BU NE GARABET, BU NE CAHİLLİK! MUHTEŞEM YÜZYIL'DA 13 SKANDAL HATA! (MEDYARADAR/ÖZEL)
Medyaradar'ın tarih okuru, Show TV'de dün akşam yayınlanmaya başlanan Muhteşem Yüzyıl dizisinde hangi 13 hatayı tespit etti?
Dun aksam ilk bolumu yayinlanan Kanuni hakkindaki Muhtesem Yuzyil dizisindeki fahis hatalari sizlere aktarmak istiyorum. Bu emaili dizinin danismani Erhan Afyoncu’ya, tarihci Murat Bardakci’ya ve TRT Haber’deki Tarih Dergisi programinin danismani uc degerli bilimadamina da gonderiyorum. Dizinin senaristi Meral Okay bir televizyon programinda iki tarihci danismanla cok yakin calisma icinde olduklarini soylemisti ama maalesef asagidaki afaki hatalar sozkonusudur.
1) Kanuni tahta ciktiktan sonra babasinin nedimi Hasan Can’la gorusuyor. Hasan Can 60 kusur yasinda biri olarak gorunuyor, oysa tarihi bilgilerimiz bize Hasan Can’in Kanuni tahta ciktiginda en fazla 30’larin basinda olabilecegini gostermektedir. Hasan Can’in oglu Hoca Saadettin Efendi meshur eserinde boyle bir konusmadan bahsetmez, diyelim ki kurgu olarak diziye kondu ama Kanuni’nin babasinin olum doseginde kendisini sorup sormadigini sormasi uzerine Hasan Can’in surekli kendisinden bahsettigini soylemesi onemli bir hatadir cunku sozkonusu eser Tac ut Tevarih Yavuz Sultan Selim’in olum doseginde yasadiklarini verir ve boyle bir seyden soz etmez.
2) Valide Sultan saraya yeni gelen Hurrem Sultan’la rusca konusuyor, bir kac sahne sonra Hurrem Sultan birine "dilimizi nasil biliyor" diye sorunca "Kirim haninin kizidir da ondan" cevabini aliyor. O siralarda Kirim Tatarlari 250 yil daha Rus egemenligine girmeyecek bir topluluktur, Kirim’da Rus etkisi soz konusu degildir, Ayse Hafsa Sultan’in Rusca bildigini de hic bir yerde okumadim.
3) Bir vezir padisahin Ibrahim Pasa’yi hasodabasi yapmasi uzerine "bu donmeyi nasil hasodabasi yapar" diye sizlaniyor. Has Oda ve hatta Enderun’un tamami zaten devsirmelerden olusur, hal boyleyken bir vezirin boyle bir kelam etmesi abestir.
4) Bir sahnede askerler "culus bahsisimiz verilecek" diye seviniyorlar, askerlere bakiyoruz en genci 45-50 yasinda hepsi himbil adamlar... O yasta kimse orduda kalmaz.
5) Padisahi eglendirecek cariyeleri hasodabasi seciyor, boyle bir garabet sozkonusu olabilir mi, bu ne cahilliktir?
6) Cafer Aga idam edildikten sonra Venedik elcisi geliyor ve biri onun idami kacirdigini soyluyor. Bir kac sahne sonra baska biri "Venedik elcisi de idamdaydi, odu patlamistir" diyor, bu ne celiskidir?
7) Dizinin basindan sonuna "sultan" kelimesi defalarca kullanilirken "padisah" kelimesi hic kullanilmiyor, halbuki gercek durum bunun tamamen tersidir.
8) Kanuni’nin ilk isi divan toplantisina katilip bazi kararlarini aktarmak oluyor. Fatih doneminden beri padisahlar divan toplantisina katilmaz ve belki kafes arkasindan dinlerlerdi. Kanuni’nin boyle bir divan toplantisi yaptigina dair bir tarihi delil var midir?
9) Kanuni divan toplantisinda Cafer Aga’nin yargilanmasini emrediyor. Bir kac sahne sonra bir munadi Kanuni’nin Cafer Aga’nin idamini emrettigini soyluyor. Burada bir celiski var.
10) Kanuni Venedik elcisiyle konusurken Sarlken ve Francois’nin mucadelesi icin "bakalim kim kayzer olacak" mealinde bir soz ediyor. Burada kayzer kelimesinin kullanilmasinin dogru olmamasini gectim, bu cumleyle Kanuni ne demek istemektedir ben bir tarih okuru olarak anlayabilmis degilim.
11) Kanuni Venedik elcisiyle konusurken "Venedik duku" lafzini kullaniyor, bu kelimenin dogrusu "Doge"dur ve dilimize Doc diye gecmistir, Kanuni’nin "Venedik Doc’u" demesi gerekirdi. Doge’un ingilizcesi duke’tur ama anlamlari tamamen ayridir.
12) Dizide kullanilan turkce bugun sokakta kullanilan turkcenin aynisiydi, tamam ortalama seyirciyi dusunerek o donemin turkcesini konussunlar demiyorum ama madem ki bu bir donem dizisi o halde pekala ince iscilikle hepimizin bildigi osmanlica kelimeler kullanilmasi tercih edilebilirdi, su haliyle cok ozensiz duruyor.
13) Hasodabasi Ibrahim Pasa dizinin hemen her sahnesinde basi acik geziyor, bu da dogru degildir.
Bunlarin disinda baska hatalar da yazabilirim ama yaziyi uzatip sizleri sıkmak istemiyorum ve ben sadece bir tarih okuruyum, eminim bir tarihci benden daha fazla hata bulabilir. Bu tarihi hatalari bir tarafa birakirsak dizinin senaryosunu oldukca zayif buldum, Meral Okay belli ki bu isin ehli degil ve boyundan buyuk bir ise kalkismis, en iyisi ucuncu sinif aga dizileri yazmaya devam etmesidir. Dizinin muziklerini de hic begenmedim. Bu dizinin fragmanlari padisahi seks duskunu gibi gosteriyor ve ben gormedim ama dizide escinsel sahneler oldugunu okudum. Kanuni doneminde ne padisahin ne de saray halkindan birinin escinsel iliski kurduguna dair hic bir kayit yoktur ve Hurrem Sultan olene dek 40 yil tek esli bir hayat suren padisahi seks duskunu gibi gostermek de cirkin ve ucuz bir yaklasimdir. Halkimizin bu basarisiz, kotu diziye hakettigi notu verecegini dusunuyorum. Bu emaili sizlerden sonra 50 kadar koseyazarina gonderecegim.
Iyi gunler,
Selim Gokhan
MEDYARADAR/ÖZEL
1) Kanuni tahta ciktiktan sonra babasinin nedimi Hasan Can’la gorusuyor. Hasan Can 60 kusur yasinda biri olarak gorunuyor, oysa tarihi bilgilerimiz bize Hasan Can’in Kanuni tahta ciktiginda en fazla 30’larin basinda olabilecegini gostermektedir. Hasan Can’in oglu Hoca Saadettin Efendi meshur eserinde boyle bir konusmadan bahsetmez, diyelim ki kurgu olarak diziye kondu ama Kanuni’nin babasinin olum doseginde kendisini sorup sormadigini sormasi uzerine Hasan Can’in surekli kendisinden bahsettigini soylemesi onemli bir hatadir cunku sozkonusu eser Tac ut Tevarih Yavuz Sultan Selim’in olum doseginde yasadiklarini verir ve boyle bir seyden soz etmez.
2) Valide Sultan saraya yeni gelen Hurrem Sultan’la rusca konusuyor, bir kac sahne sonra Hurrem Sultan birine "dilimizi nasil biliyor" diye sorunca "Kirim haninin kizidir da ondan" cevabini aliyor. O siralarda Kirim Tatarlari 250 yil daha Rus egemenligine girmeyecek bir topluluktur, Kirim’da Rus etkisi soz konusu degildir, Ayse Hafsa Sultan’in Rusca bildigini de hic bir yerde okumadim.
3) Bir vezir padisahin Ibrahim Pasa’yi hasodabasi yapmasi uzerine "bu donmeyi nasil hasodabasi yapar" diye sizlaniyor. Has Oda ve hatta Enderun’un tamami zaten devsirmelerden olusur, hal boyleyken bir vezirin boyle bir kelam etmesi abestir.
4) Bir sahnede askerler "culus bahsisimiz verilecek" diye seviniyorlar, askerlere bakiyoruz en genci 45-50 yasinda hepsi himbil adamlar... O yasta kimse orduda kalmaz.
5) Padisahi eglendirecek cariyeleri hasodabasi seciyor, boyle bir garabet sozkonusu olabilir mi, bu ne cahilliktir?
6) Cafer Aga idam edildikten sonra Venedik elcisi geliyor ve biri onun idami kacirdigini soyluyor. Bir kac sahne sonra baska biri "Venedik elcisi de idamdaydi, odu patlamistir" diyor, bu ne celiskidir?
7) Dizinin basindan sonuna "sultan" kelimesi defalarca kullanilirken "padisah" kelimesi hic kullanilmiyor, halbuki gercek durum bunun tamamen tersidir.
8) Kanuni’nin ilk isi divan toplantisina katilip bazi kararlarini aktarmak oluyor. Fatih doneminden beri padisahlar divan toplantisina katilmaz ve belki kafes arkasindan dinlerlerdi. Kanuni’nin boyle bir divan toplantisi yaptigina dair bir tarihi delil var midir?
9) Kanuni divan toplantisinda Cafer Aga’nin yargilanmasini emrediyor. Bir kac sahne sonra bir munadi Kanuni’nin Cafer Aga’nin idamini emrettigini soyluyor. Burada bir celiski var.
10) Kanuni Venedik elcisiyle konusurken Sarlken ve Francois’nin mucadelesi icin "bakalim kim kayzer olacak" mealinde bir soz ediyor. Burada kayzer kelimesinin kullanilmasinin dogru olmamasini gectim, bu cumleyle Kanuni ne demek istemektedir ben bir tarih okuru olarak anlayabilmis degilim.
11) Kanuni Venedik elcisiyle konusurken "Venedik duku" lafzini kullaniyor, bu kelimenin dogrusu "Doge"dur ve dilimize Doc diye gecmistir, Kanuni’nin "Venedik Doc’u" demesi gerekirdi. Doge’un ingilizcesi duke’tur ama anlamlari tamamen ayridir.
12) Dizide kullanilan turkce bugun sokakta kullanilan turkcenin aynisiydi, tamam ortalama seyirciyi dusunerek o donemin turkcesini konussunlar demiyorum ama madem ki bu bir donem dizisi o halde pekala ince iscilikle hepimizin bildigi osmanlica kelimeler kullanilmasi tercih edilebilirdi, su haliyle cok ozensiz duruyor.
13) Hasodabasi Ibrahim Pasa dizinin hemen her sahnesinde basi acik geziyor, bu da dogru degildir.
Bunlarin disinda baska hatalar da yazabilirim ama yaziyi uzatip sizleri sıkmak istemiyorum ve ben sadece bir tarih okuruyum, eminim bir tarihci benden daha fazla hata bulabilir. Bu tarihi hatalari bir tarafa birakirsak dizinin senaryosunu oldukca zayif buldum, Meral Okay belli ki bu isin ehli degil ve boyundan buyuk bir ise kalkismis, en iyisi ucuncu sinif aga dizileri yazmaya devam etmesidir. Dizinin muziklerini de hic begenmedim. Bu dizinin fragmanlari padisahi seks duskunu gibi gosteriyor ve ben gormedim ama dizide escinsel sahneler oldugunu okudum. Kanuni doneminde ne padisahin ne de saray halkindan birinin escinsel iliski kurduguna dair hic bir kayit yoktur ve Hurrem Sultan olene dek 40 yil tek esli bir hayat suren padisahi seks duskunu gibi gostermek de cirkin ve ucuz bir yaklasimdir. Halkimizin bu basarisiz, kotu diziye hakettigi notu verecegini dusunuyorum. Bu emaili sizlerden sonra 50 kadar koseyazarina gonderecegim.
Iyi gunler,
Selim Gokhan
MEDYARADAR/ÖZEL