ABD'de tarihi karar: Kürtaj artık anayasal hak değil

ABD Yüksek Mahkemesi, ülke genelinde kürtaj hakkını anayasal olarak garanti altına alan 1973 tarihli "Roe-Wade kararını" iptal etti.

Reuters'in haberine göre, ABD'de aylardır tartışılan ve birçok kentte gösterilere neden olan kürtaj hakkı konusunda Yüksek Mahkeme kararını açıkladı. Yüksek Mahkemedeki 9 yargıçtan 6'sının oyu ile 1973 tarihli "Roe-Wade kararı" olarak bilinen ve ABD'de kürtajın anayasal bir hak olmasına temel teşkil eden karar iptal edildi.

Bu karar ile kürtaj anayasal bir hak olmaktan çıkarken bu konudaki kanunlar eyaletlerin kendi inisiyatiflerine bırakıldı.

MAHKEME MUHAFAZAKÂR ÇOĞUNLUKTA

Mahkemenin muhafazakâr yargıçlarından Samuel Alito tarafından kaleme alınan karar görüşünde "Roe-Wade kararının", "açıkça yanlış" olduğu ve kaldırılması gerektiği savunuldu. 2006 yılında George W. Bush tarafından atanan Alito'nun görüşünde, Roe-Wade kararının "gerekçesinin son derece zayıf" ve "toplumsal anlamda zararlı sonuçları olduğu" ifade ediliyor. Söz konusu metinde ayrıca "Kürtaj hakkının ülke tarihinde ve geleneklerinde köklü bir yerinin olmadığı" değerlendirmesi de yer alıyor.

Karara hayır oyu veren üç liberal yargıç -Stephen Breyer, Sonia Sotomayor, Elena Kagan- yazdıkları ortak şerhte "Bugünün kararının bir sonucu kesin: kadın haklarının ve özgür ve eşit vatandaşlar olarak statülerinin kısıtlanması" yorumunda bulundular. Yargıçlar, bu karar sonrası "Döllenme anından itibaren bir kadının konuşmaya hakkı yok" dedi.

Eski Başkan Donald Trump, dört yıllık görev süresi boyunca üç muhafazakâr yargıç atadı ve 6'ya 3 muhafazakâr çoğunluk elde etti.

Bu kararın ardından, 13'ü kesin olmakla birlikte toplamda 26 eyaletin kürtajı yasaklayabileceği düşünülüyor.

KARAR DAHA ÖNCEDEN BASINA SIZMIŞTI

ABD'li siyasi yayın kuruluşu "Politico" mayısta söz konusu kararı yayınlamış, Yüksek Mahkeme de haberin doğruluğunu teyit etmişti.

Amerikan medyası, Yüksek Mahkeme'nin bu yönde açıklayacağı bir kararın ülkede deprem etkisi yaratacağına ve siyasi bölünmenin daha da artacağına vurgu yapmıştı.

ROE V. WADE KARARI NEDİR?

Kürtaj hakkı yaklaşık yarım yüzyıldır ABD’de en çok hedef alınan konu başlıklardan biri. Anayasal kürtaj hakkını koruyan Roe v. Wade ve ona müteakip 1992 tarihli bir kararı, 1969'da yasal takma adı "Jane Roe" ile tanınan Norma McCorvey davasına konu olmuştu. O tarihlerde, McCorvey kürtaj istedi ancak annenin hayatını kurtarmak için gerekli olmadıkça kürtajın yasa dışı olduğu Teksas'ta yaşadığı için isteği gerçekleşmedi.

Avukatları, Teksas'ın kürtaj yasalarının anayasaya aykırı olduğunu iddia ederek yerel bölge avukatı Henry Wade'e karşı ABD federal mahkemesinde dava açtı. Teksas’taki bir mahkeme ise mağdurun lehine karar verdi. Teksas daha sonra doğrudan ABD Yüksek Mahkemesi’ne başvurdu.

Ocak 1973'te Yüksek Mahkeme, McCorvey'in lehine karar vererek, anayasanın hamile bir kadına kürtaj olup olmamayı seçme hakkını koruyan "mahremiyet hakkı" sağladığına dair kararı 7’ye 2 çoğunlukla verdi.

1992’de görülen bir başka dava ise ABD Yüksek Mahkemesi'nin dönüm noktası niteliğindeki bir başka davasıydı. Çoğunluk görüşüne göre, mahkeme, Roe v. Wade'de (1973) verilen kürtaj hakkını onayladı ve kürtaj haklarına ilişkin çeşitli hükümleri yeniden tanımladı.

Pew Araştırma Merkezi tarafından 2021 yılında yapılan bir ankete göre, ABD'li yetişkinlerin yüzde 59'u kürtajın bütün durumlarda veya çoğu durumda yasal olması gerektiğini belirtirken yüzde 39'u ise yasaklanmasını savunuyor. (DIŞ HABERLER)