İlber Ortaylı’nın atamasına MİT engeli

“Hocaların hocası” olarak bilinen Prof. Dr. Ruşen Keleş’in “Başka bir aşk istemez” kitabı, güncellenmiş hali ile Kasım 2024’te yeniden baskıya girdi. Kitapta yer alan bir detay ise okurların dikkatini çekti. Kitapta tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı’nın akademi yaşamına girerken MİT’ten onay alamaması anlatıldı.

Kitapta isim verilmeden bahsedilen Ortaylı’nın, asistanlık değerlendirmesinde güvenlik soruşturmasından olumsuz yanıt alması, “Annesinin doğum yeri eski Sovyetler Birliği toprakları olduğu için olumsuz rapor vermişler” ifadeleri ile anlatıldı.

Kitabın ilgili bölümü şöyle:

“Örneğin asistan atamalarında, Milli İstihbarat Teşkilatı’nın olumlu görüşü olmaksızın personel ataması yapılamıyordu. İsim vermeyelim, bir asistan adayımız yazılı ve sözlü sınavlarda gayet başarılı oldu. Kürsünün ünlü öğretim üyesi de göreve başlatılmasını ısrarla istiyordu. Ancak, güvenlik soruşturması sonucu olumsuz geldi. Nedenini sorup soruşturduk ve öğrendik ki annesinin doğum yeri eski Sovyetler Birliği toprakları olduğu için olumsuz rapor vermişler. Ben sorumluluğu üstüme alarak atamasını yaptım. Atamasını yaparken bu durumu Cumhurbaşkanlığı’nda hukuk konularında danışmanlık yapmakta olan meslektaşımız Prof. Dr. İlhan Öztrak’a da bildirdim. İyi ki de yapmışız bu atamayı. Çünkü bu değerli genç (artık yetmiş beş yaşlarında olan bir genç) uzmanlık alanı olan Osmanlı tarihi konularında da adı çok iyi bilinen ve medyada çok iyi tanınan, dinlenen saygıdeğer bir bilim insanı oldu.”

‘KIRIM PRENSİ’ İLBER ORTAYLI

Avusturya'nın Bregenz kentindeki bir mülteci kampında 1947 yılında dünyaya gelen İlber Ortaylı’nın annesi Şefika Ortaylı, Kırım'ın önde gelen asilzade ailelerinden biri olan Karaşay ailesine mensuptur. Babası Kemal Ortaylı da yine Kırım Tatarlarındandır.

İlber Ortaylı’nın ailesi, Stalin döneminde Sovyetler Birliği’nden önce Avusturya’ya, ardından da Türkiye’ye göç ettiler.

İLBER ORTAYLI’NIN AKADEMİK HAYATI

Henüz 2 yaşındayken Türkiye’ye göç eden İlber Ortaylı, ilk ve orta öğrenimini Avusturya Lisesinde tamamladı. 1965 yılında ise Ankara Atatürk Lisesinden mezun oldu.

1970 yılında Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesini bitirdi. Burada Tarih bölümünden mezun olan Ortaylı, Şerif Mardin, Halil İnalcık, İlhan Tekeli, Mübeccel Kıray gibi hocaların öğrencisi oldu.

Ortaylı, Viyana Üniversitesinde Slav ve Doğu Avrupa dilleri üzerine öğrenim gördü. Yüksek lisans çalışmasını ise Chicago Üniversitesinde Halil İnalcık Hocası ile beraber gerçekleştirdi.

Tanzimat Sonrası Mahalli İdareler konusu üzerine tez çalışmasını gerçekleştirdi ve bu tez Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinde 1974 yılında doktor olmasını sağladı.

Osmanlı İmparatorluğunda Alman Nüfuzu isimli çalışmasıyla da 1979'da aynı fakültenin doçenti oldu.

Akademisyenlik kariyerini 1982 yılında üniversitelere uygulanan sert yaptırımlar nedeni ile bıraktı. Bu süreçte birçok ülkede dersler, seminerler ve konferanslar vermeye devam etti.

1989 yılında Türkiye'ye dönen ve profesör olan Ortaylı, bu tarihten 2002 yılına kadar Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinde İdare Tarihi ana bilim dalının başkanlık görevini yürüttü.

2002 yılında Galatasaray Üniversitesine ve 2004 yılında ise Bilkent Üniversitesine konuk öğretim üyesi olarak geçen Ortaylı, şu anda Galatasaray Üniversitesinin ve MEF Üniversitesinin Hukuk Fakültelerinde Türk Hukuk Tarihi dersini vermektedir. Aynı zamanda Galatasaray Üniversitesinde senato üyesidir.

2018 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı bakanlık danışmanı olan Ortaylı, Osmanlı Etütleri Komitesinin yönetim kurulu üyesidir. Aynı zamanda Avrupa İranoloji Cemiyetinin ve Avusturya-Türk Bilimler Forumunun da üyesidir.