Bu konularda bakanlıktan tek bir açıklama dahi yok.

Dolayısıyla firma teşhiri meselesi tüketicilerin dikkatli olması, önlem alması meselesi odağında görülmemeli; temel meselemiz, kamu idaresinin halk sağlığını koruma sorumluluğunu yerine getirmemesidir. Türkiye’de gıda güvenliği alanında kamusal kontrol sistemi işlemiyor.

415