Atık ithalatı patladı; Türkiye Avrupa'nın çöplüğüne dönüşüyor
Türkiye’nin Avrupa’dan gerçekleştirdiği atık plastik ithalatındaki büyük artış büyük bir çevre sorununa dönüşmek üzere
Bloomberg Businessweek'in haberine göre Türkiye, geçen yıl, önceki yıllarda olduğu gibi Avrupa’dan en çok plastik atık alan ülke oldu. Avrupa’nın plastik atığının yaklaşık üçte birini Türkiye aldı. Greenpeace Akdeniz’in Eurostat ve İngiltere Ulusal İstatistik Dairesi’nden topladığı verilere göre Türkiye, 2020 yılında AB ülkeleri ve İngiltere’den yaklaşık 660 bin ton plastik atık ithal etti. Plastik atık ithalatında bir önceki yıla göre yüzde 13 artış gerçekleşti. Son 16 yılda ise Avrupa’dan Türkiye’ye gelen plastik atık miktarı 196 kat arttı.
Çevreye atılıyor
Plastik geri dönüşümünü mevzuata uygun şekilde yapan şirketler, ithal ettikleri plastik atığın yüzde 95’ini hammaddeye dönüştürüyor, kalanını da yakılması için çimento fabrikalarına gönderiyor. Bununla birlikte sektörde kurallara uymayan, merdiven altı pek çok tesis de var. Bloomberg Businessweek’in haberine göre bunlar ithal ettikleri plastik atığın ancak yüzde 60-70’ini geri dönüşümle ham maddeye çeviriyor. Geriye kalan dönüşümü imkansız plastiği ise ya kontrolsüzce çevreye atıyor ya da yakarak bertaraf ediyorlar.
Geçtiğimiz yıl atık plastik ithal izni olan 130 şirket bulunurken sadece bu yılın ilk dört ayında sayı 400’e çıkmış durumda. Atık plastik ithal lisansı alan şirket sayısındaki inanılmaz artış ve son yıllardaki ithalat miktarı da bu işin ne denli kârlı olduğunu gösteriyor.
Greenpeace: Şeffaflık yok
Greenpeace Akdeniz Biyoçeşitlilik Projeler Lideri Nihan Temiz Ataş, en büyük sorunlardan birinin kontrolsüz, denetimsiz, şeffaf olmayan çöp ithalatı olduğunu belirterek, “Hangi firmanın hangi kodda, ne oranda, kotasının yüzde kaçı oranında atık ithal ettiği ve bunu nasıl dönüştürdüğü verisi şeffaf bir şekilde açıklanmıyor” diyor. Ataş’ın dikkat çektiği ilginç bir nokta da Türkiye’nin en çok plastik atık ithal ettiği İngiltere ile ilgili. Ataş’ın verdiği bilgilere göre “İngiltere’nin atığının yüzde 40’ı geri dönüştürülmesi çok zor plastiklerden oluşuyor. Bu atıkların nasıl bertaraf edildiği muamma. Saha araştırmalarımızda da gördüğümüz gibi çoğu plastik atık açık alana atılıyor veya yakılıyor.” Bloomberg Businessweek’in haberine göre dönüştürülemeyen plastiği çevreye atan işletmeler özellikle Adana ve civarında yoğunlaşmış durumda.
Türkiye atık merkezi
Öte yandan Türkiye, plastiğin yanı sıra diğer atıklarda da Avrupa ülkelerinin başlıca rotası olmuş durumda. Avrupa Birliği (AB) ülkeleri geçen yıl 32,7 milyon tonluk atık ihracatı gerçekleştirdi. En çok atık satışı 13,7 milyon ton ile açık ara Türkiye’ye yapıldı. İkinci sırada yer alan Hindistan’ın AB’den ithal ettiği atık miktarı 2,9 milyon ton.
Türkiye’nin Avrupa’dan aldığı atıklar arasında hurda kağıt, başta çelik olmak üzere hurda metal ve plastik atıklar miktar olarak ilk sıralarda yer alıyor.