Altın Portakal'a geri sayım: Sansürcülükle eleştirilen iki isim tartışma yarattı

Uluslararası Antalya Altın Portakal ismi 2015 yılında Uluslararası Antalya Film Festivali'ne dönüştükten sonra bu yıl yeniden Antalya Altın Portakal Film Festivali adıyla yapılacak festival, 56 yaşına basacak. Festival heykelciği yeniden sararırken, festivale danışman olarak açıklanan isimler, tartışmanın fitilini ateşledi.

Türkiye'nin geçmişi en eski sinema festivali Antalya Altın Portakal Film Festivali için geri sayım başladı. Antalya Büyükşehir Belediyesi'nin ev sahipliğinde bu yıl 26 Ekim- 1 Kasım tarihleri arasında gerçekleştirilecek festival, 56'ncı yaşını kutlayacak. Festival, büyükşehir belediye başkanlarının seçimle değişmesinin ardından yapısında gerçekleştirilen değişikliklerle sinema tutkunlarının gündeminden düşmüyor. 2014 yılında yeniden Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na seçilen Menderes Türel, 2015 yılında 52'ncisi düzenlenen festivalden 'Altın Portakal' tamlamasının çıkarıldığını duyurdu. Festival, 4 yıl boyunca Uluslararası Antalya Film Festivali adıyla gerçekleştirildi. Menderes Türel döneminde 2017 yılında düzenlenen 54'üncü festivalde, büyük bir değişiklik yapıldı. Uzun yıllar ulusal ve uluslarası iki kategoride ödül veren festivalde 'ulusal film yarışma kategorisi' kaldırıldı. Festival tek dalda, uluslararası film yarışması bölümüyle 2 yıl sürdü.

Heykel yeniden sarardı
Bu yıl, Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nı CHP'li Muhittin Böcek'in kazanmasının ardından festivalde nasıl değişiklikler olacağı merak konusu oldu. Festivalin ilk değişimi, ödül heykelciğinde gerçekleştirildi. 2014 yılında ödül heykelciği karartıldı. Siyah Toros mermer kaidesi üzerinde 33 santimetre yüksekliğindeki bronz heykelcik, 5 yıl boyunca festivalde ödül alanlara verildi. Muhittin Böcek yönetimindeki Büyükşehir Belediyesi, bu ödül heykelciğinden vazgeçerek, heykelciği yeniden sararttı. Eski görünümünü alan heykelciğin ilk örnekleri, Cam Piramit Fuar ve Kongre Merkezi'nin karşısındaki üst geçitte yer buldu.

Değişiklikler salı günü duyurulacak
Yeni yönetimin değişiklikleri duyuracağı ilk toplantı ise 20 Ağustos Salı gerçekleştirilecek. Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek'in ev sahipliğinde düzenlenecek ve Festivalin İdari Direktörü Cansel Çevikol Tuncer, Festival Yönetmeni Ahmet Boyacıoğlu, festival danışmanları Hülya Uçansu ve Reis Çelik'in de konuşmacı olacağı basın buluşmasında, festivalde yaşanacak yenilikler ve değişim ilk kez kamuoyuyla paylaşılacak.

İki isim tartışma yarattı
56 yaşına 26 Ekim'de basacak festivalin ilk tartışması, iki ismin açıklanmasıyla başladı. Büyükşehir Belediyesi'nin festivalin danışmanı olacağını açıkladığı Hülya Uçansu, Menderes Türel döneminde 51'inci festivalde de düzenleyici komitede yer almıştı. O dönem Reyan Tuvi'nin yönettiği 'Yeryüzü Aşkın Yüzü Oluncaya Dek' adlı belgeselin, içeriğinde yer alan bazı sözler ve görüntüler nedeniyle sansüre uğradığı ileri sürülmüştü. Buna ilişkin kararı alan yönetimin parçası olarak gösterilen Uçansu'ya bazı kesimlerden tepki geldi. Bu yılki festivalin danışmanı olarak ilan edilen yönetmen Reis Çelik'e de sansüre karşı durmadığı gerekçesiyle eleştiriler yöneltilmişti. Reis Çelik ise o dönemki bir röportajında, o dönem sansürün yaşandığını, ancak sürecin yanlış yönetildiğine yönelik açıklama yapmıştı.

Reis Çelik'ten açıklama
Yönetmen ve senarist Reis Çelik, tartışmaların artmasının ardından sosyal medya hesabından bir açıklama yaptı. 2014 yılında Antalya Film Festivali'nde bir belgeselin yasaklandığı dönemde festivalin danışmanı olduğunu ve bu yasaklamaya ses çıkarmadığının ileri sürüldüğünü belirten Çelik, şu ana kadar Antalya dahil hiçbir festivalde danışmanlık yapmadığını kaydetti. Yönetimlerle hiçbir ilişkisi olmadığını belirten Çelik, şöyle dedi:

“Muhittin Böcek başkanlığındaki Antalya Belediyesi, 2019 Altın Portakal Film Festivali'nde sektör adına danışmam olmamı istemişlerdir. Ulusal yarışmalar ve sinema sektörünün diğer dile getirdiği taleplerin yerine getirileceği açıklandığı takdirde kabul edeceğimi ilettim. Bu danışmanlığın karşılığında bir ücret olacaksa onu da FİLMYÖN'e bağış olarak kabul edeceğimi toplantıda açıkladım. Daha festival programını bile açıklamadan boğmaya çalışmak tam bir hainliktir. Özellikle hakkımda yazılanları ispata ya da özüre davet ediyorum."

Belediye geçmişiyle yüzleşmedi
Sinema Yazarları Derneği (SİYAD) ise 2014'te yaşanan 'sansür vakası'yla yüzleşilmediği sürece yeni bir sayfanın açılamayacağını yazılı açıklamayla duyurdu. SİYAD açıklamasında, "Bu sansür, ulusal, belgesel ve kısa film yarışmalarının festivalden kaldırılmasına kadar gidecek olan sürecin başlangıcı oldu. Böylelikle, sansür mekanizmasına meşru bir zemin sağlanmış oldu ve sansür vakaları ivmelenerek arttı. Bu yılki yerel seçimlerin ardından ise belediye yönetiminin değişmesiyle Antalya'ya ulusal yarışma, belgesel ve kısa film yarışmalarının geri geleceği açıklandı. Birçok belediye de kültür sanat politikalarını gözden geçireceklerine dair taahhütler verdi. Memnuniyetle karşıladığımız bu gelişmelere karşın hem festivallerin hem de el değiştiren belediyelerin geçmişin hatalarıyla hakiki bir biçimde yüzleşmediklerini gözlemliyoruz" denildi.

2014'te çekilen filmler yeniden gösterilmeli
Belediyenin, 2014'te yaşananlarla yüzleşmeden, geçmişin üzerini örterek yeni bir sayfa açmasının mümkün olmadığı kaydedilen SİYAD açıklamasında, "2014 yılında festival yönetiminde yer alıp sansür vakasında doğrudan sorumlu olan veya o dönemde festival danışmanlığı gibi kadrolarda yer alıp sansüre uğrayan belgeselle dayanışma göstermemiş kişilerin kamu önünde özeleştiri vermeden festivallerde görev almaları kabul edilemez. Bu yılki Altın Portakal Film Festivali'nde, sansürlenmiş 'Yeryüzü Aşkın Yüzü Oluncaya Dek'in ve 2014 yılında dayanışma adına festivalden çekilmiş tüm filmlerin gösterimi yapılmalıdır" denildi.