Bakanlık harekete geçti! Çalışma saatleri ne kadar kısalacak?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, çalışanların daha verimli olabilmesi için çalışma saatlerini aşağı çekecek düzenlemeler için harekete geçti.
Günlük 8 saatlik günlük çalışma süresi neredeyse yüz yıldır uygulanıyor. İş Kanunu'na göre Türkiye'de de genel çalışma süresi haftada 45 saat, memurların çalışma süresi ise haftalık 40 saat olarak uygulanıyor. Özellikle koronavirsü sürecinde hayatımıza giren esnek ve uzaktan çalışma yöntemlerinin yaygınlaşmasıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, çalışma saatleri sürelerinin azaltılması dâhil farklı formülleri gündemine aldı.
Çalışma sürelerinin uygulama şekilleri İş Kanunu'na İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği ile düzenleniyor. Teknolojik değişim ve birim verimliğindeki artış dikkate alınarak çalışma sürelerinin yeniden belirlenmesi Meclis'in de gündeminde bulunuyor.
Sabah'ta yer alan habere göre; Meclis Araştırma Hizmetleri Başkanlığı'nın araştırmasında çalışma saatlerinin tarihsel olarak azalma eğiliminde olduğuna dikkat çekiliyor. Araştırmada, çalışma sürelerinin düzenlenmesine yönelik çabaların amacının, uzun çalışma sürelerine engel olunarak iş gücünün korunması ve böylece halk sağlığı, verimliğe katkı sağlamak ve ailelere daha uzun zaman ayırma olduğu belirtiliyor.
HAFTALIK ÇALIŞMA SÜRESİ NE KADAR?
Yasal olarak haftada en çok 45 saat çalışılabiliyor. Sözleşme ya da işyerindeki uygulamaya göre çalışılan günler 5x9 şekilde eşit bölünebilir. İşyerinde haftanın çalışılan günlerine günde 11 saati geçmeyecek şekilde farklı da dağıtım yapılabilir. İşveren ve işçi arasında bunun altında çalışma süresi de belirlenebilir.
FAZLA MESAİDE DAVA YOLUNA GİDİLİRSE İSPAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ ÇALIŞANDA
Çalışanın fazla mesaiye kaldığını ispatlaması gerekiyor. Çalışanın imzasını taşıyan bordro, giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri kayıtları delil olarak kabul edilebiliyor. Fazla çalışma yazılı olarak belgelenemiyorsa tanık gösterilebiliyor. Fazla çalışma alacakları için beş yıllık zaman aşımı bulunuyor.
FAZLA MESAİ İÇİN PARA YERİNE İZİN KULLANILABİLİR Mİ?
İş Kanunu'na göre işveren tatil ve izin günlerinde serbest zaman kullandıramıyor. Çalışan isterse yaptığı günlük çalışma sürelerindeki çalışma için zamlı ücret alabilir ya da serbest zaman kullanabilir. Fazla çalıştığı her saate karşılık 1.5 saati serbest zaman olarak kullanabilir. Bunun için yazılı başvuru zorunluluğu bulunuyor.
ÇALIŞMA SÜRESİ GÜNLERE GÖRE FARKLI BELİRLENEBİLİR Mİ?
Çalışma süresinin haftanın çalışılan günlerine farklı şekilde dağıtılmasına denkleştirme deniliyor. İşçi ve işverenin anlaşması ile yani iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmeleri ile haftalık çalışma süresi haftanın çalışılan günlerine dağıtılabilir.
Denkleştirme yapılan işyerlerinde 2 aylık süre içinde haftalık çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz. Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmesiyle 4 aya kadar çıkartılabilir. Turizm sektöründe de bu süre 6 aya kadar uzatılabiliyor.
GÜNDE 7.5 SAAT ÇALIŞANLARIN MOLA SÜRESİ NE KADAR?
Ara dinlenmeler fazla mesaide hesaba dâhil edilmiyor. Örneğin, 08:00-20:00 saatleri arası çalışılıyor ve günde toplam 1.5 saat ara dinlenmesi kullanılıyorsa günlük çalışma süresi 12 saat değil 10.5 saat olur. İş Kanunu'na göre ara dinlenme süresi yarım saat olup işveren isterse bunu uzatabiliyor. Günde 7.5 saatten fazla çalışanın ara dinlenmesinin en az bir saat olması gerekiyor.
