Cumhuriyet'ten ayrılanlar "kasayı boşalttılar" iddiasına sert çıktı: Sabrımızın bir sınırı var!

İlhan Selçuk döneminde Cumhuriyet Genel Yayın Yönetmenliği yapan, 7 Eylül Cuma gününe kadar Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı olarak gazetenin “imtiyaz sahibi” konumunda bulunan Orhan Erinç, Alev Coşkun başkanlığındaki yeni yönetime ağır eleştiriler yöneltti. Erinç, yönetim değişikliğinin ardından Cumhuriyet'ten ayrılanlar adına yaptığı ortak açıklamada "kasayı boşalttılar" iddiasına "Kasanın boşaltıldığı iftirasından sonra arkadaşlarım ve kendi adıma bu sessizliği bozmak zorunlu hale gelmiştir" dedi. "Cumhuriyet gazetesinin yeni yönetimini anlıyoruz. 12 Cumhuriyet mensubunun 1,5 yıla varan tutukluluklarındaki ve 8 yıla varan hapis cezalarındaki sorumluluklarını, katkılarını unutturmaları gerekiyor. Bunun için hedef saptırmaları, gündem değiştirmeleri lazım" diyen Erinç, "Kimse Cumhuriyet gazetesinin eski yönetimine ve ayrılan emekçilerine bir kuruş haksız menfaat, tek bir ahlak ve etik dışı eylem isnat edemez" ifadesini kullandı.

Cumhuriyet gazetesinin sahibi konumundaki Cumhuriyet Vakfı’nın, yönetim değişikliği sonucunu yaratan toplantısı 7 Eylül'de yapıldı. Vakfın başkanlığına Alev Coşkun'un getirildiği toplantıda yaklaşık 2 yıldır Murat Sabuncu'nun yürüttüğü genel yayın yönetmenliği görevine de haber koordinatörü şefi Aykut Küçükkaya'nın atanmasına karar verildi. Bu gelişmelerin ardından görevden almalar ve istifalar yaşandı. Bu sürecin ardından gazeteden ayrılanlar için "Kasayı boşalttılar" suçlaması yapıldı.

60 yılı aşkın gazetecilik hayatında Türkiye Gazeteciler Sendikası ile Türkiye Gazeteciler Cemiyeti başkanlıkları görevinde de bulunan Orhan Erinç bu suçlamalara kendisi ve arkadaşları adına Twitter'dan yanıt verdi. Erinç'in 'Cumhuriyet'ten ayrılanlar ve kendi adına' paylaştığı ortak açıklama şöyle:

"Kamuoyuna açıklamamızdır:
Cumhuriyet’ten ayrıldıktan sonra arkamızdan söylenenler konusunda Cumhuriyet’i ve gazetedeki arkadaşlarımızı gözeterek sessiz kalmaya karar vermiştik. Ancak kasanın boşaltıldığı iftirasından sonra arkadaşlarım ve kendi adıma bu sessizliği bozmak ve bu açıklamayı yapmak zorunlu hale gelmiştir.

"Yeni yönetimi anlıyoruz"

Cumhuriyet gazetesinin yeni yönetimini anlıyoruz. 12 Cumhuriyet mensubunun 1.5 yıla varan tutukluluklarındaki ve 8 yıla varan hapis cezalarındaki sorumluluklarını, katkılarını unutturmaları gerekiyor. Saray’a gönderdikleri isimsiz ama kimin gönderdiği belli ihbar mektuplarını, terörle mücadele şubesine koltuklarının altında götürdükleri gazete nüshalarını, bu haksız ve adaletsiz süreçteki rollerini unutmamız isteniyor. Bunun için hedef saptırmaları, gündem değiştirmeleri lazım. Onlar da yönetime geldikleri 7 Eylül’den bu yana akıllarına ne geliyorsa söylüyorlar, yazıyorlar. Duymazdan geliyoruz, susuyoruz. Sadece Cumhuriyet’in ve içeride kalan arkadaşlarımızın zarar görmemesi için içine çekilmeye çalıştığımız kavgaya omuz silkiyoruz. Sessizliğimiz yanlış anlaşıldı, bu kez akçeli işlerde suçlamaya geldi sıra. Orası sabrımızın sınırının çizildiği yer: Gerçeği çarpıtıyorlar ve ortalığı bulandırıyorlar. Kimse Cumhuriyet gazetesinin eski yönetimine ve ayrılan emekçilerine bir kuruş haksız menfaat, tek bir ahlak ve etik dışı eylem isnat edemez. “Cumhuriyet’in kasasını boşalttılar” yalanına ilişkin gerçekleri kamuoyunun bilgisine sunarız.

Cumhuriyet, son beş yılda (2013-2017) ayrılan çalışanlarına yedi milyon lira tazminat ödedi. İşyeri uygulaması, işine son verilen ya da ayrılmak isteyenlerle karşılıklı anlaşarak, çoğunlukla bir ikale (bozma) sözleşmesi yaparak tazminatların ödenmesi şeklinde oldu. İkale sözleşmesi, iş hukukunda işverenle çalışanın anlaşarak ayrılmasını düzenleyen iki taraf için de en ideal ve uygar çözüm yoludur. Böylece bugüne, yani yönetim değişene dek ayrılanlara alacakları eksiksiz olarak ve hep tam zamanında ödendi.

"Çalışanlara alacaklarının ödenmemesi talimatını veren tek yönetici Alev Coşkun'dur"

Alev Coşkun gazetemizde, gönderilenler dahil çalışanlara alacaklarının ödenmemesi talimatını veren tek yöneticidir. 2000’lerin başında, nakit sıkışıklığına çözüm olarak, ödemelerin geciktirilmesi için bu yönteme başvurmak istediğinde, gazetenin hukuk bürosu bu davalarda şirketi temsil etmeyi reddetmiştir. Alev Coşkun ise tazminatları ödemek yerine arkadaşı olan bir avukata vekalet ücreti ödeterek işten ayrılan çalışanları dava açmak zorunda bırakmıştır. Cumhuriyet gazetesi tarihinde bu uygulamanın eşi yoktur.

Bu nedenle Vakıf yönetiminin başına Alev Coşkun’un gelmesi durumunda, çalışanların özlük haklarının ödenmeyeceği zamanlara dönülmesini beklemek normaldir. Kaldı ki pek çok arkadaşımız için böyle bir yönetimle sulh olmak için dahi olsa aynı masaya oturup görüşmenin zül sayılması gerektiği açıktır. Özellikle de onların ihbarlarıyla cezaevinde yatanlar yönünden.

"Yeni görevlerini bildirmedi, sözleşmeleri feshetmedi"

Bu nedenlerle hiçbir biçimde yeni yönetimle çalışmak istemediğini beyan eden fiilen yönetim kademelerinde görev yapan sekiz arkadaşımızla karşılıklı anlaşarak sözleşmeleri sona erdirildi. İyi ki öyle yapmışız! Yeni yönetim ilk iş, seçildikten bir saat sonra Murat Sabuncu’nun genel yayın yönetmenliğini ve sözleşmesini sona erdirdi. Ardından da şunu yaptı: Cuma günü Yazıişleri Müdürleri Bülent Özdoğan ve Faruk Eren’i, pazar günü de (evet Pazar!) Ankara temsilcisi Erdem Gül’ü mevcut görevlerinden azletti ama alacaklarını ödememek için sözleşmelerini feshetmedi, hangi göreve atandıklarını da bildirmedi! Bilindiği gibi sözleşmeler tek taraflı ağırlaştırılamaz. Sorarsınız çalışan kabul etmezse, aynı koşullarda devam edersiniz ya da sözleşmeyi feshedersiniz. Mevcut vakıf yönetiminin talimatıyla bir günlük genel yayın yönetmeninin ilk icraatı ise üç yayın yöneticisini (B. Özdoğan, F. Eren ve E. Gül) azledip onları gazetede “boşlukta” bırakmak yönünde oldu. Gazete yönetiminin her fırsatta dile getirdiği “kimsenin sözleşmesine son verilmediği” iddiasının aslı bu “boşlukta” bırakma halidir.

Yapılan sözleşmelere ilişkin yalanlar havada uçuşuyor. Konu şudur:

Sekiz arkadaşımızla ikale (bozma) sözleşmesi yapılmıştır. Sözleşme yapılanlar kıdemleriyle birlikte şöyledir: Murat Sabuncu (4 yıl 1 ay), Bülent Özdoğan (18 yıl), Faruk Eren (1,5 yıl), Güray Öz (23 yıl), Musa Kart (25 yıl), Önder Çelik (35 yıl), Bülent Utku (25 yıl) ve Ayşe Yıldırım Başlangıç (25 yıl). Bu arkadaşlarımız dışında başka biriyle sözleşme yapıldığı iddiası kulağınıza fısıldanıyorsa yalandır; sorun göstersinler.

"Tüm kayıtlar ellerinde, sorun söylesinler"

Hesaplamalar, Basın İş Kanunu gereğince, üst sınıra tabi olmaksızın gazetecinin çalıştığı her yıl için bir aylık brüt ücreti, her yıl için 42 gün yıllık izin esasına göre kullanılmayan izin ücretleri, 3 aylık ücreti kadar ihbar tazminatı ve (gerçekte olan ve hesaplanması gerekenin altında bir) fazla mesai ücreti üzerinden gazetenin ilgili servisince yapılmıştır. 35 yıla varan kıdem süreleri olan sekiz kişi için toplam 1.653.000 lira hesaplanmıştır. Kolay anlaşılması için bunun astronomik olduğunu söyleyenlere iki örnek verelim. Kıdem tazminatı ödenerek işine 7-8 yıl kadar önce son verilen eski Adana temsilcisinin diğer talepleri için açtığı davada kazandığı alacağı 240 bin liradır. Eski İzmir temsilcisi ise halen süren davasında kendisine ödenen kıdem tazminatının dışında 400 bin lira talep etmektedir. Bu örneklerin de gösterdiği üzere arkadaşlarımızın yasal hak edişlerinden fazla tek kuruş hesaplandığı iddiası yalandır. Tüm kayıtlar ellerinde, sorun göstersinler.

Yönetimimiz İbrahim Yıldız’a tam 4 yıl önce İKALE sözleşmesi ile 375 bin lira ve Murat Ataş’a 4 yıl önce İKALE sözleşmesi ile 200 bin lira ödedi. Şimdi bu arkadaşlarımız yeniden yönetime geldiler. İbrahim Yıldız Vakıf ve yönetim kurulu üyesi oldu. Murat Ataş ise yazıişlerindeki görevine döndü ve Yeni Gün AŞ yönetim kuruluna girdi. Şimdi kendilerine yapılan aynı mahiyetteki ödemeyi unutup, bunun bir karalama vesilesi yapılmasına suskun kalmaları bir ahlak ve vicdan sorusunun çengeli olarak boyunlarında asılı kalacaktır.

Ayrılan yönetim, son ikale sözleşmeleri karşılığında bu sekiz kişiye tek kuruş ödeme yapmamış, senet ya da çek vermemiştir. Yalnızca hesaplanan alacakların altı taksitte ödeneceğini kabul etmiştir. Cumhuriyet’in yeni yönetimine soruyoruz: Cumhuriyet’in çalışanlarla ilgili uygulamasından geri mi dönüyorsunuz? Ayrılanların yasal haklarını ödemeyecek misiniz?

"Çok yazık, çok ayıp"
İnsanların yıllarca emek verdikleri, katkı sundukları bir işyerinden ayrılırken yasalarla belirlenmiş hak ve alacakları konusunda işverenle bir protokol yapması gibi uygar bir tutumun dedikodu ve ahlaksız suçlamalara malzeme yapılması, emeğe saygılı olduğunu iddia edenlerce dile getiriliyor, çok yazık, çok ayıp... Sorsunlar bakalım yeni anlaştıkları yazarlarına, eski gazetenizden ayrılırken kaç yıllık çalışmanız karşılığında, ne kadar tazminat aldınız ya da ne kadar tazminat için dava açtınız?

Sonuç olarak konu açıktır: Bir yanda işçilik alacaklarını (en azından bazı çalışanlar yönünden) ödememe niyetini en başta ortaya koyan “yeni” yönetim; bir yanda arkadaşlarımızın kolayca hesaplanabilecek alacakları ve sözleşmeye yazılan bedeller, bir yandan da beş yılda yedi milyon lira tazminat ödeyen, yollarını kimseyle tazminatsız ayırmayan eski yönetim. Yeni yönetim “biz eski yönetimin işyeri uygulamasından dönüyoruz; ayrılmak isteyenlere haklarını ödemeyeceğiz” diyorsa, bunu dürüstçe açıklasın. Yaydıkları dezenformasyonun, Cumhuriyet aleyhine Cumhurbaşkanlığına ve polise yapılan ihbarları ve Cumhuriyet çalışanları karşısında savcılık tanıklığı yapanların gazetede yeni ve üst görevlere terfi ettirilmesini kimseye unutturamayacağını da bilsin. Olay bundan ibarettir.

Arkadaşları ve kendi adına
Orhan Erinç"

Orhan Erinç kimdir?

4 Ocak1936' da Balıkesir’de doğdu. Özel Gazetecilik Okulu’nu bitirdi. Son Posta (1957-1962), Yeni Sabah (1962-1963), Cumhuriyet (1963-1981) gazetelerinde muhabir,istihbarat şefi,sekreter ve yazı işleri müdürü olarak çalıştı. Kısa bir süre Gece Postası gazetesinde (1962) genel yayın müdürlüğü görevinde bulundu. Hürriyet gazetesinde (1981-1984) köşe yazarı olarak görev aldı. Türk Haberler Ajansı’nda (1984-1985) genel yayın müdürlüğü, Güneş gazetesinde (1987-1990) dizi yazılar ve araştırma müdürlüğü yaptı.

1993 yılında Genel Yayın Danışmanı olarak Cumhuriyet gazetesine döndü. 1994 yılında Genel Yayın Yönetmenliği’ne getirildi. 4 Ocak 2001’den bu yana köşe yazarı olarak görev yapıyor.6 Temmuz 2010'da Cumhuriyet Vakfı Başkanlığı'na seçildi ve Cumhuriyet Gazetesi İmtiyaz Sahipliği'ne getirildi. Haber(1972), röportaj (1963-1970) , inceleme (1967-1968-1970-1971-1972) dallarında, 8 Gazetecilik Başarı Ödülü, Türk Dil Kurumu Basın Dil Ödülü (1976), İstanbul Tabip Odası Sağlık Ödülü (1995), Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Basın Özgürlüğü Ödülü (1997) Türkiye Bilişim Vakfı Bilişim Medya Ödülü (1998) ve Sevda – Cenap And Müzik Vakfı Onur Ödülü gümüş madalyasını (1999) İ.Ü. İletişim Fakültesi 60.Yıl Onur Ödülü'nü (2010) aldı.

“Türk Basınında Cumhuriyet’in 60 Yılı” kitabını (1983) İbrahim Örs ile birlikte hazırladı.1960-1972 yılları arasında haber,röportaj ve incelemelerinden seçtiği 16 konuyu 1996 daki durumları ile yansıtan “Bir Arpa Boyu” (Mart 1996) , “Medya ile Politika”(Ekim 1996), “Pazartesi Yazıları/Şu Bizim Enayi Defteri” (Aralık 1999) ve “Demokrasiye Kitakse” (Şubat 2005) "Sıkmabaşın Başağrısı"(Mart 2008) "Medya ve Demokrasi Masalları (Ekim 2008) , “Atatürk'ün Emniyet Müdürü” (Hazırlayan-2010) "10 KASIM Öncesi ve Sonrası/Atatürk'ün Vefatı " (Hazırlayan-2011) adlı kitapları yayımlandı. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurullarında üyelik (1973-1992) ve Genel Sekreterlik (1983-1990) görevlerinde bulundu. Türkiye Gazeteciler Sendikası’nda Yönetim Kurulu üyeliği (1970-1972) ve Genel Başkanlık (1989-1995) yaptı. 1998’de Türkiye Gazeteciler Cemiyeti‘ nde Başkan Yardımcısı , 2001’de Başkan seçildi. Nisan 2013'te aday olmayarak yönetimden ayrıldı.

Gazeteciler Sosyal Dayanışma Vakfı Yönetim Kurulunda üye olarak (1980-1992) çalıştı. İ.Ü. Basın Yayın Yüksek Okulu’nda (İletişim Fakültesi) Yüksek Lisans Düzeyinde (1983) “Türk Basınının Ortak Sorunları” Lisans düzeyinde (1986-1995) “Haber Toplama ve Yazma Tekniği” ile “Basın Ahlakı”, İstanbul Ticaret Üniversitesi İletişim Fakültesinde (2006-2007) “Temel Gazetecilik” dersleri verdi. Basın İlan Kurumu (BİK) Yönetim Kurulu üyeliği yaptı.(2001-2009) Basın Şeref Kartı sahibi. Evli,iki kızı var.