DİZİLER BEYNİMİZİ NASIL YİYOR?

Firmalar reklam verirken ya da kampanya oluştururken artık nöromarketing tekniklerini kullanıyorlar. Yani gönüllülerden kurulu bir denek grubunun, izledikleri karşısında verdikleri bilinç dışı tepkiler, beyin dalgaları izlenerek belirleniyor.

Diziler beynimizi nasıl yiyor?

Firmalar reklam verirken ya da kampanya oluştururken artık nöromarketing tekniklerini kullanıyorlar. Yani gönüllülerden kurulu bir denek grubunun, izledikleri karşısında verdikleri bilinç dışı tepkiler, beyin dalgaları izlenerek belirleniyor.

Böylece hangi dizinin neresine, ne zaman reklam verileceği; hangi karakterin insanlarda ne etki yarattığı ortaya çıkartılıyor.

Thinknero adlı şirket de MediaCat dergisi için böyle bir araştırma yapmış. Ekranlarda boy gösteren en popüler 11 dizinin nöromarketing ölçümleri, beyin EEG'si tekniğiyle Türkiye'de ilk defa Thinkneuro tarafından MediaCat için gerçekleştirildi. 1-8 Mart günleri arasında yayınlanan fragmanlar, yaşları 18-60 arasında değişen, 17'si kadın 15'i erkek toplam 32 gönüllü deneğin katılımıyla test edildi.

Türkiye'nin bilinçaltı kodlarının analizinde sarılma ve ten teması ilgiyi yukarı çekiyor. Silahlı saldırı sırasında da izleyici dikkat kesiliyor. Dizilerde bu kadar çok şiddet sahnesi yer almasının bilimsel sebebi de bu olsa gerek...

MEZARLIK İLGİ ÇEKİYOR

Araştırmanın bulgularından biri de Türk izleyicisinin mahkeme sahnelerinden olumsuz etkilenirken; mezarlıkta geçen sahnelerde dikkat ve ilgisinin yükselmesi. İzleyiciler mezarlıkta geçen sahneleri hiç ölmeyeceklermiş gibi, dışarıdan bir göz olarak izliyorlar ancak mahkeme sahnelerinde, devlet otoritesiyle hayatlarının bir bölümünde karşılaştıkları için veya karşılaşma ihtimalleri yüksek olduğu için olumsuz duyguları tetikleniyor.

Özetle; mahkeme sahnelerinin özellikle fragmanda kullanımının riskli olduğu söylenebilir.

FERİHA STRES YÜKLÜYOR

Araştırmaya dahil 11 dizi içinde, stres skoru en yüksek çıkan yapım; Adını Feriha Koydum oldu. Bunun da en büyük sebebi, dizinin başrol oyuncularından Vahide Gördüm'ün kansere yakalanarak diziden ayrılmak zorunda kalması.

Her ne kadar senaryo gereği Gördüm'ün oynadığı karakter memleketine dönse de, oyuncunun gerçek hayatı izleyiciler tarafından bilindiğinden; dizi izlenirken seyircinin kafasında bir yandan da bu zor durum var ve bu da yapıma verdiği tepkiye müdahil oluyor.

GÜNEY, KUZEY'DEN İYİ

32 gönüllünün karakterlere verdiği tepkiler incelendiğinde ortaya yine beklenmedik sonuçlar çıkıyor. Dizilerin lokomotifi olarak oyuncu kadrosuna dahil edilen yıldız başrol oyuncuları zaman zaman kitleleri peşinden sürükleyemeyebiliyor.

Bunun bir örneğini Kuzey Güney dizisinin sonuçlarında görüyoruz. Bu dizide Güney, hemen her sahnede Kuzey'den daha çok ilgi çekiyor. Hatta Kuzey'in Güney'e yumruk attığı sahnede, duygusal ilgi eğrisinde sert ve ani bir düşüş yaşanıyor.

HÜRREM ÇELİŞKİSİ

Aynı şekilde Muhteşem Yüzyıl'da Hürrem'in göründüğü sahnelerde dikkat artmasına rağmen duygusal ilgi ya yatay seyrediyor ya da düşüyor. Buna karşın Şehzade Mustafa ve Kanuni'nin olduğu sahnelerde duygusal ilgi daha yüksek.

Tüm dünyada olduğu gibi, biz de ekranlarımızda iyi görünen ve kadın ve erkeklere yer vermeyi tercih ediyoruz. Ancak bu kişiler karakterlere büründüğünde onlara bakışımız da değişiyor.

Türlü entrika ve ayak oyunlarıyla padişahın nikahına nail olan Hürrem Sultan, tarihte haksız yere canından olduğu düşünülen Şehzade Mustafa kadar dikkat çekse de, o kadar duygusal ilgi çekmiyor. Dizilerin nöroskorları karşılaştırmalı olarak incelendiğinde dikkat ve duygusal ilgi skorları itibariyle Muhteşem Yüzyıl'ın zirvede olduğu görülüyor. Dikkat nöroskorunda ikinci sırada Öyle Bir Geçer Zaman ki yer alırken, aynı dizi duygusal ilgi skoru bakımından en son sırada.

Stres skoru itibariyle ilk sıra yer alan dizi ise Adını Feriha Koydum.

Sizi bilmem ama ben bu araştırmayı okuduktan sonra dizi izlerken kendimi, orasına burasına elektrotlar takılmış bir deney faresi gibi hissedeceğim!

Yüksel Aytuğ / Sabah