ATATÜRK DE SANSÜR ENGELİNE TAKILMIŞ! KİMİN İÇİN ''KÜSTAH'' DİYORDU?
Atatürk'ün sansür engeline takılan ve yayını yasaklanan makalesinin öyküsünü Habertürk yazarı Murat Bardakçı yazdı...
Haberturk Gazetesi yazarı tarihçi Murat Bardakçı, Atatürk’ün sansür engeline takılarak yayını yasaklanan makalesinin perde arkasını ve bilinmeyenlerini köşesine taşıdı.
İşte o yazıdan bir bölüm;
Mustafa Kemal Paşa’nın arkadaşları ile 1918’de çıkarttığı ama parasızlık yüzünden yedi hafta sonra yayınına son vermek zorunda kaldığı Minber Gazetesi’nde yayını engellenen makalesinin öyküsü...
Başkumandan ve devlet kurucusu Mustafa Kemal’in hayatı bütün ayrıntıları ile incelenmiştir ama gazeteciliği hakkında derin bir araştırma yapılmamıştır. İşte, Mustafa Kemal Paşa’nın 1918’de çıkarttığı Minber Gazetesi’nin ve bu gazetede yayınlanması için kaleme aldığı, Damad Ferid Paşa’dan "saygısız", "küstah", "asabî" ve "gaflet içinde" gibi sözlerle bahsettiği ama sansürün yayınına izin vermediği başmakalesinin öyküsü...
ATATÜRK’ün vefatının üzerinden 75 yıl geçti ve bu 75 yıl boyunca hayatının hemen her safhası araştırıldı, hakkında dünya kadar yayın yapıldı, hattâ 57 senelik ömrünün günü gününe tesbitine bile çalışıldı.
Bu çalışmalarda bir ara gazetecilik, daha doğrusu "gazete patronluğu" yaptığından da, yayınladığı bir gazetede başmakale olarak yayınlanmış bazı yazılarından da bahsedildi ama zamanın sansürüne takılıp yasaklanan bir makalesi pek bilinmedi...
RESMEN ORTAK OLDU
İlk sayısı 1918’in 1 Kasım günü çıkan ve yayın hayatına yedi hafta sonra, 22 Aralık 1918’de parasızlık yüzünden son vermek zorunda kalan gazetenin adı "Minber", imtiyaz sahibi sonraki senelerin başbakanı Fethi Bey, yani Fethi Okyar, sorumlu müdür de Mustafa Kemal’in hayatı boyunca en yakın dostlarından olan Dr. Rasim Ferid idi. Gazetenin bu ilk sayısında "Osmanlı Hürriyetperver Avam Fırkası"nın programı da vardı.
Fethi Bey gazetenin sahibi olarak gösterilmiş ise de, arkadaki asıl güç Mustafa Kemal Paşa idi. Atatürk’ün askerlik ve siyaset hayatı dışındaki çalışmaları üzerinde sonraki senelerde yapılan araştırmalarda, Mustafa Kemal Paşa’nın gazeteye yatırdığı sermayeyi Suriye ve Filistin taraflarında başta Cemal Paşa olmak üzere bazı arkadaşları ile beraberce yaptığı at ticaretinden elde ettiği paradan karşıladığı, gazeteyi siyasi arenada sesini duyurmak için çıkarttığı ve daha sonra resmen ortak olduğu yazılacaktı.
TAM SAYFA MÜLAKAT
Yayın hazırlıkları yapıldığı sırada "Mirliva", yani tuğgeneral olan Mustafa Kemal, Filistin’deki 7. Ordu’ya kumanda etmekte idi. 1913’ün 13 Kasım’ında Filistin’den İstanbul’a gelmiş ve Minber Gazetesi’ne bazen imzasız, bazen da başka isimlerle makaleler yazmıştı. Gazetenin yayınlanma maksatlarından birinin dikkatleri o sırada 37 yaşında olan Paşa üzerine yoğunlaştırma faaliyeti olduğu Minber’in iki gün sonraki nüshasında da görülecek ve Ahmet Hulki imzasıyla çıkan bir yazıda "Yurdun geleceği, Mustafa Kemal’den büyük hizmetler beklemekte haklıdır" denecek, 17 Kasım 1918 tarihli nüshada da "Mustafa Kemal Paşa ile Mülakat" başlıklı uzun bir röportaj yeralacaktı.
Paşa’nın makalelerinde ele aldığı konular, genellikle henüz imzalanmış olan Mondoros Mütarekesi’nin ortaya çıkardığı durum karşısında alınması gereken tedbirler, memleketin siyasi geleceği ve iktidara düşen görevler idi...
O günlerin İstanbul basını, sıkı bir sansür altındaydı... Sansür heyeti çıkacak gazetelerin ve dergilerin prova baskılarını satır satır okumakta, muzır bulduğu yerlerin üzerine kurşun kalemle boydan boya bir çarpı koymakta idi ve matbaaya üzerinde böyle bir çarpı işareti ile dönen yazıların yayınlanması mümkün değildi.
Yazının tamamını okumak için tıklayınız...
İşte o yazıdan bir bölüm;
Mustafa Kemal Paşa’nın arkadaşları ile 1918’de çıkarttığı ama parasızlık yüzünden yedi hafta sonra yayınına son vermek zorunda kaldığı Minber Gazetesi’nde yayını engellenen makalesinin öyküsü...
Başkumandan ve devlet kurucusu Mustafa Kemal’in hayatı bütün ayrıntıları ile incelenmiştir ama gazeteciliği hakkında derin bir araştırma yapılmamıştır. İşte, Mustafa Kemal Paşa’nın 1918’de çıkarttığı Minber Gazetesi’nin ve bu gazetede yayınlanması için kaleme aldığı, Damad Ferid Paşa’dan "saygısız", "küstah", "asabî" ve "gaflet içinde" gibi sözlerle bahsettiği ama sansürün yayınına izin vermediği başmakalesinin öyküsü...
ATATÜRK’ün vefatının üzerinden 75 yıl geçti ve bu 75 yıl boyunca hayatının hemen her safhası araştırıldı, hakkında dünya kadar yayın yapıldı, hattâ 57 senelik ömrünün günü gününe tesbitine bile çalışıldı.
Bu çalışmalarda bir ara gazetecilik, daha doğrusu "gazete patronluğu" yaptığından da, yayınladığı bir gazetede başmakale olarak yayınlanmış bazı yazılarından da bahsedildi ama zamanın sansürüne takılıp yasaklanan bir makalesi pek bilinmedi...
RESMEN ORTAK OLDU
İlk sayısı 1918’in 1 Kasım günü çıkan ve yayın hayatına yedi hafta sonra, 22 Aralık 1918’de parasızlık yüzünden son vermek zorunda kalan gazetenin adı "Minber", imtiyaz sahibi sonraki senelerin başbakanı Fethi Bey, yani Fethi Okyar, sorumlu müdür de Mustafa Kemal’in hayatı boyunca en yakın dostlarından olan Dr. Rasim Ferid idi. Gazetenin bu ilk sayısında "Osmanlı Hürriyetperver Avam Fırkası"nın programı da vardı.
Fethi Bey gazetenin sahibi olarak gösterilmiş ise de, arkadaki asıl güç Mustafa Kemal Paşa idi. Atatürk’ün askerlik ve siyaset hayatı dışındaki çalışmaları üzerinde sonraki senelerde yapılan araştırmalarda, Mustafa Kemal Paşa’nın gazeteye yatırdığı sermayeyi Suriye ve Filistin taraflarında başta Cemal Paşa olmak üzere bazı arkadaşları ile beraberce yaptığı at ticaretinden elde ettiği paradan karşıladığı, gazeteyi siyasi arenada sesini duyurmak için çıkarttığı ve daha sonra resmen ortak olduğu yazılacaktı.
TAM SAYFA MÜLAKAT
Yayın hazırlıkları yapıldığı sırada "Mirliva", yani tuğgeneral olan Mustafa Kemal, Filistin’deki 7. Ordu’ya kumanda etmekte idi. 1913’ün 13 Kasım’ında Filistin’den İstanbul’a gelmiş ve Minber Gazetesi’ne bazen imzasız, bazen da başka isimlerle makaleler yazmıştı. Gazetenin yayınlanma maksatlarından birinin dikkatleri o sırada 37 yaşında olan Paşa üzerine yoğunlaştırma faaliyeti olduğu Minber’in iki gün sonraki nüshasında da görülecek ve Ahmet Hulki imzasıyla çıkan bir yazıda "Yurdun geleceği, Mustafa Kemal’den büyük hizmetler beklemekte haklıdır" denecek, 17 Kasım 1918 tarihli nüshada da "Mustafa Kemal Paşa ile Mülakat" başlıklı uzun bir röportaj yeralacaktı.
Paşa’nın makalelerinde ele aldığı konular, genellikle henüz imzalanmış olan Mondoros Mütarekesi’nin ortaya çıkardığı durum karşısında alınması gereken tedbirler, memleketin siyasi geleceği ve iktidara düşen görevler idi...
O günlerin İstanbul basını, sıkı bir sansür altındaydı... Sansür heyeti çıkacak gazetelerin ve dergilerin prova baskılarını satır satır okumakta, muzır bulduğu yerlerin üzerine kurşun kalemle boydan boya bir çarpı koymakta idi ve matbaaya üzerinde böyle bir çarpı işareti ile dönen yazıların yayınlanması mümkün değildi.
Yazının tamamını okumak için tıklayınız...