Ferit Şahenk'in 8 milyar doları nereye gitti?
Her gün yeni bir satış haberi ile gündeme gelen Ferit Şahenk’in Doğuş Holding’i 5.8 milyar dolalık yapılandırmaya gittiği yakın zamanda basına yansımıştı.
İş dünyasında işlerin iyiye gitmediğinin göstergesi çok sayıda
gelişme oluyor. Ülker’in 6.5 milyar dolar, Doğuş’un 5.8 milyar
dolar, Unit’in 700 milyon dolar, Gama’nın 1 milyar dolarlık
borçlarının “yapılandırılmasını” istediği medyaya yansımıştı.
Şimdi de iş adamları 'sırtlarına kambur' olan lükslerden bir bir
kurtuluyor.
Doğuş Holding'in sahibi ve Yönetim Kurulu Başkanı Ferit Şahenk, bu
iş adamlarının başını çekiyor.
T24 yazarı Barış Soydan, Doğuş Holding’in 10 yılda Garanti
Bankası’ndaki hisselerini elinden çıkardığı, bu satışlardan sekiz
milyar dolar elde ettiğini söylüyor ve “Şahenk Ailesi’nin borcunu
ödemekte zorlanmasının sırrı nedir?” sorusunu yöneltiyor.
Barış Soydan'ın "Şahenk'in 8 milyar doları nereye
gitti?" yazısı şöyle:
Nereden nereye… Bir zamanlar 'Beyaz Türklüğe' adım atmanın yolu,
Doğuş Grubu’nun ürün ve hizmetlerini kullanmaktan geçerdi. Audi
kullanmak, NTV, CNBC-E izlemek, Beyaz Türkler kulübüne girmekte
kullanılan bir kimlik kartı gibiydi.
Bunu en iyi 1990’ların sonunda yayınlanan bir Audi reklamı
anlatır:
Aradan geçen 20 yılda her şey nasıl da değişti... Bu reklamda
küçümsenen “tespihliler”, siyasi iktidarı ele geçirdiler. Beyaz
Türkler, siyasi iktidarı yitirmişti ama ekonomik iktidarı korumak
için her şeyi yapmaya hazırdılar. Gerçekten de ekonomik güçlerini
uzun süre korumayı başardılar.. Ta ki bu yılın başında para
piyasalarında yaşanan fırtınaya kadar. Dolar ve euro’da yaşanan
hızlı tırmanış, döviz borcu bulunan grupların belini büktü. Ülker
(Yıldız Holding), Doğuş Holding, Unit Investment, Gama Holding gibi
devler, borçlarının yeniden yapılandırılması için bankalara
başvurdular. Sırada başka hangi şirketler var, Tanrı bilir...
Ülker’in 6.5 miyar dolar, Doğuş’un 5.8 milyar dolar, Unit’in 700
milyon dolar, Gama’nın 1 milyar dolarlık borçlarının
“yapılandırılmasını” (Türkçe meali: Vadesinin uzatılması, birkaç
yıllık ödemesiz bir dönemin konulması, mümkünse dolar, euro’dan
TL’ye çevrilmesi) istediği medyaya yansıdı.
Sözü edilenler büyük, çok büyük rakamlar. Yönetim hatası mı sorunun
kaynağı yoksa para birimindeki hızlı değer kaybı mı? Başka bir
ülkede olsak, bu kadar büyük borcun nasıl oluştuğu sayfalar dolusu
yazılır, çizilirdi. Türkiye’de ise bütün bildiğimiz birkaç bilgi
kırıntısından ibaret.
Doğuş Holding’i ele alalım. On yılda Garanti Bankası’ndaki
hisselerini peyder pey elinden çıkaran ve bu satışlardan 8 milyar
dolar elde eden Şahenk Ailesi’nin borcunu ödemekte zorlanmasının
sırrı nedir?
“8 milyar dolar nereden çıktı?” diyeceksiniz. Forbes dergisinin
Nisan sayısında yer alan bir haberden öğrendim.
Şahenk Ailesi, Garanti Bankası’ndaki hisselerini, 2005 – 2017
arasında toplam dört işlemle elden çıkardı. Bu satışlardan elde
ettiği gelir (2.8 milyar dolar + 2 milyar dolar + 2 milyar Euro +
3.3 milyar lira), Forbes’a göre dönem kurları üzerinden yaklaşık 8
milyar dolara ulaşıyor.
2005’te Garanti Bankası’nın yüzde 25.5’ini 2.8 milyar dolar bedelle
Garanti Electric Consumer Finance’a sattı.
Şahenk’in Garanti Bankası’ndaki ortağı General Electric, Kasım
2010’da elindeki hisseleri İspanyol BBVA’ya satmaya karar verdi. Bu
dönemde Şahenk Ailesi de Garanti’deki yüzde 6.29 hissesini BBVA’ya
2 milyar dolara verdi. Böylece 2005’teki ilk satışın ardından Ferit
Şahenk ve ailesinin Garanti Bankası hissesi satarak elde ettiği
gelir 4.8 milyar dolara yükseldi.
2015’te Şahenk Garanti Bankası’nda yeni bir satış yaptı. Bu sefer
bankanın yüzde 14.89’unu İspanyol BBVA’ya 2 milyar Euro’ya
sattı.
İlk üç satış sonrasında Şahenk Ailesi’nin elinde Garanti
Bankası’nın yüzde 10’u kalmıştı. Şubat 2017’de kalan hisseleri 3
milyar 322 milyon lira bedelle yine BBVA’ya satarak Garanti
Bankası’ndan tümüyle çıkmış oldu.
Bu satışlardan Şahenk Ailesi’nin eline dönem kurları üzerinden
yaklaşık 8 milyar dolar geçti. Şahenk bu paranın bir kısmını yeme
içme ve turizm sektörlerine yatırdı.
İlk hamle 2011’de Nusr’et, Kiva ve Lacivert restoranlarının satın
alınması oldu.
Şahenk 2012’de Kitchenette, Gina, Da Mario gibi 18 markanın sahibi
olan Door’s Grubu’nun yüzde 74.25’ini, Ekim’de ise Go Mango’nun
yüzde 60’ını aldı.
2012 Ağustosu’nda bu kez Kahve Dünyası’na yüzde 50 ortak oldu.
Aynı yıl yurtdışına açıldı ve Zuma, Roka lokantalarının sahibi
İngiltere merkezli Azumi Group’un yüzde 50’sine yatırım yaptı.
Yurt dışında yaptığı yatırımlarla otel portöyünü de büyüttü.
2012’de İtalya – Capri Adası’nda Capri Palace’ı, 2016’da
Yunanistan’da Astir Palace’ı aldı. 2015’te Hırvatistan’da
D-Resort Sibenik’i açtı.
Roma’daki Aldrovandi Palace’a 50 milyon Euro verdi. 2016’da Hotel
Villamagna’yı, 2017’de 50 milyon İsviçre Frangı’na Park Weggis
Oteli’ni aldı.
Bugün Şahenk’in 12 ülkede, 170’e yakın lokasyonda faaliyet gösteren
otelleri, lokantaları, eğlence - turizm şirketleri var. Bu
şirketlerden bazıları “d.ream International BV” adlı şirketin
çatısı altında toplanmış durumda. Doğuş Holding bankalara olan
borçlarını ödemekte zorlanmaya başlayınca bu şirketin yüzde
17’sini, bu yılın Nisan ayında Singapur devlet fonu Temasek ile
İngiltere’de bulunan uluslararası sermaye fonu Metric Capital
Partners’a 200 milyon dolara sattı. (Böylece şirketin değerinin 1.2
milyar dolar ettiğini öğrenmiş olduk.)
Şahenk’in bankalarla yaptığı yeniden yapılandırma görüşmelerinde
İspanya ve İtalya’daki oteller ve lokantalarını da teminat olarak
gösterdiğine ilişkin haberler, söylentiler, medyaya yansıdı.
Bankalardan bu konuda resmi bir açıklama yapılmadığı için bunun
doğru olup olmadığını bilemiyoruz...