Ahmet Hakan örnek oldu! Fehmi Koru'dan 'çakma haber' uyarısı
Doğrulama sitesi teyit.org Ahmet Hakan’ın Kılıçdaroğlu'nun konuştuğu video ile ilgili köşe yazısını sosyal medyadan yalanladı. Konuyu köşesine taşıyan Fehmi Koru, "Köşe yazarımız da oltaya takılıvermiş…" yorumunda bulundu.
Uydurma haberlerin her yerde olduğunu söyleyen ve bazı örnekleri okuyucuları ile paylaşan Fehmi Koru, "Önümüzdeki günlerde, seçime doğru hızla yol alan ülkemizde, profesyonel ellerden çıkma daha çok çakma haberle karşılaşacaksınız." diyerek kritik bir uyarıda bulundu: Bu yazımı bir erken uyarı olarak kabul edin lütfen.
Popüler olma ile popülist olma arasında kesinlikle büyük fark var. Hatta ‘yandaş olmak’ da bir dereceye kadar çekilebilir, ancak ‘öyleymiş görünmek’ anlamına ‘yanaşmalık’ hiç doğru olmadığı gibi, o yolla kendini kabul ettirmeye çalışan için tehlikelidir de.
Özellikle de herkesin okuduğu gazetelerde köşen varsa, o gazeteler için haber peşinde koşuyorsan veya her evde izlenen TV kanalları sana zaman ayırıyorlarsa…
Geçen gün bir gazetenin yazarı, CHP’nin önümüzdeki yerel seçim için hazırlattığı kampanya videosu olduğunu ileri sürerek, izlediğini söylediği o videodan hareketle çok sert ifadelere köşesinde yer verdi.
Büyük ihtimalle yazılarına ilham versin diye takip ettiği sosyal medya hesaplarından birinde karşısına çıkan videonun sahihliğini sorgulamadan…
Meğer izlediği video CHP’ye ait değilmiş; onu hazırlayan trol üç farklı görüntüden yararlanmış, bir de CHP liderinin yakın zamanda yaptığı bir konuşmayı çalışmasına eklemiş ve bu düzmece videoyu yem olarak izleyicilerine sunmuş…
Köşe yazarımız da oltaya takılıvermiş…
Yanaşmalık bu yüzden tehlikeli işte. Günümüz dünyasında -Türkiye de o dünyaya ait- bu tür uyduruk şeylerin gerçekmiş gibi ayakta kalma ömrü çok kısa; nitekim, internet üzerinden yayın yapan medyadaki yanlışları ayıklama amaçlı bir site (teyit.org) işin iç yüzünü ortaya çıkarıverdi…
Sosyal medyayı takip edenler, kaç gündür ortalığın bu düzeltme haberiyle yıkıldığını söylüyorlar.
Önümüzde kritik bir seçim var, bu sebeple iki tarafı rahatsız edecek uyduruk haberler ve o haberleri destekleyecek videolar konusunda medyada yeri olanların dikkatli olması, sosyal medya takipçilerinin de bu tür girişimlere destek vermemesi gerekir.
Columbia Journalism Review (CJR) adlı Amerikan menşeli meslek dergisinde, Tampa Üniversitesi gazetecilik okulundan bir hocanın öğrencileriyle ilgili bir değerlendirme yazısıçıktı. Donald Trump‘ın basın toplantısında yüzüne karşı hakaretler yağdırdığı CNN muhabirinin (Jim Acosta) attığı şu Twit’i değerlendirmiş gazeteci olacak öğrenciler:
Ve CNN muhabirinin yanlı mesajını beğenen tek bir genç bile çıkmamış. Kendisinin o basın toplantısındaki tavrını ‘hayranlık verici’ bulanlar bile, mesajdaki tek yanlı karşıtlıktan hiç hoşlanmamış.
CNN muhabiri Jim Acosta ve Donald Trump..
Ben de hoşlanmadım. Her evden izlenen bir kanalın haberlerinde tek yanlı olmaması, bu denli karşıt birinin yapacağı haberlere ve tabii gazetecinin kendisine de yer vermemesi gerekir.
Acaba bizde sayıları hayli fazla olan gazetecilik okullarında öğrencilerle güncel haber ve tartışma programları üzerine benzer bir değerlendirme yapılsa nasıl bir sonuçla karşılaşılır? Acaba bu tür değerlendirmeler sınıflarda yapılıyor mu?
Uydurma haberler her yerde
Şu yakınlarda Almanya’da ciddi bir gazetecilik skandalı yaşandı. Ülkenin en çok satan ve en itibarlı sayılan haftalık dergisi der Spiegel‘in muhabirliğini yaptığı yedi yılda 60’a yakın habere (bazısı Türkiye ile ilgili) imza atmış haberleriyle ödüller kazanmış biri (Claas Relotius) suç üstü yakalandı.
Der Spiegel dergisinin Hamburg’taki binası…
Haberlerine geniş yer verilen derginin star muhabirinin yazdıklarının pek çoğu (Türkiye ile ilgili olanlar da dahil) meğer hayal mahsulüymüş…
Gitmediği yerleri gitmiş gibi, konuşmadığı kişilerle konuşmuş gibi yazmış, bazen görüştüklerini olandan çok farklı yansıtmış, bazen de birkaç ayrı kişiyle gerçekleştirdiği görüşmeleri tek bir kişiye atfederek kaleme almış…
Hakkında haber yaptığı bir Amerikan kasabasıyla ilgili yazdıklarının çarpıtma olduğunu, o kasabada yaşayan iki kişi, gazetecinin ayak izlerini takip edip görüştüğü kişilerle konuşarak ortaya çıkarmış… ABD’de haber peşinde birlikte koştukları yine Spiegel‘den başka bir muhabir, onun Meksikalı göçmenlerle ilgili haberinde yer alan bilgilerin asılsız olduğunu fark edip yönetimi uyarmış da dergi sonunda uyanabilmiş…
Utançlarından mosmor olduklarını sandığım dergi yöneticileri, olayın üzerine özür dileyen açıklamalarla okur önüne çıktılar, muhabiri kovduklarını duyurdular; kendisine ödül veren kurumlar da ahlaki açıdan suçlu bulunan gazeteciden ödülleri iade etmesini istediler.
Fazla uzak olmayan geçmişte biri Washington Post‘tan (Janet Cook), diğeri New York Times‘tan (Jason Blair) iki gazetecinin de meslek ahlakına aykırı yalan-yanlış şeyler yazdıkları ortaya çıkmıştı. Janet Cook yazdığı yalan haberle Pulitzer ödülü bile kazanmıştı.
Bir de yaptıkları bir filme (Shattered Glass – Asılsız Haber) konu olan New Republic dergisi yazarı Stephen Glass olayı var medya rezaleti olarak… Glass, utanmazlıkta zirve yaparak, o dergide yaşadıklarını roman haline getirip ‘Fabulist – Masalcı’ adıyla yayınladı da…
Önümüzdeki günlerde, seçime doğru hızla yol alan ülkemizde, profesyonel ellerden çıkma daha çok çakma haberle karşılaşacaksınız.
