Yerel Mahkeme yine AYM kararını tanımadı: Can Atalay ile ilgili flaş Yargıtay hamlesi

Anayasa Mahkemesi'nin (AYM), Gezi Parkı davasında 18 yıl hapis cezasına çarptırılan Can Atalay'ın bireysel başvurusunu 25 Ekim'de görüşerek, 'seçilme ve siyasi faaliyette bulunma' hakkı ile 'kişi hürriyeti ve güvenliği' hakkının ihlal edildiğine oy çokluğu ile karar vermişti. İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi ise dosyayı Yargıtay'a göndermiş, Yargıtay 3. Ceza Dairesi de ihlal kararına hükmeden AYM üyeleri hakkında suç duyurusunda bulunmuştu. AYM, Can Atalay'ın tahliyesi ve hakkındaki yargılamanın durması isteminin reddedilmesi üzerine yapılan ikinci hak ihlali başvurusunu görüşerek seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı ile kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının oy çokluğuyla ihlal edildiğine hükmetmişti. Gerekçeli kararının ardından dosya İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmişti.

Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) Can Atalay hakkında verdiği gerekçeli hak ihlali kararı Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra gözler ilk derece mahkemesi olan İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’ne çevrilmişti. Mahkeme, ilk AYM kararını Yargıtay’a göndermiş ve Yargıtay da AYM’nin kararına uyulmamasına karar vermişti.

AYM’nin gerekçeli hak ihlali kararı Resmi Gazetede: Can Atalay tahliye edilecek mi?

Mahkeme, yapılan ikinci başvuru sonrası Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) hakkında yeniden “hak ihlali” kararı verdiği TİP Hatay Milletvekili Can Atalay’ı tahliye etmedi. Mahkeme dosyayı yeniden Yargıtay 3. Ceza Dairesi’ne gönderdi.

Anayasa Mahkemesi Can Atalay’a ikinci kez “hak ihlali” verdi

Mahkeme, Can Atalay hakkında AYM Genel Kurulu’nun 25 Ekim’de verdiği “hak ihlali” kararını da onaylamayarak Yargıtay’a göndermişti. Yargıtay ise AYM’nin “hak ihlali” kararını tanımayıp, üyeler hakkında suç duyurusunda bulunmuştu.

TİP’ten Can Atalay kararı açıklaması: “Özgürlüğü bir dakika daha gasp edilmemeli, derhal serbest bırakılsın”

AYM’nin kararı

AYM Genel Kurulu, Can Atalay hakkında ikinci kez hak ihlali kararı verdi.

Kurulun kararında şöyle denildi:

“Anayasa’nın 67. maddesinde güvence altına alınan seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı ile 19. maddesinde güvence altına alınan kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ise 11 oya karşı 3 karşıoy ile karar vermiştir.”

Üç karşı oyu verenlerin İrfan Fidan, Muhterem İnce ve Muammer Topal olduğu belirtildi.

Can Atalay hakkında verilen karar, İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderildi. Yüksek Mahkeme Can Atalay’a 100 bin TL tazminat verilmesine hükmetti.

Öte yandan AYM, daha önce verilen hak ihlali kararını uygulamayan Yargıtay üyeleri hakkında herhangi bir suç duyurusunda bulunmayacak.

Ne oldu?

Avukat Can Atalay, Gezi Parkı davasından 18 yıl hapis cezası alarak 25 Nisan 2022’de tutuklandı. Silivri’deki Marmara Cezaevi’nde kalan Atalay, 14 Mayıs 2023 Genel Seçimleri’nde TİP’in Hatay milletvekili seçildi. Milletvekili seçilmesinin ardından avukatları aracılığıyla mazbatasını alan ancak tutukluluğu nedeniyle milletvekili yeminini edemeyen Atalay ile ilgili Yargıtay’a yapılan tahliye talepli başvuru reddedildi.

Can Atalay talebi reddedilince “kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiği” gerekçesiyle AYM’ye başvurdu.

Atalay’ın “yasama dokunulmazlığı” gerekçesiyle yaptığı başvuru 5 Ekim’de AYM 2. Bölüm’de görüşüldü. Beş kişiden oluşan heyet, başvuruyu AYM Genel Kurul’a sevk etme kararı aldı. Kararda, “başvurunun niteliği itibarıyla Genel Kurul tarafından karara bağlanması gerekli görüldüğünden, AYM İç Tüzüğü’nün 28’inci maddesi uyarınca Genel Kurul’a sevkine karar verildi” denildi.

AYM Genel Kurulu 12 Ekim’de dosyayı görüşerek 25 Ekim’e erteledi. AYM 25 Ekim’de görüşerek Atalay’ın başvurusunu karara bağladı. “Seçme ve seçilme hakkı”, “kişi güvenliği ve hürriyeti hakkı” yönlerinden hak ihlali olduğuna ilişkin kararın kısa gerekçesi, yargılamanın yapıldığı İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderildi. Gerekçeli karar daha sonra Resmi Gazete’de yayımlandı. Kararda, Can Atalay’ın hakkının ihlal edildiği söylendi, yeniden yargılamanın yapılması gerektiği hükmedildi. Can Atalay’a 50 bin TL tazminat ödenmesi gerektiği de belirtildi.

13. Ağır Ceza Mahkemesi de dosyayı Yargıtay 3. Ceza Dairesi’ne gönderdi.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, AYM’nin Can Atalay hakkında ihlal kararını vermesine ilişkin mütalaasını Yargıtay 3. Ceza Dairesi’ne gönderdi. Mütalaada, “Milletvekili, Türkiye Cumhuriyeti Anayasanın 83/2 maddesinde öngörülen yasama dokunulmazlığından yararlanamayacaktır” denildi.

AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Yargıtay’dan yana tavır aldı. Erdoğan’ın açıklamalarının ardından Yargıtay Başkanlığı konuya ilişkin açıklama yaptı ve burada AYM’nin “hukuk sistemini kaosa sürükleyen kararlar aldığını” söylendi.

Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Can Atalay hakkında hak ihlali kararı veren AYM üyeleri hakkında suç duyurusunda bulundu. Daire, AYM’nin “hak ihlali” kararına uyulmamasına hükmetti. Daire, Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülmesi için kararın bir örneğini TBMM’ye gönderdi. TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, Yargıtay’ın kararını Meclis’te okumadı.

Atalay’ın avukatları, AYM kararına uymayan Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin kararına itiraz etti. Yargıtay 4. Ceza Dairesi, kararın itiraza açık olmadığı gerekçesiyle “karar verilmesine yer olmadığına” hükmetti.

Atalay’ın avukatları ikinci kez AYM’ye başvurdu. AYM ise 13 Aralık’ta Atalay’ın başvurusunu Genel Kurul’a sevk etti.

AYM Genel Kurulu kararı 21 Aralık’ta görüştü. Can Atalay’ın başvurusunu değerlendiren mahkeme, ikinci kez “hak ihlali” kararı verdi.