ChatGPT rakibi DeepSeek R1 nedir, kurucusu kim, artıları eksileri neler, ChatGPT'den daha mı iyi?
DeepSeek, sadece bir yıldan biraz daha eski bir Çinli yapay zeka girişimi, dünyanın en iyi sohbet botlarıyla karşılaştırılabilir performans sunan ve bunu görünüşte çok daha düşük bir maliyetle gerçekleştiren devrim niteliğinde AI modellerini sergiledikten sonra Silikon Vadisi'nde hayranlık ve endişe uyandırdı. Peki DeepSeek nedir, kurucusu kim, yapay zeka dünyasında neden endişeye yol açtı, ABD DeepSeek'i engelleyecek mi, ChatGPT'ye rakip olabilecek mi, DeepSeek'in artıları ve eksileri nelerdir?
DeepSeek, sadece bir yıldan biraz daha eski bir Çinli yapay zeka girişimi, dünyanın en iyi sohbet botlarıyla karşılaştırılabilir performans sunan ve bunu görünüşte çok daha düşük bir maliyetle gerçekleştiren devrim niteliğinde AI modellerini sergiledikten sonra Silikon Vadisi'nde hayranlık ve endişe uyandırdı. Peki DeepSeek nedir, kurucusu kim, yapay zeka dünyasında neden endişeye yol açtı, ABD DeepSeek'i engelleyecek mi, ChatGPT'ye rakip olabilecek mi, DeepSeek'in artıları ve eksileri nelerdir?
DeepSeek'in ortaya çıkışı, yapay zekanın geleceğinin gelişmek için giderek daha fazla güç ve enerji gerektireceği yönündeki yaygın inanca bir karşı argüman sunabilir.
Ocak ayının sonunda, DeepSeek'in yenilikleriyle ilgili beklentiler arttıkça ve yatırımcılar bu durumun ABD merkezli rakipleri ve donanım tedarikçileri üzerindeki etkilerini anlamaya başladıkça, küresel teknoloji hisseleri düştü.
DeepSeek nedir?
DeepSeek, yapay zeka destekli High-Flyer adlı bir hedge fonunun başkanı Liang Wenfeng tarafından 2023 yılında kuruldu. Şirket, geliştirici topluluğunun yazılımı inceleyip geliştirebileceği anlamına gelen açık kaynaklı yapay zeka modelleri geliştirmektedir. Ocak ayı başlarında piyasaya sürülmesinin ardından, mobil uygulaması ABD'de iPhone indirme listelerinin zirvesine çıktı.
Uygulama, OpenAI’nin ChatGPT gibi diğer sohbet botlarından, bir talebe yanıt vermeden önce akıl yürütme sürecini açıklayarak ayrılmaktadır. Şirket, R1 sürümünün OpenAI’nin en son modeliyle eşdeğer bir performans sunduğunu ve bu teknolojiyi kullanarak sohbet botları geliştirmekle ilgilenen bireyler için lisans verdiğini iddia ediyor.
DeepSeek R1'in OpenAI ChatGPT ve Meta AI ile karşılaştırması
Şirket tarafından tam olarak ayrıntılandırılmamış olmasına rağmen, DeepSeek’in modellerini eğitme ve geliştirme maliyetinin, OpenAI veya Meta Platforms Inc.’in en iyi ürünleri için gereken maliyetin yalnızca küçük bir kısmı olduğu görülüyor. Modelin çok daha iyi verimliliği, Nvidia Corp. gibi şirketlerden en son ve en güçlü yapay zeka hızlandırıcılarını edinmek için yapılan büyük sermaye harcamalarının gerekliliğini sorgulatıyor. Bu durum, ABD’nin Çin’e yönelik gelişmiş yarı iletken ihracatı üzerindeki kısıtlamalarına daha fazla dikkat çekiyor. Bu kısıtlamalar, DeepSeek'in temsil ettiği türden bir atılımı engellemek için tasarlanmıştı.
DeepSeek, R1 modelinin matematiksel görevler için AIME 2024, genel bilgi için MMLU, ve soru-cevap performansı için AlpacaEval 2.0 gibi bir dizi önde gelen kriterde rakip modellere yakın veya onlardan daha iyi olduğunu belirtiyor. Ayrıca, UC Berkeley ile bağlantılı Chatbot Arena adlı liderlik tablosunda en iyi performans gösterenler arasında yer alıyor.
ABD neden DeepSeek için alarmda?
Washington, Çin'e GPU yarı iletkenleri gibi yüksek teknoloji ürünlerinin ihracatını yasaklayarak, ülkenin yapay zeka alanındaki ilerlemesini durdurmaya çalışıyor. Bu, ABD-Çin teknoloji üstünlüğü yarışında kritik bir sınır olan yapay zeka alanındaki rekabette Çin'in önünü kesme amacını taşıyor.
Ancak DeepSeek'in ilerlemesi, Çinli yapay zeka mühendislerinin bu kısıtlamaları aşmak için yollar bulduklarını ve sınırlı kaynaklarla daha verimli modeller geliştirdiklerini gösteriyor. DeepSeek'in hangi ileri düzey yapay zeka eğitim donanımlarına erişim sağladığı kesin olarak bilinmemekle birlikte, şirketin gösterdiği başarılar, ticaret kısıtlamalarının Çin’in ilerlemesini tamamen engellemede etkili olmadığını ortaya koyuyor.
DeepSeek ne zaman ve nasıl popülerleşti?
Yapay zeka geliştiricisi, 2023'te ilk modelini piyasaya sürdüğünden beri dikkatle izleniyordu. Ardından Kasım ayında, insan düşüncesini taklit etmek üzere tasarlanmış olan DeepSeek R1 akıl yürütme modelini dünyaya tanıttı. Bu model, mobil sohbet botu uygulamasının temelini oluşturuyor ve Ocak ayında, web arayüzüyle birlikte, çok daha uygun fiyatlı bir OpenAI alternatifi olarak küresel çapta tanınmaya başladı. Yatırımcı Marc Andreessen, bunu "Yapay zekanın Sputnik anı" olarak nitelendirdi.
DeepSeek mobil uygulaması, 25 Ocak itibarıyla 1,6 milyon kez indirildi ve Avustralya, Kanada, Çin, Singapur, ABD ve Birleşik Krallık’taki iPhone uygulama mağazalarında birinci sıraya yerleşti. Veriler, piyasa takipçisi App Figures'tan alınmıştır.
DeepSeek'in kurucusu kimdir?
1985 yılında Guangdong'da doğan Liang Wenfeng, Zhejiang Üniversitesi'nden elektronik ve bilgi mühendisliği alanında lisans ve yüksek lisans derecelerini aldı. 2023'te DeepSeek'i 10 milyon yuan (1,4 milyon dolar) kayıtlı sermaye ile kurdu. Şirket veritabanı Tianyancha'ya göre, Liang bu yatırımı yaparak şirketin temellerini attı.
Liang, Çinli 36kr medya platformuna verdiği bir röportajda, ilerlemelerin önündeki engelin daha fazla yatırım olmadığını, en iyi çiplere erişim konusunda Amerika'nın uyguladığı kısıtlamalar olduğunu belirtti. Ayrıca, başlıca araştırmacılarının, Çin'in önde gelen üniversitelerinden yeni mezunlar olduğunu vurguladı ve Çin'in, Nvidia ve onun yapay zeka çipleri etrafında inşa edilen ekosisteme benzer bir yerel ekosistem geliştirmesi gerektiğini ifade etti.
Liang, "Daha fazla yatırım, daha fazla yeniliğe yol açmaz. Aksi takdirde, büyük şirketler tüm yeniliği ele geçirirdi," dedi.
DeepSeek Çin'in yapay zekâ alanında hangi konumda?
DeepSeek, Çin’in yapay zeka (AI) alanında önemli bir konumda yer alıyor. Alibaba, Baidu ve Tencent gibi büyük teknoloji devlerinin yanı sıra, DeepSeek de bu yarışta hızla yükseliyor. Ancak diğer büyük oyunculardan farklı olarak, DeepSeek açık kaynak yaklaşımını benimsemiş durumda. Bu, büyük bir kullanıcı kitlesini hızla çekerek, gelecekteki para kazanma stratejilerini bu geniş kitle üzerine inşa etmeyi amaçlıyor. Bu sayede daha fazla kullanıcının platforma katılımını teşvik ediyor ve bu, şirketin büyümesine yardımcı oluyor.
DeepSeek’in AI modellerinin daha uygun fiyatlı olması, Çin'deki AI geliştiricilerine maliyetleri düşürme konusunda yardımcı oldu. Bu durum, Çin'deki büyük oyuncular arasında fiyat savaşı başlatmış ve son bir buçuk yıl içinde peş peşe fiyat düşüşlerine neden olmuş. DeepSeek, bu gelişme ile Çin’deki AI ekosisteminde önemli bir yer ediniyor ve büyük şirketlerin pazara olan hakimiyetini sorguluyor.
DeepSeek dünya üzerindeki yapay zeka (AI) pazarını nasıl değiştirecek?
DeepSeek’in başarısı, OpenAI ve diğer ABD merkezli sağlayıcıları fiyatlarını düşürmeye zorlayabilir, böylece mevcut liderliklerini korumalarına yardımcı olabilir. Ayrıca, Meta ve Microsoft gibi şirketlerin bu yıl yapmayı taahhüt ettikleri 65 milyar dolar veya daha fazla sermaye harcaması (çoğunlukla AI altyapısına) konusunda da soru işaretleri yaratır. Çünkü daha verimli modeller, çok daha küçük bir yatırım ile rekabet edebilecek gibi görünüyor.
Bu durum, global hisse senedi piyasalarını sarsmış ve yatırımcılar Nvidia ve ASML gibi şirketlerin hisselerini satmaya başlamıştır. Bu şirketler, AI hizmetlerine yönelik artan talep ile büyümüşlerdir. DeepSeek ile bağlantılı Çinli şirketlerin hisseleri ise yükselmiştir.
Dünyadaki geliştiriciler, DeepSeek’in yazılımını deneyerek bununla araçlar geliştirmeye çalışıyorlar. Bu, gelişmiş AI akıl yürütme modellerinin benimsenmesini hızlandırabilir ve aynı zamanda bu modellerin kullanımına yönelik ek düzenlemelere ihtiyaç duyulup duyulmadığı konusunda endişeleri artırabilir. DeepSeek’in ilerlemeleri, AI geliştirilmesi konusunda daha fazla düzenlemenin yapılmasını hızlandırabilir.
DeepSeek'in eksikleri nedir?
Diğer tüm Çinli AI modelleri gibi, DeepSeek de Çin'de hassas kabul edilen konularda kendi kendini sansürler. 1989 Tiananmen Meydanı protestoları veya Çin'in Tayvan'ı işgal etme olasılığı gibi jeopolitik açıdan hassas soruları geçiştirir. Yapılan testlerde, DeepSeek botu Hindistan Başbakanı Narendra Modi gibi siyasi figürler hakkında ayrıntılı yanıtlar verebilecek kapasiteye sahipken, Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping hakkında aynı şekilde yanıt vermemeyi tercih eder.
DeepSeek'in bulut altyapısı, aniden artan popülaritesinden dolayı test edilecek gibi görünüyor. Şirket, 27 Ocak'ta kısa süreli bir büyük kesinti yaşadı ve yeni ve geri dönen kullanıcılar chatbotuna daha fazla sorgu gönderdikçe daha fazla trafiği yönetmek zorunda kalacak.
