ABD'den Türkiye’ye üstü kapalı tehdit! ‘Yaptırımları delme riski var…’
ABD ile AB'nin öncelikle Türkiye'den Rus ödeme sistemine katılan bankaları mercek altına aldığının duyurulmasının ardından bir yaptırım tehdidi açıklaması da ABD Hazine Bakanlığı'ndan geldi. ABD Hazine Bakanlığı, Rusya'nın ödeme sistemlerinin kullanılmasının yaptırıma tabi kişilere alan açabileceğini belirtti.
Financial Times (FT), ABD ve AB'nin Rusya'ya yaptırımların delinmesini önlemek için yeni önlemler üzerinde çalıştığını, ana hedefin Mir sistemine dahil Türk bankaları olduğunu bildirdi. Gazete, ayrıca ABD ve AB'nin Rusya'ya yaptırımlar konusunda Türkiye'ye baskıyı artırdığını, Türk bankacılık sektörünün yasa dışı finansmana arka kapı işlevi görme potansiyeliyle ilgili endişeler bulunduğunu yazdı. Bu haberin ardında benzer bir açıklama da Joe Biden yönetiminden geldi.
ABD Hazine Bakanlığı, Rusya’nın ödeme sistemlerini kullanmanın yaptırımları delme riski doğurduğunu belirtti. Bakanlık, internet sitesinin ‘sıkça sorulan sorular’ bölümünde “ABD dışındaki finans kuruluşları, Ulusal Ödeme Kartı Sistemi Anonim Şirketi’nin (NSPK) ile sözleşme yapma veya başka bir şekilde iş yapma gibi durumlar nedeniyle yaptırımlara maruz kalma riski taşıyor mu?” sorusuna yanıt verdi.
“NSPK VE MİR YAPTIRIMA TABİ KİŞİLERİN İŞLEMLERİ İÇİN KULLANILABİLİR”
Yanıtta Rusya’da banka ve kredi kartı ödemeleri için kullanılan ve Rusya’nın Mir Ulusal Ödeme Sisteminin operatörü olan NPSK sisteminin kullanılmasının yaptırıma tabi kişileri uluslararası finansal sisteme sokabileceğini belirtti.
Açıklamada NSPK ve Mir Ulusal Ödeme Sistemi’nin yaptırıma tabi kişilerin işlemleri için kullanılabileceği belirtildi. Ayrıca açıklamaya göre bu sistemleri kullanan ABD dışı finans kuruluşlarının Rusya toprakları dışında Rusya’nın ABD yaptırımlarından kaçınma çabalarını destekleme riski bulunuyor.
ABD: MİR'İ KULLANANLARA YETKİ KULLANMAYA HAZIR
Açıklamada Rusya’ya yönelik yaptırım düzenlemelerinin, ABD Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi’ne (OFAC) geniş yetkiler verdiği hatırlatıldı. Bu kurumun yasaklı faaliyetlere destek sağladığı düşünülen kişilere de blokajlar ve yeni yaptırımlar uygulama yetkisi bulunuyor.
Yanıtta son olarak, “OFAC, Rusya’nın NSPK veya Mir sisteminin kullanımını Rusya Federasyonu toprakları dışında genişletme çabaları da dahil olmak üzere, Rusya’nın yaptırımlardan kaçınmasını destekleyenlere karşı bu yetkililerini kullanmaya hazırdır” ifadelerine yer verildi.
FT: MIR'İ KULLANAN TÜRK BANKALARI BASKI ALTINDA
Dün Financial Times’da yer alan bir analizde Rusya’ya yönelik yaptırımlar konusunda ABD ve AB’nin Türkiye üzerindeki baskıyı artırdığı belirtilmişti. Gazetede kaleme alınan yazıda Türk bankaların Rusya'ya yönelik yaptırımları ihlal edecek bir kanal açmasından endişe edildiği kaydedilmişti. Haberde ayrıca Türkiye'nin en büyük bankalarından Vakıfbank, Ziraat Bank, İş Bankası, Denizbank ve Halkbank’ın Mir sistemine dahil olduğu hatırlatılmıştı.
NE OLMUŞTU?
Rusya-Ukrayna savaşının ardından ABD Hazine Bakanlığı bazı Rus kişi ve kurumlara sert finansal yaptırımlar getirdi. Yaptırımlarla birlikte kimi Rus bankalarının küresel finansal sistemden dışlanması öngörüldü. Ayrıca bu bankalar Visa, Mastercard, SWIFT gibi uluslararası ödeme sistemlerinden çıkartıldı.
Rusya ise daha önce kurmuş olduğu Mir gibi uluslararası ödeme sistemlerini devreye soktu. B sistemlere bazı Türk bankaları da yoğun ilgi gösterdi. Ayrıca son dönemde Rusya ve Türkiye arasındaki ticaret hacminin arttığı görüldü.
Geçtiğimiz ay Amerikan Hazine Bakan Yardımcısı Wally Adeyemo, Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği'ne (TÜSİAD) gönderdiği mektupta, Türk şirket ve bankalarını Rusya ile çalışmamaları konusunda uyarmıştı. Mektupta, Rusya’nın yaptırımları Türkiye üzerinden delmek istediği belirtilerek, “Türkiye bankaları, yaptırım uygulanan Rusya bankalarıyla aynen ABD bankalarıyla olduğu gibi ilişki kuramazlar” ifadelerine yer verilmişti.
YAPTIRIM TEHDİTLERİNE RAĞMEN RUSYA MİR'İ GENİŞLETMEK İSTİYOR
Öte yandan Rusya Merkez Bankası, ABD'den gelen yaptırım tehditlerine karşın ödeme sistemi Mir'i genişletmek için temaslarını sürdürmeyi planlıyor. Rusya, yaptırımlarla kısıtlanan ödeme operasyonları için adeta bir nefes borusu olan Mir ödeme sistemini yaptırım tehditlerine rağmen genişletmek istiyor.
Interfax’ın Rusya Merkez Bankası basın servisine dayandırdığı habere göre, Rusya Merkez Bankası, Mir kartlarının kabul edildiği alanları genişletmek için yabancı ortaklarla diyalogu sürdürmeyi planlıyor.
Vedomosti'nin haberine göre de Rusya Merkez Bankası 2025 itibariyle Mir sistemi ile ödeme alınan ülke sayısını 20'ye, 2030 itibariyle 35'e çıkarmayı hedefliyor. Daha önce ABD'nin Mir sisteminin Rusya dışında kullanımına zemin hazırlayanlar için yaptırım uygulama hazırlığı içinde olduğu belirtilmişti.