Elif Şafak “Portekiz'den fil çalmadım” (!)

Romanları dünyanın pek çok ülkesinde yayınlanan Elif Şafak, müthiş bir suçlama ile karşı karşıya: “Portekizli romancı Jose Saramago’nun filini çaldı”. Şafak yöneltilen suçlamayı Ayşe Arman’la yaptığı uzunca röportajında sadece iki satırla cevapladı. Daha kısa bölümü ise şöyle: “Gene aynı kişiler karalamaya başladılar”

Romanlarının dünyaya yayılıyor olmasına karşın “çalıyor”suçlaması ile ikinci kez okurların karşısına çıkan Elif Şafak, “Ben kimsenin filini milini çalmadım. Bu fil benim filim” olarak bizim tercüme ettiğimiz ‘savunmasını’ Ayşe Arman’a verdiği röportajda yaptı.

Tam 480 sayfalık romanın arka kapağında dikkat çeken 28 TL’lik fiyat etiketi olurken; ön kapağında ise pelerininin üstünde cami resmi bulunan tek başına öylece duran bir fil ilgi uyandırıyor. Bu kez kitap sadece kapağının değil de (kiŞemspare adlı deneme kitabının renkli şemsiyelerle kaplı sokaktan oluşan kapağı ile ilgili çalıntı tartışmaları vardı) içeriği ile ilgili de çalıntı iddiaları ortaya atıldı.

Suçlu ayağa kalk “fil çalmışsın” (!)

Son romanı “Ustam ve Ben” i, dünyaca ünlü Portekizli romancı Jose Saramago’nun “Filin Yolculuğu” ndan çalarak yazdığı iddiası bir yazar için hayli ağır bir durum elbette.

Saramago’nun romanı Türkiye’de bu yıl Kırmızı Kedi Yayınevi tarafından basılarak raflarda yerini aldı. 196 sayfalık roman 16 TL’ye satışa sunuldu. Sayfa sayısı ve fiyatı aynı değil Elif Şafak’ın romanı ile. Ama Saramago’nun romanının kapağında da tek bir fil var. Tek renk zemin ve üzerinde adeta boşlukta yürüyen fil. İyi niyetli okurlar bunun bir tesadüf olduğunu söylesinler şimdilik, biz merak edenlere bu romanla ilgili kısa bilgi verelim:

“ Portekiz’in dünyaca ünlü 1998 Nobel Edebiyat Ödüllü yazarı Saramago’nun, ölümünden 2 yıl önce yani 2008 yılında Filin Yolculuğu adlı romanı yayınlandı. (85 yaşında öldüğünde elbetteki Ayşe Arman’la fil nedeniyle isimlerinin aynı yazıya konu olacağını bilemezdi.) Saramago’nunromanında 1551 yılında Portekiz ve Los Albagres Kralı Üçüncü Don Juan ve karısına Hindistan’dan hediye olarak gelen bir fil var. Filin adı Süleyman… Kral, fili Avusturyaveliahtı Arşıdük Maximilian’a hediye etmek ister. Fil,Arşıdük’e İspanya’yı ziyareti sırasında hediye edilecektir. Portekiz’den İspanya’ya oradan da yeni sahibinin ülkesine kervan halinde yolculuk başlar. Bizim filin omzunda, adıSubhro olan terbiyecisi oturmaktadır. Filin yeni sahibi onaOsmanlı padişahına gönderme yaparak Süleyman’ın önüne bir de ‘muhteşem’ini ekleyerek Muhteşem Süleyman adını vermiştir.”

Devamını ise romanı alın okuyun, diyerek anlatmıyoruz.

Gelelim Elif Şafak’ın filine… Aynı dönem yani 16. Yüzyıl içinde geçiyor olaylar. Hindistan’dan İstanbul’a gelen bir fil ve bakıcısı var. Hakikatten dönemin aynı olması, fil ve bakıcısının kahraman olarak romanda yer alması çalıntı iddialarını güçlendiriyor. Ancak hükmü kesinleştirmeden evvel “suça götüren nedenleri” de konuşmak gerekmez mi? Konuşmak için biz bir adım atalım, gerisini siz getirirsiniz nasıl olsa, şöyle ki: Elif Şafak’ın editörleri kesinlikle pazarlama ve satış konusunda mahirler. Ne Elif Şafak ne de editörler Jose Saramago’nun romanından habersiz olamazlar. İçeriği ve kapağı özellikle “andıran” şekilde hazırlanıp romanın tartışılması ve üzerinden reklam yapılması sağlanıyor. Elif Şafak’ın buna ihtiyacı var mı? Soruyu biz sorduk cevabını biz vermeyelim…

Gelelim son bölümde Elif Şafak’ın savunmasına. Ayşe Arman’la romanıyla ilgili yaptığı röportajda şöyle diyor Elif Şafak: “Kitap daha basılmadan piyasaya çıkmadan gene aynı kişiler karalamaya başladılar. -Bunda fil var o kitapta da fil ve bakıcı var. Demek ki 480 sayfa roman çalıntı- diyebildiler. Edebiyatı bu ilkel düzeyde tartışmayı edebiyata hakaret sayıyorum”

Elif Şafak, Türkiye’de popüler bir romancı. Saramago iseedebiyatı ve romanı takip edenlerin bildiği sevdiği bir isim.Cadde ve sokaklarda ‘bilborda’ reklamı yapılan bir yazar değil. Popülerlikten uzak. Şimdi Saramago ve romanı, Elif Şafak sayesinde popülerleşecek. Yani, hırsızın çaldıkları asıl sahibini zenginleştirecek. Filin Yolculuğu, emin olun çok satanlar arasına girecek. Kitaplığınızda bu iki romana yer açın…

RADAR OPERATÖRÜ