5. Yargı Paketi TBMM'den geçti: İcra yoluyla çocuk teslimi son buluyor

TBMM Genel Kurulunda, 5'inci Yargı Paketi'ni içeren İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun Teklifi kabul edildi.

İcra ve İflas Kanunu'nda yapılan değişiklikle, cebri icra satışlarının elektronik ortamda yapılmasına paralel olarak haczedilen malların ihale usulü, bununla uyumlu hale getiriliyor. Buna göre, birinci ve ikinci ihale, icra müdürü tarafından, ilanda belirlenen gün ve saatte, haczedilen malın muhammen kıymetinin yüzde 50'si üzerinden başlatılacak. Şartların yerine gelmesi halinde mal, en yüksek teklif verene ihale edilecek.

Artırmanın sona erdiği gün ve saatte şartların bulunması halinde, mal en yüksek teklif verene ihale edilmiş olacak ve malın mülkiyeti ihale alıcısına geçecek. İcra müdürü artırmanın bitmesinden sonraki ilk iş gününde artırmanın sonucunu gösteren bir sonuç tutanağı düzenleyerek tutanaktaki bilgileri aynı gün satış portalında ilan edecek. İhalenin sonucuna ilişkin bu tutanakta, artırmanın ne zaman tamamlandığı, en yüksek teklifi verene malın ihale edildiği, tutanağın ilanından itibaren 7 gün içinde ihale bedelinin ödenmesi gerektiği veya kanundaki şartların yerine gelmemesi nedeniyle ihalenin yapılamadığı hususları belirtilecek.

Satış talebi, teklif verme başladıktan sonra geri alınamayacak ve teklif verme süresinin bitimine kadar borcun tamamen ödenmesi halinde satış durdurulacak.

İcra müdürü, asgari ihale bedelinin teklif edilmediği, en yüksek teklif verenin ihale bedelini yatırmadığı veya teklif verme süresinin bitiminden önce borcun ödendiği hallerde, ihalenin yapılamadığını veya iptal edildiğini tutanakla tespit edecek. Asgari ihale bedelinin teklif edilmediği veya en yüksek teklif verenin ihale bedelini yatırmadığı hallerde ikinci artırma, birinci artırmadaki şartlar çerçevesinde daha önce ilan edilen tarihte başlayacak.

Artırmada, alıcı çıkmaza veya bu maddede yazılı şartlar gerçekleşmezse alacaklı, önceki satış talebinden kalan satış isteme süresi içinde satış günü verilmesini talep edebilecek. Satış isteme süresi satış talebiyle birlikte duracak ve duran bu süre, ihalenin yapılamadığına veya iptal edildiğine ilişkin tutanak tarihinden itibaren kaldığı yerden işlemeye başlayacak.

İcra müdürü, artırma bittikten sonraki ilk iş gününde elektronik satış portalından kaynaklanan teknik sebeplerle, artırmanın son on dakikası içinde teklif verilemediğini satış portalı kayıtlarından tespit ederse, artırma süresinin bir gün uzatılmasına karar verecek, kararda artırmanın başlayacağı ve biteceği zamanı gösterecek. Tüm bu hususlar satış portalında duyurulacak. Bu durumda artırmanın başlangıç tarihi, artırma süresinin uzatılmasına karar verildiği tarihten itibaren üç günü geçemeyecek. Bu süre içinde, daha önce en yüksek teklif veren teklifiyle bağlı olacağı gibi yeni istekliler de teminatı yatırmak suretiyle artırmaya katılabilecek.

TAŞINIR İHALESİNE İLİŞKİN DEĞİŞİKLİKLER TAŞINMAZLAR İÇİN DE GEÇERLİ OLACAK

Hem taşınmazlar hem de taşınırlarda ihale alıcısı, ihalenin feshi talep edilmiş olsa dahi artırma sonuç tutanağının ilanından itibaren 7 gün içinde satış bedelini nakit ödemek zorunda olacak. Satılan mal, ihale kesinleşmeden teslim edilmeyecek ve resmi sicilde alıcı adına tescil edilmeyecek.

Yasayla, taşınır malların satışına ilişkin yapılan ihale usul ve esaslarına yönelik bazı değişiklikler, taşınmaz mallar için de geçerli olacak.

Elektronik satış portalında yapılacak satış ilanında, varsa ipotek sahibi alacaklılarla diğer ilgililerin, taşınmaz üzerindeki haklarını 15 gün içinde icra dairesine bildirmeleri gerekecek. Aksi halde hakları tapu siciliyle sabit olmadıkça satış bedelinin paylaşmasından hariç kalacaklar ve bu hususlar irtifak hakkı sahipleri için de geçerli olacak.

Kıymet takdirine ilişkin şikayet yetkisiz icra mahkemesine yapılırsa, icra mahkemesi evrak üzerinde inceleme yaparak başvuru tarihinden itibaren en geç 10 gün içinde yetkisizlik kararı verecek ve masrafını gider avansından karşılamak üzere dosyayı, resen yetkili icra mahkemesine gönderecek. Böylece kıymet takdirine ilişkin şikayetin yetkili mahkemece bir an önce ele alınması sağlanacak.

İhale alıcısının talebi üzerine icra dairesi, satışı yapılan taşınmazda kira sözleşmesine bağlı olarak oturan kişiye kira bedelini, diğer hallerde ise taşınmazı kullanan kişiye bilirkişi tarafından tespit edilen aylık kullanım bedelini icra dairesine yatırmasını emredecek. İhtara rağmen belirlenen bedelin icra dairesine yatırılmaması halinde, ilgili hüküm kıyasen uygulanacak ve depo edilen bedel ihalenin sonucuna göre hak sahibine ödenecek. Böylece uygulamada sıklıkla karşılaşılan tereddütlerin giderilmesi amaçlanırken, ihale kesinleşinceye kadar taşınmazın ne şekilde muhafaza ve idare edileceği konusunda icra dairesine yol gösteriliyor.

İhalenin feshi davasını açabilecek kişiler arasında sayılan "tapu sicilindeki ilgililer", "resmi sicillerdeki ilgililer" olarak genişletiliyor. Sınırlı ayni hak sahiplerine de bu davayı açabilme imkanı tanınıyor.

Satış isteyen alacaklı, borçlu veya resmi sicilde kayıtlı ilgililerle sınırlı ayni hak sahiplerinin dışında kalan kişilerce ihalenin feshinin talebi halinde, ihale bedeli üzerinden nispi harç alınacak ve talebin reddi halinde bu harç iade edilmeyecek, ilgili kişilerin muhtemel zararına karşılık olmak üzere ihale bedelinin yüzde 5'i oranında teminat göstermesi şartı aranacak.

İCRA MAHKEMESİ BAZI HALLERDE DURUŞMA YAPMADAN KARAR VEREBİLECEK

İhalenin feshi talebi üzerine icra mahkemesi, talep tarihinden itibaren 20 gün içinde duruşma yapacak ve taraflar gelmeseler bile icap eden kararı verecek. İhalenin feshi talebinin usulden reddi gereken hallerde duruşma yapılmadan da karar verilebilecek.

İcra mahkemesi, satış isteyen alacaklı, borçlu, mahcuzun resmi sicilinde kayıtlı olan ilgililer ve sınırlı ayni hak sahipleri ile pey sürmek suretiyle ihaleye iştirak edenler dışında kalan kişilerce talep edilmesi nedeniyle; satış isteyen alacaklı, borçlu, mahcuzun resmi sicilinde kayıtlı olan ilgililer ve sınırlı ayni hak sahipleri dışında kalan kişiler bakımından feragat nedeniyle; işin esasına girerek talebin reddine karar verirse ihalenin feshini talep edeni, feshi istenilen ihale bedelinin yüzde 10'una kadar para cezasına mahkum edecek.

Düzenlemede, para cezasına mahkum edilecek haller açık bir şekilde belirtiliyor. Bu kapsamda ihalenin feshi talebinin, satış isteyen alacaklı, borçlu, mahcuzun resmi sicilinde kayıtlı olan ilgililer ve sınırlı ayni hak sahipleri ile pey sürerek ihaleye iştirak edenler dışında kalan kişilerce talep edilmesi nedeniyle veya satış isteyen alacaklı, borçlu, mahcuzun resmi sicilinde kayıtlı olan ilgililer ve sınırlı ayni hak sahipleri dışında kalan kişiler bakımından feragat nedeniyle ya da işin esasına girilmek suretiyle reddine karar verilmesi halinde ihalenin feshini talep eden, feshi istenilen ihale bedelinin yüzde 10'una kadar para cezasına mahkum edilecek.

İhale kesinleşmedikçe ve ihale konusu mal alıcıya teslim edilmedikçe veya teslime hazır hale getirilmedikçe ihale bedeli alacaklılara ödenmeyecek. İhale konusu malın teslim edilemeyeceği veya teslime hazır hale getirilemeyeceği durumlarda ihale, icra müdürü tarafından iptal edilerek ihale bedeli alıcısına ödenecek.

İhalenin feshi talebinde bulunulabilecek azami sürenin başlangıç tarihi, ihalenin yapıldığına ilişkin kararın elektronik satış portalında ilan edildiği tarih olacak.

Taşınmazın ihale alıcısı adına tescil edilmesinden sonra tahliye işlemi yapılmadan taşınmaza malik olanlara da tahliye talep edebilme hakkı tanınıyor.

Kanunla, uygulamadaki tereddütlerin giderilmesi amacıyla, sıra cetvelinin tanzimi üzerine tebligatı alan hak sahibinin teminat mukabilinde alacağını tahsil edebileceğine ilişkin düzenleme yapılıyor. Böylece teminat mukabilinde alacağı tahsil edebilmek için sıra cetveline karşı şikayet ve itiraz aşamasına geçilmesine gerek olmadığı net bir şekilde ortaya konuluyor. Öte yandan banka teminat mektubunun "süresiz" olduğu açıklığa kavuşturuluyor.

İHALE TAMAMEN ELEKTRONİK ORTAMA ALINACAK

Kanunla, İcra ve İflas Kanunu'nda yer alan "çocuk teslimi", "çocukla şahsi münasebet tesisine dair ilamın icrası", "çocuk teslimine ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilamların icrasında uzman bulundurulması" ve "çocuk teslimi emrine muhalefetin cezası" başlıklı maddeler yürürlükten kaldırılıyor.

Düzenlemeyle ayrıca "İhalenin feshi ve farkının tahsili" maddesi de yürürlükten kaldırılıyor. Yasayla, açık artırmada en yüksek teklif verilip de süresi içinde ihale bedelinin yatırılmaması halinde alınan teminatın, takip borcu ve satış masrafları için dosyaya gelir kaydedileceği düzenleniyor.

Düzenlemeyle, İcra ve İflas Kanunu'nda değişiklik yapılarak ihalenin tamamen elektronik ortama alınması sağlanıyor. Buna ilişkin yönetmelik ile çıkarılması gereken tarife, düzenlemenin yürürlüğe gireceği tarihten itibaren 6 ay içinde çıkarılacak.

Haczedilen malların elektronik ortamda satışına ilişkin hükümlerin uygulanmasına, Adalet Bakanlığınca belirlenen il veya ilçelerde, buna ilişkin yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren başlanacak ve en geç bir yılın sonunda ülke genelinde uygulamaya geçilecek. Hükümlerin hangi il veya ilçede ne zaman uygulanacağı Adalet Bakanlığının resmi internet sitesinde duyurulacak.

Çıkarılacak tarifenin yürürlüğe girdiği tarihten önce satış talep edilmiş olmasına rağmen kıymet takdiri ile muhafaza ve satış giderlerinin tamamının yatırılmadığı hallerde tarifenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde tarifede belirlenen giderlerin yatırılması zorunlu olacak. Bu süre içinde giderler peşin olarak yatırılmazsa satış talep edilmemiş sayılacak.

İhalenin feshine ilişkin değişiklikler, ilgili maddenin yürürlüğe girdiği tarihte ilk derece mahkemeleri ve bölge adliye mahkemeleriyle Yargıtayda görülmekte olan ihalenin feshi talepleri hakkında uygulanmayacak. Ancak, ihale bedelinin yüzde 10'una kadar para cezasına mahkumiyete ilişkin hüküm görülmekte olan ihalenin feshi talepleri hakkında da uygulanacak. Temyiz kanun yolu incelemesi aşamasında bulunan dosyalar bakımından para cezasının oranına ilişkin değişiklik, tek başına bozma nedeni yapılamayacak. Yargıtay değişikliği uygulayarak hükmü düzeltebilecek.

"Kovid-19 izni" ile ilgili mevcut düzenlemedeki Sağlık Bakanlığının önerisi üzerine Adalet Bakanlığı tarafından "her defasında 2 ayı geçmemek üzere 9 kez uzatılabilir" şeklindeki ibare, "her defasında 2 ayı geçmemek üzere 12 kez uzatılabilir" olarak değiştiriliyor. Buna göre, salgın sebebiyle, açık ceza infaz kurumlarında bulunanlar ile kapalı ceza infaz kurumunda bulunup da açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazanan hükümlüler, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına karar verilen hükümlülerin bu kapsamdaki izin süresi 31 Mayıs 2022'ye kadar uzatılabilecek.

Avukatlık Kanunu'nda yapılan değişiklikle, kanunda yer verilen cezalardan birini gerektiren suçtan dolayı hakkında kamu davası açılmış olması halinde, avukatlığa alınma isteği hakkındaki kararın bu kovuşturmanın sonuna kadar bekletilmesine karar verilebilecek.