Cemaat AK Parti'ye oy verecek mi? Kavgayı BBC yorumladı!
BBC'den ilgi çeken bir analiz haber geldi. Washington yönetimi de hükümet ile cemaat arasındaki gerilimi yakından izliyor.
Türkiye’de bir süredir devam eden AK Parti hükümeti ile Gülen
Cemaati arasındaki mücadele, Washington’da da izleniyor.
ABD'nin Türkiye uzmanı Barkey, hükümet-cemaat gerilim "ABD
Dışişleri Bakanlığı veya CIA gibi yerlerde tabi ki izleniyor"
dedi.
BBC'nin İlhan Tanır imzalı, Washington kaynaklı haberinde 'ABD
merceğinden AKP-Gülen çekişmesi" başlığı altında ilginç bir analiz
çıktı.
Analizde yer alan uzman görüşlerine göre, Gülen Cemaati, ABD
nezdinde AK Parti hükümetinden çok daha etkin. Bu kavgada hükümet
aleyhine propaganda yaparlarsa, son dönemdeki 'diktatör'
söylemlerinden çok daha etkili olurlar.
BBC analizine göre Gülen cemaati ABD'deki kongre üyelerinin koşarak
gittiği organizasyonlara imza atıyor. Geçen seçimlerde Hillary
Clinton için para dahi toplamışlar. Haliyle Abd nezdinde güçlü ve
etkin bir lobi olarak görülüyor.
CIA DA İZLİYOR ABD DIŞİŞLERİ DE
Washington’daki Türkiye uzmanlarından Prof. Henri Barkey'in BBC
için yaptığı yorum dikkate değer. Barkey, "Gerilim için ABD
Dışişleri Bakanlığı veya CIA gibi yerlerde tabi ki izleniyor”
dedikten sonra kavgaya ilişkin şu tespiti yapıyor;
"Cemaatin mensuplarının bu aşamada AKP’ye oy vermesi ihtimal dışı.
Çünkü dersanelerinin kapatılması Cemaate büyük bir darbe. AKP, bir
siyasi güç olarak kendisinin kontrol edemediği bir oluşumun
varlığına dayanamıyor. Politik güç olarak, bu gücü paylaşmak
istemiyor. AKP tarafından bakıldığında, Hakan Fidan’a yönelik savcı
daveti ile cemaatin başlattığı bir kavga bu. Ve belki de
Erdoğan’ın, Cemaate politik arenaya girmemesi için verdiği bir
mesaj: Ayağınızı yorganınıza göre uzatın diyor.’’
BBC Türkçe’den İlhan Tanır’ın analiz haberinin tamamı şöyle;
CEMAAT ABD'DE ÇOK BÜYÜDÜ
Gülen Cemaatinin ABD’deki büyümesi son yıllarda baş döndürücü bir
hıza ulaştı. Gülen Hareketine yakın olan dernekleri 3 yıl kadar
önce çatısı altında toplayan Turkic American Alliance (Türki
Amerikan Birliği), Amerika’nın 50 eyaletinin hemen hepsinde
varlığını, 6 federasyon birliğinde yönetiyor.
Birliğin her yıl, geleneksel olarak Washington’da yaptığı galalara
ve diğer konferanslara olan Amerikan Kongresi ve yönetiminden olan
katılımlar, ABD’de onyıllardır çalışan diğer Türk Birlik ve
Dernekleri ile karşılaştırıldığında birkaç gömlek üstü olduğu açık.
Bu galalara katılan Kongre milletvekilleri ve senatörlerinin sayısı
50’nin üzerinde oluyor. Diğer bir deyişle, Kongre’nin %10’nundan
fazlası, Gülen Hareketine yakın derneklerce yapılan bu organizelere
aynı akşam gelip, boy gösterebiliyorlar. Bu, Türkiye’nin lobi
çalışmaları için tarihte görülmemiş bir atlamayı ifade ediyor.
ABD'DE GÜLEN HAREKETİ NASIL GÖRÜLÜYOR?
Harekete yakın olduğu bilinen 140 civarındaki özel olarak işletilen
ama devlet bünyesindeki okullar, (charter schools), Hizmet
Hareketinden özellikle Amerikan basınında sıkça bahsedilmesine
neden oluyor. Bu okulların inşası veya tamiri ihalelerinde Harekete
yakın işadamlarına verildiği haberleri önde gelen Amerikan basını
tarafından özellikle 2012 yılında dile getirilmiş ve Hareket
hakkında ciddi bir aleyhte hava oluşturmuştu. Tabi bütün bunların
dışında Hizmet Hareketine yakın düşünce kuruluşları, enstitüler ve
özel okullar ile, Gülen Cemaati sadece Türkiye ile olan bağı değil,
Amerika’da faaliyetleri ile de kendinden söz ettiriyor.
Ekim ayında Washington’daki ‘’Ulusal Basın Merkezinde’’ yapılan
‘’Hizmet Hareketi ve Uluslararası Barış İnşası’’ başlıklı konferans
iki gün sürmüştü. Konferansa dünyanın 16 ülkesinden 35 civarında
akademisyen katılarak, Hareketin farklı yönlerini ele alan sunumlar
yaptılar. Konferans boyunca Hizmet Hareketinin şeffaflığı,
hiyerarşik yapıya sahip olup olmadığı ve amaçları gibi oldukça
hassas konular, akademisyenlerce tartışıldı.
CLINTON İÇİN PARA TOPLADILAR
Hareket, 2005 yılında, o zamanki New York senatörü Hillary Clinton
için düzenlediği para toplama (fundraising) yemeği ile de politik
arenada birçok kesimin dikkatlerini de çekti. O tarihten beri
Hizmet Hareketinin özellikle Hillary Clinton kanadıyla yakınlığı
biliniyor. Clinton’ın 2009 yılında ABD Dışişleri Bakanlığına
getirilmesiyle, siyasi kampanya alanından çekilmişti. Clinton’ın
2016 yılı Başkanlık seçimlerinde aday olması bekleniyor.
BEYAZ SARAY'IN NOEL'İNE BİLE ÇAĞRILIYORLAR
Hizmet Hareketinin önde gelenleri, Ramazan aylarında Beyaz Saray’a
davet ediliyor, başkan Obama ile farklı ortam ve toplantılarda
yılda en az birkaç kez tokalaşıyor, dertlerini, Amerikan sistemi
içerisinde, oyunun kurallarına uyarak, en üst katmanlara kadar
anlatabiliyorlar. Washington’da on yılı aşkın bir süredir işlev
gören ve ‘’inançlar ve kültürler arası diyalog’’ amacını güden Rumi
Forum çalışanları, geçtiğimiz günlerde Amerikan yönetimi
tarafından, Beyaz Saray’da yapılacak Noel Bayramı etkinliklerine
davet edildiğini not etmek gerekir.
HER EYALETTE ETKİLİLER
Hareketin Amerika’nın 6 bölgesine dağılan 6 federasyonu, kendi
eyaletlerindeki grassroot gücü sayesinde, eyaletlerin belediye
başkanları ve Meclis üyeleriyle sürekli iletişim halindeler.
Örneğin, Chicago’nun şu anki belediye başkanı, ve Obama’nın
2009-2011 yılları arasında başmüşavirliğini yapmış olan Rahm
Emanuel ile Chicago’da bulunan Gülen Hareketinin önde gelen
temsilcileri yılda birkaç kez, farklı nedenler ve toplantılar
vesilesiyle biraraya gelebiliyorlar. Harekete yakın Amerikan’ın
farklı yerlerindeki birçok dernek ve topluluk, bulundukları
eyaletlerdeki politikacıları Türkiye seyahetlerine götürüyor ve
Türkiye’yi tanıtıyorlar.
Hareketin ABD’deki faaliyetlerini yakından izleyen bazı
watchdog’lar son zamanlarda daha fazla seslerini duyurmaya
başladılar. Örnegin bunlardan bir tanesi olan ‘’A Guide to the
Gulen Movement’s Activities in the US (Gülen Hareketi’nin ABD’deki
faaliyetleri Rehberi)’’ websayfası veya CASILIPS adlı twitter
hesabı, Harekete yakın Charter Okullarından haberleri sürekli
olarak takip ediyor ve izleyecilerine duyuyorlar.
Harekete yakın olduğunu düşündükleri yeni okulların hangi eyalette
faaliyete geçmek üzere olduğunu veya Hareketin üyelerinin Amerikalı
siyasi figürlere yaptıkları bağış listeleri gibi bilgileri
yayınlamakta, bu okullara giden öğrenci velilerinin şikayetlerini
konu etmekteler. Bu okulların müdür ve diğer yetkilileri ise
çeşitli zamanlarda konuştukları Amerikan medyası mensuplarına,
liderliğini yaptıkları okulların Fethullah Gülen ile hiçbir organik
bağlarının olmadığını ama Gülen’in yazı ve konuşmalarından ilham
aldıklarını söylemekteler.
GÜLEN CEMAATİ LOBİ Mİ YAPIYOR YOKSA...
Harekete yakın dernek ve üyeler kendilerinin lobici olmadıklarını,
çalışmaları ile Türkiye’nin kültürünü tanıttıklarını ve Amerika’da
geçici değil, uzun soluklu yaşamayı düşündüklerinden, burada kendi
ihtiyaç ve taleplerinin de karşılanması için uğraştıklarını ifade
ettiler. Hareketi şüphe ile takip edenlerin teoriler ise farklı.
İsmini vermek istemeyen bir Türkiye uzmanına göre, Hareketin ABD ve
özellikle Washington’daki amacı, Türkiye’de herhangi bir şekilde
Harekete veya bizzat Fethullah Gülen’e karşı yapılacak saldırı
durumlarında, ABD kurumlarını harekete geçirebilmek. Bu teoriyi
ilettiğimiz Cemaate yakın bir mensup ise, ‘’ABD’deki faaliyetlerin
amacı bu ise, bütün dünyaya, hatta Afrika’ya yayılan okulların
amacı nedir’’ sorusuyla karşılık verdi.
HENRİ BARKEY : KAVGAYI CIA DA İZLİYOR
Washington’daki Türkiye uzmanlarından Henri Barkey’e göre, AK Parti
ile Hizmet Hareketi arasındaki gerilim, ‘’ABD Dışişleri Bakanlığı
veya CIA gibi yerlerde tabi ki izleniyor, buradaki görevlilerin işi
bu zaten, ama hükümetin ileri gelenlerinin bundan haberdar olması
pek düşünülemez.’’
Barkey, bu iki güç arasındaki gerilimin sonuçlarının özellikle Mart
ayında yapılacak Yerel Seçimlerde görüleceğine inanıyor.
Barkey’e göre ‘’Cemaatin mensuplarının bu aşamada AKP’ye oy vermesi
ihtimal dışı. Çünkü dersanelerinin kapatılması Cemaate büyük bir
darbe. AKP, bir siyasi güç olarak kendisinin kontrol edemediği bir
oluşumun varlığına dayanamıyor. Politik güç olarak, bu gücü
paylaşmak istemiyor. AKP tarafından bakıldığında, Hakan Fidan’a
yönelik savcı daveti ile cemaatin başlattığı bir kavga bu. Ve belki
de Erdoğan’ın, Cemaate politik arenaya girmemesi için verdiği bir
mesaj: Ayağınızı yorganınıza göre uzatın diyor.’’
CEMAAT ARTIK AKP İÇİN ABD'DE LOBİ YAPMAZ
Gülen Hareketiyle yakından bağı olan bazı medya organlarında çıkan
birçok yorum ve haber, özellikle son 1-2 yıldır, Hareketin,
hükümetin birçok iç-dış politik hamlelerinden rahatsız olduğunu
gösteriyor. Washington’da Cemaate yakınlığıyla bilinen bir başka
figürün BBC Türkçe’ye açıklaması şöyle:
-‘’Cemaatin artık AKP hükümeti için Washington’da lobi yapması
beklenemez. Zaten Erdoğan son bir-iki yıl içinde yaptıkları ve
söyledikleri ile bunu çok muskil bir hale getirmişti. Yok öğrenci
evleri, Gezi protestoları esnasındaki yaklaşım, içki yasakları..
Cemaatin bunların hepsinde karşı tarafta yer aldı. Dışarıdaki
‘’değerli yalnızlık’’ yaklaşımına da iyi gözle bakmadı. Dolayısıyla
iç ve dış politikada ayrı düşüldü, ve yavaş yavaş da destek
çekildi. Bu son dersane konusu ise kopma noktası oldu.’’
Dış politika olarak ise, Cemaatin İran, Suriye ve İsrail ile olan
ilişkilerde de AKP hükümetini desteklemediği görüldü.
CEMAAT AKP ALEYHİNE LOBİ YAPARSA...
İki güç arasındaki bu gerilimin Amerika’nın başkenti olan
Washington’a nasıl yansıyacağını veya yansıma yapıp, yapmayacağını
bilmek ise şimdiden güç. Her ne kadar Hizmete yakın okulların
sayısı ve geleneksel gala veya diğer etkinliklere Kongre’den
yapılan katılımların yüksekliği dikkat çekse de, bu durum, doğrudan
Hareketin ABD’de etkisini gösteriyor değil.
Bununla birlikte, yine Barkey’e göre, ‘eğer Cemaat, örneğin ABD
Kongresindeki çok yakın olduğu bazı üyelere AKP hakkında uyarılar
yaparsa, ‘bunlar diktatör oluyor’ derse, bu tür bir yaklaşım,
Washington’daki anti-Türkiye lobilerinden daha etkili olacağı
düşünebilir. Milliyetçi bir Türk lobisinin (Hizmet Hareketi)
AKP’den rahatsızlığı önemlidir, dikkate alınır, ama bu gücü de çok
abartmamak gerekir.’’