ELİF ŞAFAK'IN 'AŞK'I KÜL OLDU!... NASIL MI?...

Bir kitap alırken kıstaslarınız nedir? Yazarı, içeriği, türü, popülerliği, belki fiyatı... Ama ya rengi? Bu da oldu ve Elif Şafak'ın "Aşk" romanı pembe kapağı nedeniyle erkek okurlardan şikayet aldı.

Pembe kitap bizi bozar
"Pembe kitap bizi bozar" dedi "delikanlılar" ve Şafak'ın imza günlerinde bu dertlerini yazara aktardılar: "Biz kitabı sevdik, evde veya yakın çevremizde rahat okuyoruz ama topluluk içinde pembe rengi saklama gereği duyuyoruz."

Pespembe futbol ayakkabısı bile var
Halbuki pembe kitap kapağından korkan erkek soyu, giyim kuşamında bu rengi "keşfetmiş" durumda... Gittikçe daha fazla pembe gömlek / omza atılan pembe kazak görüyoruz örneğin. Hatta Nike, Mercurial Vapor diye pespembe bir futbol ayakkabısı bile üretti.

Ama pembe kitap fobisinin fitilini, AKP'nin düzenlediği Kütüphane Söyleşileri'ne katılan Şafak'ın bir erkek okuru ateşledi: "Pembe kapaklı bir kitapla ortalıkta dolaşamıyorum."

Erkeklerin pembe korkusu
Bu itiraf üzerine Hikmet Bila Vatan gazetesindeki köşesinde "Pembe korkusu" başlıklı bir yazı yazdı. "Türkiye'de erkek pembeden rahatsız olmuyor ki... Pembeden korkuyor. Ödü kopuyor" diyordu Bila. Çünkü onlar "erkek"ti, pembe ise "kız rengi".

Ama "pembefobik" erkeklerin istediği oldu. Doğan Kitap, pembe kapağa alternatif, kül rengi bir kapak tasarladı "Aşk" için ve 20 bin özel baskı yaptı (pembe kitap 180 bin basılmıştı).

Gri bir kitapla göğüslerini gere gere dolaşabilirler
Kısacası artık kitap raflarında da harem selamlık var; bir türlü yan yana duramayan kadınla erkek, kitap kapağında da ayrılacak birbirinden... Pembenin karizmasını çizdiğini düşünenler, ellerinde gri bir kitapla göğüslerini gere gere dolaşacaklar.

Elif Şafak'ın görüşleri

Kapağın alternatif rengi, kül rengi neyi simgeliyor?
Pembenin "kadınsı ve şekerriz" görüldüğü yerde, kül rengi "erkeksi"liği simgeliyor. Ağır olmak, ciddi olmak, duygularını fazla dışa vurmamak, duygusallıktan ve kadınsılıktan uzak durmak... Yani pembeden rahatsız olanlar için bir alternatif.

Siz de yıllarca pembeye karşı önyargılı olduğunuzu söylemiştiniz. Pembe neyi simgeliyor?
Edebiyat dünyası, toplumun ve kültürün genelgeçer kalıplarından uzak bir yer değil. Biz de pembeyi hep kelebeklerin, prenseslerin dünyasıyla, önemsiz işlerle özdeşleştiriyoruz. Pembeyi "ciddi edebiyat"ın rengi olarak görmüyoruz.

Şahsen ben de pembe sevmezdim. Zaten pembe kıyafetler giyebilen biri değilim. Hep koyu renkler, mümkünse siyah tercih ederdim. Baktım ben de epey önyargılıymışım bu renge. "Aşk"ın pembe kapağını tasarlarken kendi önyargılarımı da aşmak istedim. O zaman gördüm ki pembe güzel, sıcak, sahici, iddialı bir renkmiş aslında. "Aşk"ın kapağında kullanılan pembe, Doğu mistisizminde kalp çakrasının rengi. Kalbimizin yaydığı enerjinin rengi.

Pembe kapak ilk tasarlandığında ne düşünmüştünüz?
Ben de hafif bir tereddüt yaşadım. Biz romancılar istiyoruz ki kitaplarımız ve fotoğraflarımız "ciddi ve derin" görünsün. Bunlar klişe. Ben kendi kafamdaki klişeleri sorguluyorum. Bir kitap hem pembe hem ciddi olamaz mı? Olur.

Bir renge femininite atfetmek ve bu nedenle tedirginlik duymak fazlaca maço değil mi? Siz bir kadın olarak nasıl değerlendiriyorsunuz bunu?
Pembeden rahatsız olmak tabii ki maço bir davranış. Ama bunu sadece erkekleri eleştirerek değiştiremeyiz. Bence biz anneler başlatıyoruz bu klişeleri. Bebeklere doğar doğmaz renk ayrımcılığı uyguluyoruz. Kızsa pembe tulum, erkekse mavi tulum alarak başlatıyoruz. Bir çocuk pembe tişört giyse babası hemen huylanıyor, "Oğluma pembe mi giydirdiniz?" diye. Böyle büyüyen nesiller de pembeden rahatsız oluyor tabii. Önce biz annelerin renklere tavrının değişmesi lazım.

Yazarın kitabının tasarımını okurun talebine göre şekillendirmesi bir gereklilik mi?
Bence insan ilişkileri büyük oranda uzlaşmaya dayalıdır. Bunda bir fenalık görmüyorum. Beraber yaşamanın bir gerekliliği bu. Sonuçta biz pembe kapağımızdan vazgeçmiyoruz, "Aşk" romanı pembe kapaklı basılmaya devam ediyor. Ama pembeden bu kadar rahatsız olanlar için bir alternatif üretiyoruz. Okurun taleplerini dinliyor, önemsiyor ve bir seçenek sunuyoruz.

milliyet