ÇİĞDEM ANAD MEDYA PATRONLARINI BOMBALADI! NE YAPARLARSA YAPSINLAR NAFİLE, KAYBEDECEKLER!
NTV'den istifasından sonra uzun süre sessizliğe bürünen başarılı haberci Çiğdem Anad sessizliğini Medyaradar'a bozdu.Anad, NTV'deki istifasından CNNTÜRK ve Türkiye'deki haberciliğe kadar bir çok konuda çarpıcı açıklamalar yaptı.
Türkiye’de medyanın en büyük sorununun sansür olduğunu düşünüyor. İktidarın medyaya “oldukça” baskı yaptığını söylüyor, öyle ki müdahalelere izin vermediği için şimdi işini yapamıyor. “Yarım yamalak haber yapacağıma evimde otururum” diyor, “Gelecek güzel günleri bekler, gerçek habercilik yaparım” diye de ekliyor. Bazı medya patronlarını da bombalıyor: "Ne yaparlarsa yapsınlar nafile."
Ona göre bu medya patronları kısa dönemde çok kazanacaklar ama iktidarın bir gün onlara ihtiyacı kalmayacak ve o gün her şeylerini kaybedecekler... Medyadan yana umutsuz ama karamsar değil.
Türkiye’de yeri doldurulamayan nadir isimlerden biri o… Kimi “haberin kraliçesi” diyor ona… Kimi ise Türkiye’nin Christian Amanpour’u olarak görüyor… Haberlere bakışı, sunumu, yöneticiliği ile bir dönem damga vuran bir isim o, Çiğdem Anad… Gerçek haberci… Şu sıralar ekranlardan ve gözlerden uzak. NTV’den istifasının ardından sessizliğe büründü, bıraktığı boşluk ise çok belli. Merak ettim “Ne zaman dönecek” diye, tabii neden haberde değil, haberlerinden niçin mahrum ediyor bizi? Bu soruların bir yanıtı vardı elbette… Uykularında bile haber gören ve tetikte uyuyan Çiğdem Anad, ne olmuştu da habere küsmüştü? Tüm bu soruların yanıtı başarılı habercideydi. Aradım, var olsun kırmadı, onca iş güç meşgale (Ev taşıyordu) arasında bana da vakit ayırdı. Haberden neden koptuğunu da bulacaksınız bu röportajda, çalıştığı kurumlardan neden istifa ettiğini de... Röportajı yaptığınız isim cesur ve dobra olunca, sorduğunuz ve hatta sormayı atladığınız tüm sorular yanıtını kendiliğinden buluyor… Medyanın durumunu da konuştuk, haberciliğin geldiği son noktayı da…
Çiğdem Anad’a göre en büyük sorun “SANSÜR.” Türkiye’de artık gerçekten habercilik yapıldığına inanmıyor… Ekranlarda yokluğunu hissedenler ve "tekrar dönsün" diyenlere de üzücü bir haber: “Bu şartlarda dönmem” diyor… Bu röportajda çok şey var. Ben lafı yine çok uzattım, en iyisi hemen baştan sona heyecanla okumanız için size bırakayım… Sevgiyle kalın… Hep umutlu olun…
RÖPORTAJ: ALEV GÜRSOY CİMİN
TWITTER: gazetecialev
MAİL:
Çiğdem Hanım özlettiniz kendinizi... Size “haberin kraliçesi “ diyorlardı, uzun süredir mahrumuz sizden… Neden, küskün müsünüz, nedir bu ekranlardan uzaklaştıran etken sizi, neden kabuğunuza çekildiniz?
İktidarın talimatıyla iki yıl önce yaptığım programlar yayından kaldırıldı. Ferit Şahenk iktidarla karşı karşıya gelmek istemiyor, iktidarla yan yana yürümeyi tercih ediyordu. Hangi güç odağı olursa olsun elinizi verdiğinizde kolunuzu kurtaramıyorsunuz. Ferit Bey, altı yıl önce NTV’ye geldiğimde “Evine döndün, ömür boyu beraberiz” demişti. Benim tanıdığım Ferit Şahenk ömrünü doldurdu. Ferit Şahenk sermayesini kaybetmemek, ayakta kalabilmek için başka bir kimliğe büründü. Diğer birçok iş adamı gibi… Ancak bence hesaplarını yanlış yapıyorlar. Kısa dönemde çok kazanacaklar ama iktidarın bir gün onlara ihtiyacı kalmayacak ve o gün her şeylerini kaybedecekler. AKP bir davanın partisi, başbakan bir dava adamı, özünde kendileri gibi olmayanlardan yararlanabildikleri kadar yararlanacak, günü gelince onları da tasfiye edecekler.
"FERİT ŞAHENK ÖMRÜNÜ DOLDURDU, AYAKTA KALMAK İÇİN BAŞKA BİR KİMLİĞE BÜRÜNDÜ"
Peki yaşadıklarınızdan ya da yaşananlardan ötürü Ferit Şahenk’e kızgın mısınız ?
Ferit Şahenk’e kızgın değilim, onu anlıyorum. Ferit Bey kapitalist düzenin patronlarından biri, önceliği sermayesini korumak, o sermaye yoksa Ferit Şahenk de yok. Ferit Bey’den işçi sendikası lideri gibi davranmasını beklemek maddenin doğasına aykırı… Ancak bu patronlar Türkiye Cumhuriyeti’nin dünkü yapısının patronları, bu devlet yapısı değiştikçe patronlar da değişecek ve değişiyor zaten. Bu değişim içinde bu patronların kalıcı olacaklarını varsaymaları büyük yanılgı. Başbakan’la uzlaşarak kalıcı olacaklarını sanıyorlar, yanılıyorlar. Başbakan ve AKP kendi dokusundan, kanından, canından, kültüründen, ahlakından, zihniyetinden adamlar dururken, neden onlara en kral yerleri bahşetsin? Bahşetmeyecek.
“GEZİ İLE BİRLİKTE CEM AYDIN DA PATLADI, YA DÜZGÜN HABERCİLİK YAPACAKTIK YA DA GİDECEKTİK… VE GİTTİK”
Peki NTV’de neler oldu, ne yaşadınız, süreç nasıl işledi?
Programlarım yayından kaldırıldıktan sonra genel müdür Cem Aydın beni Doğuş Grubu’nda tutabilmek için önce bir psikoloji programının yapımcılığını verdi, STAR TV ‘deki Üstün Dökmen ile “Küçük Şeyler” programı bir yıl sürdü. Geçen yıl da NTV program koordinatörlüğünü teklif etti ama suya sabuna bulaşmayan NTV’de program koordinatörü olmayı kabul edemezdim. Bunun üzerine yine bana yer arandı. NTV Genel Müdürü Görkem Yaşayan ile kafa kafaya verdik, yeni program formatları üretmek üzere çalıştık. Görkem yaratıcı, donanımlı bir televizyoncu olduğu için verimli bir çalışma süreciydi. Tabii siyasi programlar bizim kapsama alanımızın dışındaydı. Benim siyasi programlara hiçbir şekilde dokunmam istenmiyordu. Sonra GEZİ olayları başladı. Cem Aydın beni aktif göreve çağırdı. Eskisi gibi bağımsız ve tarafsız habercilik yapmaya karar vermişti. Cem Aydın sansüre, baskıya boyun eğmenin sonunun habercilik için yıkım olduğunu biliyordu. Benim, Can Dündar’ın, Mirgün Cabas’ın, Banu Güven’in , Ruşen Çakır’ın programlarını yayından kaldırmak zorunda bırakıldığı için aklı, vicdanı rahat değildi zaten ve Gezi ile birlikte o da patladı. Her şeyi göze almıştı, ya Gezi ile başlayan süreçte doğru düzgün habercilik yapacaktık , ya da yaptırmıyorlarsa gidecektik. Ve gittik.
"GEÇ KALMIŞ OLABİLİR AMA KOLTUĞU İÇİN DANS EDEN BİR ADAM DEĞİLDİ, GEZİ SÜRECİNDE PATLAMAK EN DOĞRU ZAMANLAMAYDI"
Söylediklerinizden anladığım kadarıyla Cem Aydın’ın Gezi sürecinden sonra aklı başına geldi, peki ya öncesi, bu kadar zaman demek ki habercilik yapamamış, peki neden o koltukta kalmayı sürdürmüş, geç gelen bir patlama değil mi onunki? Yani demem o ki Cem Aydın biraz geç kalmadı mı?
Cem Aydın sadece NTV’den sorumlu haber yöneticisi değildi, Doğuş Yayın Grubu’nun başındaki isimdi. Televizyon sadece haberlerden, haber programlardan ibaret bir iş değil. Cem Aydın göstermelik haber programları yapacağıma, hiç yapmam daha iyi dedi, hatta NTV’nin satılmasını istediğini biliyorum. Bütün enerjisini yeni kurulacak TV kanalına verdi, o kanalın çalışmaları sürerken Ferit Şahenk Star kanalını satın aldı. Cem Aydın NTV’yi bir kenara koydu, Star’ı inşa etmeye başladı. Cem Aydın koltuğunu korumak için dans eden bir adam hiçbir zaman olmadı. Patlamak da gecikmiş olabilir ama Gezi olaylarında patlamak en doğru zamanlamadır. Gezi eylemlerine katılan milyonlarca insanın tepkisini ekranlarda yansıtamadığı için Doğuş Grubuyla yollarını ayırması, halka, izleyiciye gösterdiği saygıdır. Bizim programlarımız yayından kaldırılırken sineye çekebilmesini eleştirmeliyiz tabii ki ama Gezi olaylarındaki direncini, kararlılığını, gözü karalığını da alkışlamalıyız.
ŞİMDİ FİLMİ ALTI YIL ÖNCEYE SARALIM İSTERSENİZ
Yıl 2007. Hrant Dink suikastı’nın hemen ardından CNNTÜRK’ten istifa ettim. CNNTÜRK’ün dört, beş kurucusundan biriydim, CNNTÜRK benim anonsumla yayına başladı, dokuz yıl haber koordinatörlüğünü yaptım, haber merkezini kurdum, aynı zamanda sürekli ekrandaydım. Etkili, yetkili yöneticilik görevi ilk günden bana verilmişti , iyi kazanıyordum . Patronlar benden, ben onlardan çok memnunduk. Ani istifam herkesi şaşırttı. Aslında ani değildi. İstifanın öncesinde altı ay süren bir gerilim süreci yaşandı. AKP yöneticileri haberlere müdahale etmeye başlamıştı ve ben değil elimi, parmağımı bile kaptırmamaya kararlıydım. Bu kadar katı ve keskin olmam CNNTÜRK içinde de rahatsızlık yaratmaya başlamıştı. Kimsenin benden vazgeçmeye niyeti yoktu ama beni hizaya sokma gayreti vardı. İktidarı kızdırmak istemiyorlardı. AKP’den genel bir memnuniyet duyuluyordu. Ekonomi iyi gidiyordu. AKP, AB yolunda hızla ilerliyordu, AB standartlarına uygun yasal düzenlemeler yapıyordu. İş çevresi, basın patronları AKP’den çok umutluydu. Bu esnada haberlere müdahaleler gün geçtikçe artıyordu. Bugünün sansürüyle kabili kıyas olmasa da, bu müdahaleler beni yıpratmaya başlamıştı. O güne kadar yirmi yıl boyunca tam bağımsız habercilik yapabilmiştim. Bana “hop, dur, ağır ol “ denmeye başlanmıştı. Sinirlerim gerilmiş, tahammülüm azalmıştı. Ve o gün geldi. Hrant Dink cenazesinin yayınında müdahalenin nereden geldiğini bile anlayamadım, yayın benim yönlendirmemin dışına çıkmıştı. Sakinleşmek için bir hafta izin aldım, beni kesmedi, istifa ettim. Yıllarca beraber çalıştığım editör arkadaşlarım Gökhan Güvenç, Mehmet Sağanak, Cem Öner, Cengiz Tağtekin, Ankara haber müdürleri Yavuz Oğhan, Emel Yıldırım ve Talip Korkmaz ve haber müdürü Süleyman Sarılar’a istifa nedenimi anlattım. Gökhan ve Cem ikna olmadı diğer arkadaşlarım ikna oldu. Süleyman Sarılar benim bütün yükümü taşımaya talip olarak, devam etmem için çok ısrar etti. Ama bir iş kenarından tutulmaz, ya yaparsınız, ya yapmazsınız. Patron Arzuhan Yalçındağ kalmam için ısrarcı oldu ama ben perşembenin gelişini çarşambadan gördüğümü o gün anlatıp, kimseyi ikna edemezdim, o gün AKP şahane, gerisi hikayeydi. AKP ilk iktidar döneminde haberlere hiç müdahale etmemişti. Büyük puan toplamıştı. Hatta birçok icraatı biz habercilerin de takdirini kazanmıştı. Bizim takdirimizin pek önemi yok, biz doğruya doğru, eğriye eğri dedik her zaman. Hangi çevre, hangi güç odağı, hangi parti olursa olsun. AKP‘nin ilk dönem birçok icraatını takdir ettik dememin nedeni, AKP’ye karşı önyargısız yaklaştığımızı vurgulamak içindir. AKP ikinci iktidar döneminde asıl hedefi doğrultusunda büyük hamleler yapmaya başladı. Medyayı kontrol altına alması hedefe giden yolda çok önemli bir adımdı. Gün geçtikçe medyaya müdahalesi artıyordu ama patronlar nezdinde kredisi yüksek, müdahaleleri tolere edilebilir görülüyordu. Ben ise bu müdahaleler altında haber yöneticiliği yapamayacağıma karar verdim. O gün müdahaleleri abarttığımı söyleyenler, sonrasında çok öngörülü olduğumu söylediler.
"AKP YÖNETİCİLERİ HABERE MÜDAHALEYE BAŞLADI, MÜDAHALELER BENİ YIPRATMAYA BAŞLADI VE İSTİFA ETTİM"
CNNTÜRK’te bu yaşadıklarınızın ardından Aydın Doğan hakkında ne düşünüyorsunuz?
Aydın Doğan’ı patron olarak da, insan olarak da sevdim. Bana çok güvendi. Bir gün güvenini zedelemedim. Çok dürüst habercilik ve yöneticilik yaptım. Doğan Grubundan çok şey öğrendim. Bugün bütün medya grupları bir yana Doğan Grubu başka yana. Doğan Grubu hücresine kadar haberci... Arzuhan Yalçındağ cesaretli, mücadeleci, yeniliğe açık, yürekli bir insan ve yönetici. Çok zor günler geçirdiler ama hala basında amiral gemisinde onlar oturuyor. Çok taviz verdiler ama kimliklerini kaybetmediler.
"YARIM YAMALAK HABERCİLİK YAPACAĞIMA DİMDİK DURMAYI TERCİH ETTİM"
CNNTÜRK’ten istifa ettikten sonra nasıl NTV’de çalışmaya başladınız, CNNTÜRK’te yapmamaya karar verdiğiniz işi NTV’de yapabilecek miydiniz, bu bile bile lades değil miydi her iki taraf için de?
İstifa kararımdan sonra NTV’nin bana istediğim gibi bir kapı açacağından hiç şüphem yoktu çünkü Cem Aydın on beş yıldır benimle bir şekilde çalışmak istiyordu. AKP sadece CNNTÜRK’e değil bütün kanallara ve medyaya müdahale ettiği için CNNTÜRK’te bıraktığım haber yöneticiliğini NTV’de yapacak değildim tabii ki. Cem Aydın’a haber merkezinde olmayacağımı söyledim. CNNTÜRK’te haber dışında bir kulvara geçmeme kimse haklı olarak razı olmazdı ama NTV‘de “tamam, ne istiyorsan, onu yap “ dendi. Daha düşük bir ücretle NTV’de çalışmaya başladım. NTV’de kadınlarla aktüel bir programın yapımcılığını ve sunuculuğunu üstlendiğimde (Haydi Gel bizimle ol) en yakınımdakiler dahil çıldırmış olduğumu düşündüler. O programda biz birbirine benzemeyen dört kadın siyaset dahil, cinsellik dahil her konuyu özgürce konuşma, tartışma hakkına sahibiz dedik. İlk yıl ne yaptığımız pek anlaşılmadı, gazoz kapağına takılıp kalan çok oldu. İkinci yıl çoğunluk uyandı. Biz özgürlük nutku atıyorduk. ABD bile anladı, Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ı bizim programa çıkarmak için ABD elçiliği beni aradı. İktidarımız da programın özgürlük temasını kavrayınca, program yayından kaldırıldı. Ertesi yıl dört kadın sivri geldi, daha ılıman “on kadın “ yapalım dedim. Başladık, bir yıl sürdü, “on kadın” da ağır geldi. 2011 yılında Türkiye seçim atmosferine girerken benden tekrar siyasi tartışma programı yapmamı istediler. Benim yapacağım programlara “hükümetin tahammül edemeyeceğini” söyledim, “sen başla” dediler. Başladım. Yıl sonuna varamadan programım yayından kaldırıldı. Cem Aydın benimle açık konuştu; “sen sadece doğru sorular soruyorsun ama iktidar bu sorulara tahammül edemiyor, senin NTV’de ekranda iş yapma ihtimalin tamamen ortadan kalktı “ dedi. Aslında NTV de değil, bütün kanallarda iş yapma şansım sona ermişti. İki yıl önce benimle çalışmak isteyen birçok televizyon, beni ne aradı, ne sordu. Benimle ilgili sorun; doğru soruları sormamdı. Bu dönemde yarım yamalak habercilik yapacağıma, gerçek habercilik yapacağımız günlerin gelmesini beklerim. Televizyon haberciliğinde, programcılığında dimdik ayakta kalabilmek için yeterince mücadele ettiğim kanaatindeyim. TV’de 27 yıl kesintisiz çalıştım. Sürekli basın kartı almaya geçen ay hak kazandım. Bu dönemde daha yaratıcı ve üretken olabileceğim başka işlere kafa yormalıyım. Elli yaşıma geldim, kaybedecek zamanım yok.
"BÜYÜK BAŞARILAR DA YANLIŞLAR GİBİ GERİDE KALDI"
Bir Çiğdem Anad gerçeği vardı medyada... Farklı tarzı, haberleri sunuş şekli, okuduğu, sunduğu habere hakimiyeti... Sizce yeriniz doldurulabildi mi?
Herkesin yeri doldurulur. Kimi eskileri özler, kimi yenileri beğenir. Devri – daim kaçınılmazdır. Herkesin bir tarzı vardır, kimi onu, kimi bunu beğenir. Bu vitrin çeşitliliği sever, bazı markaların süresi uzundur, o kadar. Ben nostaljiyi sevmem. Hepimizin sınırlı bir ömrü var, hep bugüne ve yarına bakarak yaşamak gerektiğini düşünüyorum. Büyük başarılar da yanlışlar gibi geride kaldı. Geriye dönüp, dönüp, biz ne şahaneydik demenin manası yok. Evet şahaneydik, tamam. Keşke yarın da şahane olabilsek, bugün yarın nasıl şahane olabileceğimize bakalım.
“EKRANDA ÇİRKİN VE KONUŞTUĞU ZOR ANLAŞILAN ERKEK SAYISI ARTTI”
Önceden Uğur Dündar, Ali Kırca, Mehmet Ali Birand... Böyle isimler vardı, Şahane de bir rekabet vardı ve hatta siz vardınız... Kıyasıya reying mücadelesi vardı... Bu isimler ekrandan uzak şimdi; haberler daha bir genç kuşağa emanet. Ana Haberler de bunun eksikliğini hissediyor musunuz hiç?
Üç büyük anchorman’in kapladığı alan üç büyük TV kanalı büyüklüğündeydi. Çok iyiydiler. Ana haber, öğle haberi, sabah haberi, hafta sonu haberi ayrımı ortadan kalkalı bana göre çok oldu.
En beğendiğiniz ekran yüzleri ve spikerler kimler?
Şimdi İrfan Değirmenci, Fatih Portakal, Pelin Çift, Didem Yılmaz öne çıkan isimler.
“ESKİDEN TV’NİN ÖNÜNDEN GEÇEMEYECEK İNSANLAR ŞİMDİ EKRANLARDA”
Türkiye’de bir ancorwoman eksiliğinden söz ediliyor ve sizin "dönmeniz" gerektiğini düşünen öyle çok isim var ki, öyle ki bunların birçoğu da haberci... Sizce var mı böyle bir eksiklik, siz kadın habercileri nasıl buluyorsunuz?
Ekranda facialar olduğu gibi gerçekten iyiler de var. Eskiden bu facialar TV’nin önünden bile geçemezlerdi ama şimdi nedense onlara yer açıldı. Ekrandaki çirkin erkek ve konuştuğu zor anlaşılan erkek sayısı özellikle çok arttı. Ekranda “bu nerden çıktı “ diye tepki verebileceğimiz kadın sayısı erkeklere göre daha az. Sunuculardan daha iyi kadın muhabirler var. Anchorwoman eksikliğinden söz edilirken aslında star eksikliğinden söz ediliyor. Uğur Dündar, Ali Kırca, Birand birer star. Hani nerede kadın star diye soruluyor sanırım. Habercilikte ve sunuşta çok iyi bile olsanız, star olduğunuz manasına gelmez. Star ışığı, aurası farklıdır. Aynı oyunculukta olduğu gibi… Çok sayıda iyi oyuncu vardır ama star azdır. Starın ağzından çıkan her kelimenin ağırlığı farklıdır, ufak bir jesti bile büyük görünür. Kimse “ben starım” demekle star olamaz, onun takdiri seyirciye aittir. Benim ne olduğumu soruyorsanız, bilmiyorum. Seyirciye sormak gerekir. Ekranda şu anda hangi kadınların star olduğunu da izleyiciler cevaplayabilir. Bu konu da çoğunluğun tercihi belirleyicidir.
“İKTİDAR TEPKİSİNE ALDIRMADAN GERÇEĞİ ÇAT DİYE ÇAKMAYI ÖZLÜYORUM”
Türkiye’nin Amanpour’u gibiydiniz... Ses getiren haberleriniz, doyuran haberciliğiniz... Habercilik günlerinden en çok neyi özlüyorsunuz?
Bütün kanallara haber atlatmayı özlüyorum. En süratli şekilde, en doğruya ulaşmayı ve en can alıcı şekilde haberi vermeyi özlüyorum. O iktidar odağının, bu iktidar odağının tepkisine aldırmadan gerçeği çat diye çakmayı özlüyorum.
“HABERCİLİK HEYECANIMI KALBİME GÖMDÜM”
Habercilik sizi yordu mu, o heyecanı kaybettiğinizi düşünüyor musunuz hiç?
Habercilik heyecanımı kalbime gömdüm. Dokunduğunuz zaman kalbim çok hızlı çarpmaya başlıyor. Bu ara hiç dokunmamak lazım. Heyecanın getirdiklerini yapamadığınız zaman kalp ağrısı ağır geliyor.
“BÜTÜN HABERCİLERİ KENDİME RAKİP GÖRÜRÜM”
Çalıştığınız dönem rakibiniz var mıydı, kimleri kendinize rakip olarak görüyordunuz?
Bütün kanalları, bütün habercileri kendime rakip görürüm. En beklemediğiniz kişi bir gün bileğinizi öyle bir büker ki, kafayı zor kaldırırsınız. Habercilikte her an atak, her an tetikte olmazsanız, golü yersiniz.
“KİMSE GERÇEK PERFORMANSIYLA ÇALIŞMIYOR”
Şimdi ekranda en beğendiğiniz haberciler kimler?
Şu anda kimse gerçek performansıyla çalışamadığı için, ne desem yalan olur.
“HABER KOORDİNATÖRLÜĞÜNÜ BIRAKTIM UYKU UYUMAYA BAŞLADIM”
Haberciliğe ara verdikten sonra hayatınızda neler değişti?
Haber koordinatörlüğünü bıraktıktan, programcılığa başladıktan sonra uyku uyuyabilir oldum. 10 yıl boyunca bir kere adım atamadığım, arkadaşlarımın yıllardır alışveriş yaptıkları yerleri, oturdukları kafeleri çok geç keşfettim. Gündüz vakti kalabalık sokaklarda yürüyebildim, sinemaya gidebildim. Dizi film izleyebildim. Normal insana döndüm. Şimdi yine yıllardır televizyonculuğun yanında sürdürdüğüm yazma maceramın içine girmeye başladım.
"HABERİ BIRAKTIM NORMAL İNSANA DÖNDÜM"
Haberin içindeyken bir habercinin gözü haberden başka hiçbir şeyi görmez. Farkında olmadan sevdiklerimizi de ihmal ederiz... Çalışmak mı yoksa sevdiklerinize, ailenize daha fazla vakit ayırmak mı daha iyi bir tercih?
Eşim meslektaşım olduğu için ikimizin zihin, beden temposu birbirine çok uygun. Yoksa evlilik yürüyemezdi zaten. Kızım ben haberciyken doğdu, o ritim içinde büyüdü. Oğlum daha şanslıydı, programcılığa geçtiğim zaman yaklaşık üç yaşındaydı, daha fazla zaman ayırabildim ona. Arkadaşlarım ise arayıp, aramamama takılmazlar, onlar beni telefonlarına cevap vermeyen arkadaşları olarak kabul ettiler. Acil bir durumda mesaj atarlar, tak diye beni yanlarında bulurlar.
Eşiniz de bir televizyoncu ve elbette sizi çok iyi anlıyordur, aynı dili konuşur insan her şeyden önce meslektaş olarak da. Peki o çalışmanızdan mı yoksa çalışmamanızdan mı yana?
Ben dört aydır çalışmıyorum. Eşim beni meşgul edecek bir yığın iş yaratıyor. Benim nükleer reaktör olduğumu, çalışmadığım zaman patlama riskimin büyük olacağını, enerjimi mutlaka bir yere aktarmam gerektiğini söylüyor. Şu anda bir sürü projeyi önüme yığıyor.
“TELEVİZYON HABERLERİNİ SEYRETMİYORUM”
Evden şöyle bir koltuğunuza oturup baktığınızda televizyon haberciliğinin geldiği noktayı nasıl buluyorsunuz?
Televizyon haberlerini seyretmiyorum. Haberleri sol gazetesinden ve t24.com.tr den alıyorum. Ama yine de günde altı gazete okuyorum.
“MEDYA KUŞATILMIŞ, TESLİM OLMUŞ”
Peki, medyayı genel olarak nasıl buluyorsunuz?
Medyayı kuşatılmış, teslim olmuş buluyorum.
Sizce Türk medyasının en büyük problemi ne?
Sansür…
“EN BÜYÜK SORUN SANSÜR OTOSANSÜR DEĞİL”
Sansürün yanında bir de otosansür var… Peki, uyguladığınız oldu mu sizin de hiç? Malum en büyük sorunların başında bu geliyor... Ama bu soruyu sadece bu dönem için sormadım, geçmişte de...
Hiçbir habere otosansür uygulamadım. Bugün en büyük problem otosansür değil, sansür. Sansürün olmadığı yerde otosansür zaten olmaz.
Hükümetin medya üzerinde bir baskısının olduğunu düşünüyor musunuz?
Büyük bir sansür var.
“BU ŞARTLARDA EKRANDA OLAMAM”
Bu şartlarda ve bu süreçte ekranda olsanız zorlanır mıydınız?
Bu şartlarda ekranda olamam.
Bu şartlarda dönmem diyorsunuz ya peki bir teklif gelse bir kurumdan “ne sansür, ne iktidar müdahalesi olacak” gel başla dese döner misiniz?
Bana ARTI 1’den teklif geldi. Ana haberi sunmamı ve kanalı yeniden düzenlememi istediler. İyi de ücret önerdiler. Ama ikna olamadım. Bugün durum bu, yarınlar ne getirecek göreceğiz.
“GEZİ SÜRECİNDE ÜÇ GÜNDE BİLETİMİZ KESİLDİ”
Gezi sürecinde özellikle medya çok tartışıldı, peki o süreçte ekranda ve haberlerin başında olsaydınız tavrınız ne olurdu?
Olmaya niyetlendik, üç gün içinde biletimiz kesildi.
“GEZİ SÜRECİNDE CNN’İN BAŞINDA OLSAYDIM ÇOK ŞEY DEĞİŞİRDİ”
Bir zamanlar yöneticilik yaptığınız kurum CNNTÜRK Gezi sürecinde çok eleştirildi, hatta penguen metaforumuz oldu... Siz o süreçte o kurumda yöneticilik yapsaydınız değişen bir şey olur muydu?
Ekranda sadece gezi olayları olurdu. Kesintisiz yayın yapardık.
“HABERCİLERİ DEĞİL HABERE MÜDAHALE EDENLERİ ELEŞTİRİN”
Türkiye’de şu sıralar habercilik yapmak sanki çok zor. Her gün yeni birilerinin işine son veriliyor, gazeteciler işsiz kalıyor, gelinen noktayı nasıl yorumluyorsunuz?
Habercilik yapabilmek için kendini paralayan arkadaşlarım, sakinleştirici haplarla sinirlerini dizginliyorlar. Bu mücadeleyi vermeye devam eden arkadaşların emeğine hepimiz saygı duymalıyız, onları eleştirmek yanlış olur. Eleştirmemiz gereken haberlere müdahale eden iktidardır. Tepki vereceğimiz kişiler sansür uygulayanlardır. Otosansür uyguluyor diye haberci arkadaşlarımızı eleştirmeye kalkmak en kolayı ve yanlış olanıdır. Hiçbir haberci otosansür uygulamak istemez. Otosansür uygulayacaklarına, istifa etsinler demek kolay. Evine kira ödeyen, eşi çalışmayan, çocuğu olan haberci nasıl istifa etsin?
“ONLAR GAZETECİ DEĞİL MİSYONER, MUHBİR”
Yandaş ve candaş meselesi sizin olduğunuz süreçte de bu kadar yaygın mıydı?
Yandaş, candaş vs. Ayrımları ben program yapmaya başladığım dönem daha keskinleşti. Yandaş gazeteci denilen birçok isim gazeteci değil zaten. Onlar misyoner, muhbir, görevli. Onları gazeteciler potasında değerlendirmek yanlış olur.
“GAZETECİLERİN SİYASİ PROGRAMLARDA YORUM YAPMASI YANLIŞ”
Bir habercinin siyasi bir tarafı olur mu demeyeceğim ama yanı-yönü- olur mu? Eski bir medya yöneticisi olarak gazetecilerin siyasetle bu kadar iç içe olmasını nasıl buluyorsunuz?
Her insan gibi gazetecilerin de bir siyasi görüşü olur tabii. Ancak gazeteciler köşe yazarı değillerse siyasi görüşlerini haberlere yansıtamazlar. Gazetecilere programlarda siyasi yorum yaptırılması da yanlış... Programcı da gazeteciyi siyasi görüş beyan eden konuk yerine koymakla yanlış yapıyor, o programda siyasi yorum yapan gazeteci de yanlış yapıyor. Tabii köşe yazarlarını ve akademisyen gazetecileri ayırıyorum. Gazeteciler siyasi yorum yapıyorlarsa, tarafsız olma yükümlülükleri vardır. Gazeteci bir olaya, bir duruma açıklık getirmekle sorumludur, bütün partilere uzak durmak zorundadır.
“GAZETECİ HER ŞEYE MUHALİF OLMALI”
Gazeteci illa da muhalif mi olmalı?
Evet, gazeteci her şeye muhalif yaklaşmalı. Her taşın altında bir şey aramalı, hep şüpheci olmalı, iyi icraatlar da bile bir açık var mı, yok mu bakmalı. Haber böyle çıkar zaten. Haber reklam ya da tanıtım değil ki, iyi olayları allayıp, pullayıp verip, alkış tutalım.
“HABERCİLİKTE DE MUHALİFİM HAYATIN BİRÇOK ALANINDA DA”
Sizin de muhalif bir yanınız var mı?
Hayatın birçok alanında ve habercilikte muhalifim. Her iktidar döneminde de öyleydim. Sadece muhalefet olsun diye muhalefet yapılmaz tabii. Anarşist de değilim ama her şeyi sorgularım. İyi bir olay da bile sormalıyız; neden, nasıl?
“HABERDEN KORKARSAN HABERCİ OLAMAZSIN”
Haberciler yaptığı haberden korkar hale gelmiş, rivayet öyle... :) Peki hiç haberden korktuğunuz oldu mu?
Haberden korkarsanız kötü haberci değil, haberci olamazsınız. En tehlikeli, korkulacak işler bizim için büyük haberdir ve haberci asıl onların peşinden koşar.
“HABERCİLİKTE TÜRKİYE EN KÖTÜ DÖNEMİNİ YAŞIYOR”
“Baskı” dediniz, “sansür” dediniz peki böyle bir süreçte haberciliğin geleceği adına umutlu musunuz, karamsar mı?
Habercilikte Türkiye en kötü döneminden geçiyor. Her düşüşün bir çıkışı vardır. Bugünlerin hep yarınları olacaktır.
Ev taşıma yoğunluğunda benim bu uzun ve yorucu sorularıma yanıt verdiğiniz için ne kadar teşekkür etsem azdır.. Son notum şudur: Dönmelisiniz, yokluğunuz çok belli, koltuğunuz doldurulamadı...gitmek için çok erken...
Ona göre bu medya patronları kısa dönemde çok kazanacaklar ama iktidarın bir gün onlara ihtiyacı kalmayacak ve o gün her şeylerini kaybedecekler... Medyadan yana umutsuz ama karamsar değil.
Türkiye’de yeri doldurulamayan nadir isimlerden biri o… Kimi “haberin kraliçesi” diyor ona… Kimi ise Türkiye’nin Christian Amanpour’u olarak görüyor… Haberlere bakışı, sunumu, yöneticiliği ile bir dönem damga vuran bir isim o, Çiğdem Anad… Gerçek haberci… Şu sıralar ekranlardan ve gözlerden uzak. NTV’den istifasının ardından sessizliğe büründü, bıraktığı boşluk ise çok belli. Merak ettim “Ne zaman dönecek” diye, tabii neden haberde değil, haberlerinden niçin mahrum ediyor bizi? Bu soruların bir yanıtı vardı elbette… Uykularında bile haber gören ve tetikte uyuyan Çiğdem Anad, ne olmuştu da habere küsmüştü? Tüm bu soruların yanıtı başarılı habercideydi. Aradım, var olsun kırmadı, onca iş güç meşgale (Ev taşıyordu) arasında bana da vakit ayırdı. Haberden neden koptuğunu da bulacaksınız bu röportajda, çalıştığı kurumlardan neden istifa ettiğini de... Röportajı yaptığınız isim cesur ve dobra olunca, sorduğunuz ve hatta sormayı atladığınız tüm sorular yanıtını kendiliğinden buluyor… Medyanın durumunu da konuştuk, haberciliğin geldiği son noktayı da…
Çiğdem Anad’a göre en büyük sorun “SANSÜR.” Türkiye’de artık gerçekten habercilik yapıldığına inanmıyor… Ekranlarda yokluğunu hissedenler ve "tekrar dönsün" diyenlere de üzücü bir haber: “Bu şartlarda dönmem” diyor… Bu röportajda çok şey var. Ben lafı yine çok uzattım, en iyisi hemen baştan sona heyecanla okumanız için size bırakayım… Sevgiyle kalın… Hep umutlu olun…
RÖPORTAJ: ALEV GÜRSOY CİMİN
TWITTER: gazetecialev
MAİL:
Çiğdem Hanım özlettiniz kendinizi... Size “haberin kraliçesi “ diyorlardı, uzun süredir mahrumuz sizden… Neden, küskün müsünüz, nedir bu ekranlardan uzaklaştıran etken sizi, neden kabuğunuza çekildiniz?
İktidarın talimatıyla iki yıl önce yaptığım programlar yayından kaldırıldı. Ferit Şahenk iktidarla karşı karşıya gelmek istemiyor, iktidarla yan yana yürümeyi tercih ediyordu. Hangi güç odağı olursa olsun elinizi verdiğinizde kolunuzu kurtaramıyorsunuz. Ferit Bey, altı yıl önce NTV’ye geldiğimde “Evine döndün, ömür boyu beraberiz” demişti. Benim tanıdığım Ferit Şahenk ömrünü doldurdu. Ferit Şahenk sermayesini kaybetmemek, ayakta kalabilmek için başka bir kimliğe büründü. Diğer birçok iş adamı gibi… Ancak bence hesaplarını yanlış yapıyorlar. Kısa dönemde çok kazanacaklar ama iktidarın bir gün onlara ihtiyacı kalmayacak ve o gün her şeylerini kaybedecekler. AKP bir davanın partisi, başbakan bir dava adamı, özünde kendileri gibi olmayanlardan yararlanabildikleri kadar yararlanacak, günü gelince onları da tasfiye edecekler.
"FERİT ŞAHENK ÖMRÜNÜ DOLDURDU, AYAKTA KALMAK İÇİN BAŞKA BİR KİMLİĞE BÜRÜNDÜ"
Peki yaşadıklarınızdan ya da yaşananlardan ötürü Ferit Şahenk’e kızgın mısınız ?
Ferit Şahenk’e kızgın değilim, onu anlıyorum. Ferit Bey kapitalist düzenin patronlarından biri, önceliği sermayesini korumak, o sermaye yoksa Ferit Şahenk de yok. Ferit Bey’den işçi sendikası lideri gibi davranmasını beklemek maddenin doğasına aykırı… Ancak bu patronlar Türkiye Cumhuriyeti’nin dünkü yapısının patronları, bu devlet yapısı değiştikçe patronlar da değişecek ve değişiyor zaten. Bu değişim içinde bu patronların kalıcı olacaklarını varsaymaları büyük yanılgı. Başbakan’la uzlaşarak kalıcı olacaklarını sanıyorlar, yanılıyorlar. Başbakan ve AKP kendi dokusundan, kanından, canından, kültüründen, ahlakından, zihniyetinden adamlar dururken, neden onlara en kral yerleri bahşetsin? Bahşetmeyecek.
“GEZİ İLE BİRLİKTE CEM AYDIN DA PATLADI, YA DÜZGÜN HABERCİLİK YAPACAKTIK YA DA GİDECEKTİK… VE GİTTİK”
Peki NTV’de neler oldu, ne yaşadınız, süreç nasıl işledi?
Programlarım yayından kaldırıldıktan sonra genel müdür Cem Aydın beni Doğuş Grubu’nda tutabilmek için önce bir psikoloji programının yapımcılığını verdi, STAR TV ‘deki Üstün Dökmen ile “Küçük Şeyler” programı bir yıl sürdü. Geçen yıl da NTV program koordinatörlüğünü teklif etti ama suya sabuna bulaşmayan NTV’de program koordinatörü olmayı kabul edemezdim. Bunun üzerine yine bana yer arandı. NTV Genel Müdürü Görkem Yaşayan ile kafa kafaya verdik, yeni program formatları üretmek üzere çalıştık. Görkem yaratıcı, donanımlı bir televizyoncu olduğu için verimli bir çalışma süreciydi. Tabii siyasi programlar bizim kapsama alanımızın dışındaydı. Benim siyasi programlara hiçbir şekilde dokunmam istenmiyordu. Sonra GEZİ olayları başladı. Cem Aydın beni aktif göreve çağırdı. Eskisi gibi bağımsız ve tarafsız habercilik yapmaya karar vermişti. Cem Aydın sansüre, baskıya boyun eğmenin sonunun habercilik için yıkım olduğunu biliyordu. Benim, Can Dündar’ın, Mirgün Cabas’ın, Banu Güven’in , Ruşen Çakır’ın programlarını yayından kaldırmak zorunda bırakıldığı için aklı, vicdanı rahat değildi zaten ve Gezi ile birlikte o da patladı. Her şeyi göze almıştı, ya Gezi ile başlayan süreçte doğru düzgün habercilik yapacaktık , ya da yaptırmıyorlarsa gidecektik. Ve gittik.
"GEÇ KALMIŞ OLABİLİR AMA KOLTUĞU İÇİN DANS EDEN BİR ADAM DEĞİLDİ, GEZİ SÜRECİNDE PATLAMAK EN DOĞRU ZAMANLAMAYDI"
Söylediklerinizden anladığım kadarıyla Cem Aydın’ın Gezi sürecinden sonra aklı başına geldi, peki ya öncesi, bu kadar zaman demek ki habercilik yapamamış, peki neden o koltukta kalmayı sürdürmüş, geç gelen bir patlama değil mi onunki? Yani demem o ki Cem Aydın biraz geç kalmadı mı?
Cem Aydın sadece NTV’den sorumlu haber yöneticisi değildi, Doğuş Yayın Grubu’nun başındaki isimdi. Televizyon sadece haberlerden, haber programlardan ibaret bir iş değil. Cem Aydın göstermelik haber programları yapacağıma, hiç yapmam daha iyi dedi, hatta NTV’nin satılmasını istediğini biliyorum. Bütün enerjisini yeni kurulacak TV kanalına verdi, o kanalın çalışmaları sürerken Ferit Şahenk Star kanalını satın aldı. Cem Aydın NTV’yi bir kenara koydu, Star’ı inşa etmeye başladı. Cem Aydın koltuğunu korumak için dans eden bir adam hiçbir zaman olmadı. Patlamak da gecikmiş olabilir ama Gezi olaylarında patlamak en doğru zamanlamadır. Gezi eylemlerine katılan milyonlarca insanın tepkisini ekranlarda yansıtamadığı için Doğuş Grubuyla yollarını ayırması, halka, izleyiciye gösterdiği saygıdır. Bizim programlarımız yayından kaldırılırken sineye çekebilmesini eleştirmeliyiz tabii ki ama Gezi olaylarındaki direncini, kararlılığını, gözü karalığını da alkışlamalıyız.
ŞİMDİ FİLMİ ALTI YIL ÖNCEYE SARALIM İSTERSENİZ
Yıl 2007. Hrant Dink suikastı’nın hemen ardından CNNTÜRK’ten istifa ettim. CNNTÜRK’ün dört, beş kurucusundan biriydim, CNNTÜRK benim anonsumla yayına başladı, dokuz yıl haber koordinatörlüğünü yaptım, haber merkezini kurdum, aynı zamanda sürekli ekrandaydım. Etkili, yetkili yöneticilik görevi ilk günden bana verilmişti , iyi kazanıyordum . Patronlar benden, ben onlardan çok memnunduk. Ani istifam herkesi şaşırttı. Aslında ani değildi. İstifanın öncesinde altı ay süren bir gerilim süreci yaşandı. AKP yöneticileri haberlere müdahale etmeye başlamıştı ve ben değil elimi, parmağımı bile kaptırmamaya kararlıydım. Bu kadar katı ve keskin olmam CNNTÜRK içinde de rahatsızlık yaratmaya başlamıştı. Kimsenin benden vazgeçmeye niyeti yoktu ama beni hizaya sokma gayreti vardı. İktidarı kızdırmak istemiyorlardı. AKP’den genel bir memnuniyet duyuluyordu. Ekonomi iyi gidiyordu. AKP, AB yolunda hızla ilerliyordu, AB standartlarına uygun yasal düzenlemeler yapıyordu. İş çevresi, basın patronları AKP’den çok umutluydu. Bu esnada haberlere müdahaleler gün geçtikçe artıyordu. Bugünün sansürüyle kabili kıyas olmasa da, bu müdahaleler beni yıpratmaya başlamıştı. O güne kadar yirmi yıl boyunca tam bağımsız habercilik yapabilmiştim. Bana “hop, dur, ağır ol “ denmeye başlanmıştı. Sinirlerim gerilmiş, tahammülüm azalmıştı. Ve o gün geldi. Hrant Dink cenazesinin yayınında müdahalenin nereden geldiğini bile anlayamadım, yayın benim yönlendirmemin dışına çıkmıştı. Sakinleşmek için bir hafta izin aldım, beni kesmedi, istifa ettim. Yıllarca beraber çalıştığım editör arkadaşlarım Gökhan Güvenç, Mehmet Sağanak, Cem Öner, Cengiz Tağtekin, Ankara haber müdürleri Yavuz Oğhan, Emel Yıldırım ve Talip Korkmaz ve haber müdürü Süleyman Sarılar’a istifa nedenimi anlattım. Gökhan ve Cem ikna olmadı diğer arkadaşlarım ikna oldu. Süleyman Sarılar benim bütün yükümü taşımaya talip olarak, devam etmem için çok ısrar etti. Ama bir iş kenarından tutulmaz, ya yaparsınız, ya yapmazsınız. Patron Arzuhan Yalçındağ kalmam için ısrarcı oldu ama ben perşembenin gelişini çarşambadan gördüğümü o gün anlatıp, kimseyi ikna edemezdim, o gün AKP şahane, gerisi hikayeydi. AKP ilk iktidar döneminde haberlere hiç müdahale etmemişti. Büyük puan toplamıştı. Hatta birçok icraatı biz habercilerin de takdirini kazanmıştı. Bizim takdirimizin pek önemi yok, biz doğruya doğru, eğriye eğri dedik her zaman. Hangi çevre, hangi güç odağı, hangi parti olursa olsun. AKP‘nin ilk dönem birçok icraatını takdir ettik dememin nedeni, AKP’ye karşı önyargısız yaklaştığımızı vurgulamak içindir. AKP ikinci iktidar döneminde asıl hedefi doğrultusunda büyük hamleler yapmaya başladı. Medyayı kontrol altına alması hedefe giden yolda çok önemli bir adımdı. Gün geçtikçe medyaya müdahalesi artıyordu ama patronlar nezdinde kredisi yüksek, müdahaleleri tolere edilebilir görülüyordu. Ben ise bu müdahaleler altında haber yöneticiliği yapamayacağıma karar verdim. O gün müdahaleleri abarttığımı söyleyenler, sonrasında çok öngörülü olduğumu söylediler.
"AKP YÖNETİCİLERİ HABERE MÜDAHALEYE BAŞLADI, MÜDAHALELER BENİ YIPRATMAYA BAŞLADI VE İSTİFA ETTİM"
CNNTÜRK’te bu yaşadıklarınızın ardından Aydın Doğan hakkında ne düşünüyorsunuz?
Aydın Doğan’ı patron olarak da, insan olarak da sevdim. Bana çok güvendi. Bir gün güvenini zedelemedim. Çok dürüst habercilik ve yöneticilik yaptım. Doğan Grubundan çok şey öğrendim. Bugün bütün medya grupları bir yana Doğan Grubu başka yana. Doğan Grubu hücresine kadar haberci... Arzuhan Yalçındağ cesaretli, mücadeleci, yeniliğe açık, yürekli bir insan ve yönetici. Çok zor günler geçirdiler ama hala basında amiral gemisinde onlar oturuyor. Çok taviz verdiler ama kimliklerini kaybetmediler.
"YARIM YAMALAK HABERCİLİK YAPACAĞIMA DİMDİK DURMAYI TERCİH ETTİM"
CNNTÜRK’ten istifa ettikten sonra nasıl NTV’de çalışmaya başladınız, CNNTÜRK’te yapmamaya karar verdiğiniz işi NTV’de yapabilecek miydiniz, bu bile bile lades değil miydi her iki taraf için de?
İstifa kararımdan sonra NTV’nin bana istediğim gibi bir kapı açacağından hiç şüphem yoktu çünkü Cem Aydın on beş yıldır benimle bir şekilde çalışmak istiyordu. AKP sadece CNNTÜRK’e değil bütün kanallara ve medyaya müdahale ettiği için CNNTÜRK’te bıraktığım haber yöneticiliğini NTV’de yapacak değildim tabii ki. Cem Aydın’a haber merkezinde olmayacağımı söyledim. CNNTÜRK’te haber dışında bir kulvara geçmeme kimse haklı olarak razı olmazdı ama NTV‘de “tamam, ne istiyorsan, onu yap “ dendi. Daha düşük bir ücretle NTV’de çalışmaya başladım. NTV’de kadınlarla aktüel bir programın yapımcılığını ve sunuculuğunu üstlendiğimde (Haydi Gel bizimle ol) en yakınımdakiler dahil çıldırmış olduğumu düşündüler. O programda biz birbirine benzemeyen dört kadın siyaset dahil, cinsellik dahil her konuyu özgürce konuşma, tartışma hakkına sahibiz dedik. İlk yıl ne yaptığımız pek anlaşılmadı, gazoz kapağına takılıp kalan çok oldu. İkinci yıl çoğunluk uyandı. Biz özgürlük nutku atıyorduk. ABD bile anladı, Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ı bizim programa çıkarmak için ABD elçiliği beni aradı. İktidarımız da programın özgürlük temasını kavrayınca, program yayından kaldırıldı. Ertesi yıl dört kadın sivri geldi, daha ılıman “on kadın “ yapalım dedim. Başladık, bir yıl sürdü, “on kadın” da ağır geldi. 2011 yılında Türkiye seçim atmosferine girerken benden tekrar siyasi tartışma programı yapmamı istediler. Benim yapacağım programlara “hükümetin tahammül edemeyeceğini” söyledim, “sen başla” dediler. Başladım. Yıl sonuna varamadan programım yayından kaldırıldı. Cem Aydın benimle açık konuştu; “sen sadece doğru sorular soruyorsun ama iktidar bu sorulara tahammül edemiyor, senin NTV’de ekranda iş yapma ihtimalin tamamen ortadan kalktı “ dedi. Aslında NTV de değil, bütün kanallarda iş yapma şansım sona ermişti. İki yıl önce benimle çalışmak isteyen birçok televizyon, beni ne aradı, ne sordu. Benimle ilgili sorun; doğru soruları sormamdı. Bu dönemde yarım yamalak habercilik yapacağıma, gerçek habercilik yapacağımız günlerin gelmesini beklerim. Televizyon haberciliğinde, programcılığında dimdik ayakta kalabilmek için yeterince mücadele ettiğim kanaatindeyim. TV’de 27 yıl kesintisiz çalıştım. Sürekli basın kartı almaya geçen ay hak kazandım. Bu dönemde daha yaratıcı ve üretken olabileceğim başka işlere kafa yormalıyım. Elli yaşıma geldim, kaybedecek zamanım yok.
"BÜYÜK BAŞARILAR DA YANLIŞLAR GİBİ GERİDE KALDI"
Bir Çiğdem Anad gerçeği vardı medyada... Farklı tarzı, haberleri sunuş şekli, okuduğu, sunduğu habere hakimiyeti... Sizce yeriniz doldurulabildi mi?
Herkesin yeri doldurulur. Kimi eskileri özler, kimi yenileri beğenir. Devri – daim kaçınılmazdır. Herkesin bir tarzı vardır, kimi onu, kimi bunu beğenir. Bu vitrin çeşitliliği sever, bazı markaların süresi uzundur, o kadar. Ben nostaljiyi sevmem. Hepimizin sınırlı bir ömrü var, hep bugüne ve yarına bakarak yaşamak gerektiğini düşünüyorum. Büyük başarılar da yanlışlar gibi geride kaldı. Geriye dönüp, dönüp, biz ne şahaneydik demenin manası yok. Evet şahaneydik, tamam. Keşke yarın da şahane olabilsek, bugün yarın nasıl şahane olabileceğimize bakalım.
“EKRANDA ÇİRKİN VE KONUŞTUĞU ZOR ANLAŞILAN ERKEK SAYISI ARTTI”
Önceden Uğur Dündar, Ali Kırca, Mehmet Ali Birand... Böyle isimler vardı, Şahane de bir rekabet vardı ve hatta siz vardınız... Kıyasıya reying mücadelesi vardı... Bu isimler ekrandan uzak şimdi; haberler daha bir genç kuşağa emanet. Ana Haberler de bunun eksikliğini hissediyor musunuz hiç?
Üç büyük anchorman’in kapladığı alan üç büyük TV kanalı büyüklüğündeydi. Çok iyiydiler. Ana haber, öğle haberi, sabah haberi, hafta sonu haberi ayrımı ortadan kalkalı bana göre çok oldu.
En beğendiğiniz ekran yüzleri ve spikerler kimler?
Şimdi İrfan Değirmenci, Fatih Portakal, Pelin Çift, Didem Yılmaz öne çıkan isimler.
“ESKİDEN TV’NİN ÖNÜNDEN GEÇEMEYECEK İNSANLAR ŞİMDİ EKRANLARDA”
Türkiye’de bir ancorwoman eksiliğinden söz ediliyor ve sizin "dönmeniz" gerektiğini düşünen öyle çok isim var ki, öyle ki bunların birçoğu da haberci... Sizce var mı böyle bir eksiklik, siz kadın habercileri nasıl buluyorsunuz?
Ekranda facialar olduğu gibi gerçekten iyiler de var. Eskiden bu facialar TV’nin önünden bile geçemezlerdi ama şimdi nedense onlara yer açıldı. Ekrandaki çirkin erkek ve konuştuğu zor anlaşılan erkek sayısı özellikle çok arttı. Ekranda “bu nerden çıktı “ diye tepki verebileceğimiz kadın sayısı erkeklere göre daha az. Sunuculardan daha iyi kadın muhabirler var. Anchorwoman eksikliğinden söz edilirken aslında star eksikliğinden söz ediliyor. Uğur Dündar, Ali Kırca, Birand birer star. Hani nerede kadın star diye soruluyor sanırım. Habercilikte ve sunuşta çok iyi bile olsanız, star olduğunuz manasına gelmez. Star ışığı, aurası farklıdır. Aynı oyunculukta olduğu gibi… Çok sayıda iyi oyuncu vardır ama star azdır. Starın ağzından çıkan her kelimenin ağırlığı farklıdır, ufak bir jesti bile büyük görünür. Kimse “ben starım” demekle star olamaz, onun takdiri seyirciye aittir. Benim ne olduğumu soruyorsanız, bilmiyorum. Seyirciye sormak gerekir. Ekranda şu anda hangi kadınların star olduğunu da izleyiciler cevaplayabilir. Bu konu da çoğunluğun tercihi belirleyicidir.
“İKTİDAR TEPKİSİNE ALDIRMADAN GERÇEĞİ ÇAT DİYE ÇAKMAYI ÖZLÜYORUM”
Türkiye’nin Amanpour’u gibiydiniz... Ses getiren haberleriniz, doyuran haberciliğiniz... Habercilik günlerinden en çok neyi özlüyorsunuz?
Bütün kanallara haber atlatmayı özlüyorum. En süratli şekilde, en doğruya ulaşmayı ve en can alıcı şekilde haberi vermeyi özlüyorum. O iktidar odağının, bu iktidar odağının tepkisine aldırmadan gerçeği çat diye çakmayı özlüyorum.
“HABERCİLİK HEYECANIMI KALBİME GÖMDÜM”
Habercilik sizi yordu mu, o heyecanı kaybettiğinizi düşünüyor musunuz hiç?
Habercilik heyecanımı kalbime gömdüm. Dokunduğunuz zaman kalbim çok hızlı çarpmaya başlıyor. Bu ara hiç dokunmamak lazım. Heyecanın getirdiklerini yapamadığınız zaman kalp ağrısı ağır geliyor.
“BÜTÜN HABERCİLERİ KENDİME RAKİP GÖRÜRÜM”
Çalıştığınız dönem rakibiniz var mıydı, kimleri kendinize rakip olarak görüyordunuz?
Bütün kanalları, bütün habercileri kendime rakip görürüm. En beklemediğiniz kişi bir gün bileğinizi öyle bir büker ki, kafayı zor kaldırırsınız. Habercilikte her an atak, her an tetikte olmazsanız, golü yersiniz.
“KİMSE GERÇEK PERFORMANSIYLA ÇALIŞMIYOR”
Şimdi ekranda en beğendiğiniz haberciler kimler?
Şu anda kimse gerçek performansıyla çalışamadığı için, ne desem yalan olur.
“HABER KOORDİNATÖRLÜĞÜNÜ BIRAKTIM UYKU UYUMAYA BAŞLADIM”
Haberciliğe ara verdikten sonra hayatınızda neler değişti?
Haber koordinatörlüğünü bıraktıktan, programcılığa başladıktan sonra uyku uyuyabilir oldum. 10 yıl boyunca bir kere adım atamadığım, arkadaşlarımın yıllardır alışveriş yaptıkları yerleri, oturdukları kafeleri çok geç keşfettim. Gündüz vakti kalabalık sokaklarda yürüyebildim, sinemaya gidebildim. Dizi film izleyebildim. Normal insana döndüm. Şimdi yine yıllardır televizyonculuğun yanında sürdürdüğüm yazma maceramın içine girmeye başladım.
"HABERİ BIRAKTIM NORMAL İNSANA DÖNDÜM"
Haberin içindeyken bir habercinin gözü haberden başka hiçbir şeyi görmez. Farkında olmadan sevdiklerimizi de ihmal ederiz... Çalışmak mı yoksa sevdiklerinize, ailenize daha fazla vakit ayırmak mı daha iyi bir tercih?
Eşim meslektaşım olduğu için ikimizin zihin, beden temposu birbirine çok uygun. Yoksa evlilik yürüyemezdi zaten. Kızım ben haberciyken doğdu, o ritim içinde büyüdü. Oğlum daha şanslıydı, programcılığa geçtiğim zaman yaklaşık üç yaşındaydı, daha fazla zaman ayırabildim ona. Arkadaşlarım ise arayıp, aramamama takılmazlar, onlar beni telefonlarına cevap vermeyen arkadaşları olarak kabul ettiler. Acil bir durumda mesaj atarlar, tak diye beni yanlarında bulurlar.
Eşiniz de bir televizyoncu ve elbette sizi çok iyi anlıyordur, aynı dili konuşur insan her şeyden önce meslektaş olarak da. Peki o çalışmanızdan mı yoksa çalışmamanızdan mı yana?
Ben dört aydır çalışmıyorum. Eşim beni meşgul edecek bir yığın iş yaratıyor. Benim nükleer reaktör olduğumu, çalışmadığım zaman patlama riskimin büyük olacağını, enerjimi mutlaka bir yere aktarmam gerektiğini söylüyor. Şu anda bir sürü projeyi önüme yığıyor.
“TELEVİZYON HABERLERİNİ SEYRETMİYORUM”
Evden şöyle bir koltuğunuza oturup baktığınızda televizyon haberciliğinin geldiği noktayı nasıl buluyorsunuz?
Televizyon haberlerini seyretmiyorum. Haberleri sol gazetesinden ve t24.com.tr den alıyorum. Ama yine de günde altı gazete okuyorum.
“MEDYA KUŞATILMIŞ, TESLİM OLMUŞ”
Peki, medyayı genel olarak nasıl buluyorsunuz?
Medyayı kuşatılmış, teslim olmuş buluyorum.
Sizce Türk medyasının en büyük problemi ne?
Sansür…
“EN BÜYÜK SORUN SANSÜR OTOSANSÜR DEĞİL”
Sansürün yanında bir de otosansür var… Peki, uyguladığınız oldu mu sizin de hiç? Malum en büyük sorunların başında bu geliyor... Ama bu soruyu sadece bu dönem için sormadım, geçmişte de...
Hiçbir habere otosansür uygulamadım. Bugün en büyük problem otosansür değil, sansür. Sansürün olmadığı yerde otosansür zaten olmaz.
Hükümetin medya üzerinde bir baskısının olduğunu düşünüyor musunuz?
Büyük bir sansür var.
“BU ŞARTLARDA EKRANDA OLAMAM”
Bu şartlarda ve bu süreçte ekranda olsanız zorlanır mıydınız?
Bu şartlarda ekranda olamam.
Bu şartlarda dönmem diyorsunuz ya peki bir teklif gelse bir kurumdan “ne sansür, ne iktidar müdahalesi olacak” gel başla dese döner misiniz?
Bana ARTI 1’den teklif geldi. Ana haberi sunmamı ve kanalı yeniden düzenlememi istediler. İyi de ücret önerdiler. Ama ikna olamadım. Bugün durum bu, yarınlar ne getirecek göreceğiz.
“GEZİ SÜRECİNDE ÜÇ GÜNDE BİLETİMİZ KESİLDİ”
Gezi sürecinde özellikle medya çok tartışıldı, peki o süreçte ekranda ve haberlerin başında olsaydınız tavrınız ne olurdu?
Olmaya niyetlendik, üç gün içinde biletimiz kesildi.
“GEZİ SÜRECİNDE CNN’İN BAŞINDA OLSAYDIM ÇOK ŞEY DEĞİŞİRDİ”
Bir zamanlar yöneticilik yaptığınız kurum CNNTÜRK Gezi sürecinde çok eleştirildi, hatta penguen metaforumuz oldu... Siz o süreçte o kurumda yöneticilik yapsaydınız değişen bir şey olur muydu?
Ekranda sadece gezi olayları olurdu. Kesintisiz yayın yapardık.
“HABERCİLERİ DEĞİL HABERE MÜDAHALE EDENLERİ ELEŞTİRİN”
Türkiye’de şu sıralar habercilik yapmak sanki çok zor. Her gün yeni birilerinin işine son veriliyor, gazeteciler işsiz kalıyor, gelinen noktayı nasıl yorumluyorsunuz?
Habercilik yapabilmek için kendini paralayan arkadaşlarım, sakinleştirici haplarla sinirlerini dizginliyorlar. Bu mücadeleyi vermeye devam eden arkadaşların emeğine hepimiz saygı duymalıyız, onları eleştirmek yanlış olur. Eleştirmemiz gereken haberlere müdahale eden iktidardır. Tepki vereceğimiz kişiler sansür uygulayanlardır. Otosansür uyguluyor diye haberci arkadaşlarımızı eleştirmeye kalkmak en kolayı ve yanlış olanıdır. Hiçbir haberci otosansür uygulamak istemez. Otosansür uygulayacaklarına, istifa etsinler demek kolay. Evine kira ödeyen, eşi çalışmayan, çocuğu olan haberci nasıl istifa etsin?
“ONLAR GAZETECİ DEĞİL MİSYONER, MUHBİR”
Yandaş ve candaş meselesi sizin olduğunuz süreçte de bu kadar yaygın mıydı?
Yandaş, candaş vs. Ayrımları ben program yapmaya başladığım dönem daha keskinleşti. Yandaş gazeteci denilen birçok isim gazeteci değil zaten. Onlar misyoner, muhbir, görevli. Onları gazeteciler potasında değerlendirmek yanlış olur.
“GAZETECİLERİN SİYASİ PROGRAMLARDA YORUM YAPMASI YANLIŞ”
Bir habercinin siyasi bir tarafı olur mu demeyeceğim ama yanı-yönü- olur mu? Eski bir medya yöneticisi olarak gazetecilerin siyasetle bu kadar iç içe olmasını nasıl buluyorsunuz?
Her insan gibi gazetecilerin de bir siyasi görüşü olur tabii. Ancak gazeteciler köşe yazarı değillerse siyasi görüşlerini haberlere yansıtamazlar. Gazetecilere programlarda siyasi yorum yaptırılması da yanlış... Programcı da gazeteciyi siyasi görüş beyan eden konuk yerine koymakla yanlış yapıyor, o programda siyasi yorum yapan gazeteci de yanlış yapıyor. Tabii köşe yazarlarını ve akademisyen gazetecileri ayırıyorum. Gazeteciler siyasi yorum yapıyorlarsa, tarafsız olma yükümlülükleri vardır. Gazeteci bir olaya, bir duruma açıklık getirmekle sorumludur, bütün partilere uzak durmak zorundadır.
“GAZETECİ HER ŞEYE MUHALİF OLMALI”
Gazeteci illa da muhalif mi olmalı?
Evet, gazeteci her şeye muhalif yaklaşmalı. Her taşın altında bir şey aramalı, hep şüpheci olmalı, iyi icraatlar da bile bir açık var mı, yok mu bakmalı. Haber böyle çıkar zaten. Haber reklam ya da tanıtım değil ki, iyi olayları allayıp, pullayıp verip, alkış tutalım.
“HABERCİLİKTE DE MUHALİFİM HAYATIN BİRÇOK ALANINDA DA”
Sizin de muhalif bir yanınız var mı?
Hayatın birçok alanında ve habercilikte muhalifim. Her iktidar döneminde de öyleydim. Sadece muhalefet olsun diye muhalefet yapılmaz tabii. Anarşist de değilim ama her şeyi sorgularım. İyi bir olay da bile sormalıyız; neden, nasıl?
“HABERDEN KORKARSAN HABERCİ OLAMAZSIN”
Haberciler yaptığı haberden korkar hale gelmiş, rivayet öyle... :) Peki hiç haberden korktuğunuz oldu mu?
Haberden korkarsanız kötü haberci değil, haberci olamazsınız. En tehlikeli, korkulacak işler bizim için büyük haberdir ve haberci asıl onların peşinden koşar.
“HABERCİLİKTE TÜRKİYE EN KÖTÜ DÖNEMİNİ YAŞIYOR”
“Baskı” dediniz, “sansür” dediniz peki böyle bir süreçte haberciliğin geleceği adına umutlu musunuz, karamsar mı?
Habercilikte Türkiye en kötü döneminden geçiyor. Her düşüşün bir çıkışı vardır. Bugünlerin hep yarınları olacaktır.
Ev taşıma yoğunluğunda benim bu uzun ve yorucu sorularıma yanıt verdiğiniz için ne kadar teşekkür etsem azdır.. Son notum şudur: Dönmelisiniz, yokluğunuz çok belli, koltuğunuz doldurulamadı...gitmek için çok erken...