2018 Yılı Bütçesi Plan ve Bütçe Komisyonunda

TBMM (AA) - Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya, 2002'de yüzde 7,3 olan 16-17 yaşta evlenen kız çocuklarının toplam evlilikler içindeki oranının 2016'da yüzde 4,6'ya gerilediğini belirterek, "Ancak bu orandaki düşüşü yeterli bulmadığımızı ve ülke ortalaması üzerinde orana sahip 8 ilde özel bir çalışma yürüttüğümüzü de belirtmek isterim." dedi.

Kaya, bakanlığının 2018 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonundaki sunumu öncesinde, milletvekillerine sevgi evlerinde kalan çocukların yaptığı resimleri hediye etti.

Irak'ta meydana gelen depremden dolayı Irak halkına geçmiş olsun dileklerini ileterek konuşmasına başlayan Kaya, Türkiye'nin Irak'ın yanında olacağını söyledi.

Son 15 yılda sosyal devlet anlayışı ve uygulamalarında büyük bir hamle gerçekleştirildiğini ifade eden Kaya, gerekli anayasal ve yasal düzenlemelerin yapıldığını, kurumsal kapasitenin ve sosyal yardımlara ayrılan mali kaynağın büyük oranda artırıldığını dile getirdi.

Kaya, müreffeh toplumun genel unsurlarından birinin de çocuğun sağlıklı gelişimine verilen önem olduğuna dikkati çekerek, her çocuğun aile ortamında bakımının sağlanmasının Bakanlığın temel hedefi olduğunu vurguladı.

Bu çerçevede çocukların kuruluş bakımına alınmadan öncelikle sosyal ve ekonomik desteklerden yararlandırıldığını, böylece çocukların kendi ailelerinden kopmamalarının sağlandığını aktaran Kaya, bu kapsamda 105 bin çocuğun desteklendiğini kaydetti.

Koruma altındaki çocuklar için koruyucu aile uygulamasının yaygınlaşmasına önem verdiklerini belirten Kaya, bu çocukların aile sıcaklığını hissederek yaşamlarını sürdürmelerini istediklerini dile getirdi.

Kaya, "Halen 5 bin 460 çocuğumuz koruyucu aile yanında hayatını sürdürüyor. Sadece 2017 yılında 904 çocuğumuzu koruyucu aileye kavuşturduk. Bu uygulamadan daha fazla çocuğumuzun faydalanmasına gayret ediyoruz. Özellikle 0-6 yaş grubundaki çocuklarımızın koruyucu aile yanına yerleştirilmesini hedefliyoruz." diye konuştu.

- Sokaktaki 474 çocuk ailesine döndürüldü

Koğuş türü yapılanmanın olduğu çocuk yurtları ve çocuk yuvaları döneminin tamamen kapandığını anlatan Kaya, kurum bakımı altındaki çocukların tamamının çocuk evleri sitesi ve çocuk evlerine taşındığına işaret etti.

Kaya, "Halihazırda 108 çocuk evleri sitemiz bulunuyor. Burada 6 bin 142 çocuğumuz kalıyor. Bunun yanında bin 191 çocuk evimiz mevcut. Bu çocuk evlerimizde de 6 bin 153 çocuğumuz yaşıyor." dedi.

Kurum bakımı altındaki çocukların akademik ve sosyal başarılarını artırmak için çalışmalar yürütüldüğünü anlatan Kaya, çocukların kreş ve gündüz bakım evlerinden, okul öncesi eğitimlerinden ücretsiz yararlandırıldığını anımsattı.

Bakanlık bünyesinde hizmet veren Çocuk Destek Merkezlerinde, suça sürüklenen, suç mağduru olan madde bağımlısı ve refakatsiz çocukların rehabilitasyonunun sağlandığını söyleyen Kaya, 2017 Ekim ayı itibarıyla 65 Çocuk Destek Merkezinde bin 571 çocuğa hizmet verildiğini aktardı.

Haziran ayında sokakta çalıştırılan çocuklar için yeni bir uygulamayı hayata geçirdiklerini hatırlatan Kaya, 64 ilde 11 mobil ekip kurulduğunu, alan çalışmalarının başlatıldığına belirtti.

Kaya, uygulamanın ilk dört ayında ekipler tarafından 2 bin 943 çocuğa ulaşıldığını, bu kapsamda 474 çocuğun ailesine döndürüldüğünü, 133 çocuğun devlet koruması altına alındığını, 2 bin 336 çocuk için de eğitim ve sağlık tedbirine başvurulduğunu bildirdi.

- ŞÖNİM'ler 81 ile yaygınlaştırılacak

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Kaya, RTÜK ile işbirliği halinde 2018 yılından itibaren aile ve çocuk dostu yapım ve dizileri desteklemeye başlayacaklarını açıkladı.

Son 15 yılda, kadının güçlendirilmesi, her alanda daha etkin olması için anayasal ve yasal düzenlemelerle önemli kazanımlar elde edildiğini ifade eden Kaya, kadının güçlendirilmesine yönelik iki yeni Eylem Planı'nı hayata geçireceklerinin bilgisini verdi.

Bakan Kaya, bunlardan birinin 2018-2023 arasında uygulanacak "Kadının Güçlenmesi Strateji Belgesi ve Eylem Planı", diğerinin ise yine aynı dönemi kapsayacak "Erken Yaşta ve Zorla Evliliklerle Mücadele Strateji Belgesi ve Eylem Planı" olduğunu belirtti.

Şiddetin önlenmesi, koruyucu ve önleyici tedbir kararlarının etkin olarak uygulanması için 68 ilde 7 gün 24 saat kesintisiz hizmet veren Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerinin (ŞÖNİM), yakın zamanda 81 ile yaygınlaştırılacağına değinen Kaya, "Bakanlığımız, belediyeler ve diğer kuruluşların açtıklarıyla birlikte toplam 137 konukevinde, 3 bin 444 kapasiteyle şiddet mağduru kadına ve beraberindeki çocuklara da hizmet vermekteyiz." diye konuştu.

Kadına yönelik şiddetin önlenmesinde hizmet birimleri kadar önemli bir hususun da bazı durumlarda mağdurların özel tedbirlerle korunması olduğuna dikkati çeken Kaya, bu kapsamda Teknik Yöntemlerle Takip Sistemlerinin Kullanılmasına Yönelik Pilot Uygulama'yı başlattıklarını kaydetti.

- "Bilişim teknolojilerini kadına yönelik şiddetle mücadelede aktif kullanıyoruz"

Kaya, can güvenliği riski yüksek vakalarda mağdur ile şiddet uygulayanın birlikte takip edildiği elektronik izleme sistemini, 30 Haziran 2017 tarihinden itibaren Ankara, İzmir, İstanbul, Bursa, Gaziantep ve Antalya'da hayata geçirdiklerini anlatarak, bilişim teknolojilerini kadına yönelik şiddetle mücadelede aktif şekilde kullandıklarını ifade etti.

Bu amaçla, Bakanlığın veri sisteminin, geçen Haziran ayında Adalet Bakanlığının UYAP sistemine entegre edildiğini anımsatan Kaya, böylece tedbir kararlarına anında UYAP sisteminden ulaşabildiklerini söyledi.

Kaya, bu bilgilerin ŞÖNİM üzerinden mağdura anında ulaşılmasını, bunun da müdahalenin hızlı ve etkin yapılmasını sağladığını, Emniyet Genel Müdürlüğü ile de eylül ayında veri sistemlerini entegre etmeye yönelik protokol imzaladıklarını belirtti.

Kaya, böylece, emniyete intikal eden şiddet vaka kayıtların da eş zamanlı olarak bakanlıklarına ulaşmasını sağladıklarını kaydetti.

Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve SGK gibi konuyla ilgili diğer kurumların verilerine yönelik de entegrasyon çalışmaları gerçekleştireceklerini dile getiren Kaya, bu yeniliklerle kadına şiddetle mücadelede adeta bir devrimin ortaya konulduğunu vurguladı.

- "Kız çocuklarının okullaşma oranında başarıya imza attık"

Kadının işgücüne katılımı ve istihdamının artırılmasının, kadın girişimciliğinin desteklenmesinin Bakanlığın öncelikli çalışma alanları arasında olduğunu ifade eden Kaya, yapılan düzenlemelerle 2005 yılında yüzde 22,7 olan kadının işgücüne katılım oranının, Temmuz 2017 itibarıyla yüzde 34,3'e yükseldiğini aktardı.

Kaya, kadının iş ve aile yaşamının uyumlu hale getirilmesi amacıyla önemli düzenlemeler yaptıklarını anımsatarak, hizmetlere ilişkin bilgi verdi.

Annemin İşi Benim Geleceğim Projesi'ni, Büyükanne Projesi'ni, Türkiye'nin Mühendis Kızları Projesi'ni başlattıklarını hatırlatan Kaya, kadınların KOSGEB Girişimci Desteği'nden daha fazla yararlanmaları için önlemler aldıklarını anlattı.

Kaya, bu desteklerden yararlanan kadın girişimci oranının yüzde 48 olduğunu, KOSGEB tarafından verilen Uygulamalı Girişimcilik Eğitimleri'ne katılanların yüzde 46’sını kadınların oluşturduğunu söyledi.

Özellikle kız çocuklarının okullaşma oranında son 15 yılda önemli bir başarıya imza atıldığını ifade eden Kaya, şöyle devam etti:

"Ülkemizde kız çocukları için ortaöğretim kademesinde net okullaşma oranı 2002-2003 öğretim yılında yüzde 45,2 iken, 2016-2017 öğretim yılında yüzde 82,4'e yükseldi. Kızlarımızın yükseköğrenimde, 2002-2003 öğretim yılında yüzde 13,5 olan okullaşma oranı, 2016-2017 öğretim yılında yüzde 44,4'e ulaştı. Okullaşma oranında yüzde 100'e ulaşana kadar bu alandaki çabalarımızı sürdüreceğiz. Okullaşma oranındaki anlamlı yükseliş, kız çocuklarının erken yaşta evlendirilmesi ile mücadelemize de olumlu katkı sunuyor. Nitekim istatistiki veriler incelendiğinde, erken yaşta evliliklerin yıllar itibariyle azalmakta olduğu görülmekte. 16-17 yaşta evlenen kız çocuklarının toplam evlilikler içindeki oranı 2002 yılında yüzde 7,3 iken, 2016'da yüzde 4,6'ya gerilemiştir. Ancak bu orandaki düşüşü yeterli bulmadığımızı ve ülke ortalaması üzerinde orana sahip 8 ilde özel bir çalışma yürüttüğümüzü de belirtmek isterim."

- "12 bin başvuruya danışmanlık hizmeti sunduk"

Evliliğe hazırlanan vatandaşlara ve ailelere yönelik eğitimler düzenlediklerine değinen Kaya, Evlilik Öncesi Eğitim Programı kapsamında 620 bin, Aile Eğitim Programı kapsamında ise 669 bin kişiye eğitim verdiklerini söyledi.

Boşanma düşüncesinde ya da boşanma sürecinde olan çiftler için Aile ve Boşanma Süreci Danışmanlığı hizmeti de verildiğini anımsatan Kaya, bu alanda temel eğitim almış meslek elemanlarıyla, yaklaşık 12 bin başvuruya danışmanlık hizmeti sunduklarını kaydetti.

Bütünlüklü hizmet sunan Sosyal Hizmet Merkezlerini (SHM) ülke genelinde yaygınlaştırdıklarını anlatan Kaya, "Sadece bu yıl içinde 52 Sosyal Hizmet Merkezi açtık, toplam merkez sayımızı 268'e ulaştırdık. 2023 yılına kadar Sosyal Hizmet Merkezlerimizin sayısını 422'ye ulaştırmayı hedefliyoruz." dedi.

- "370 bin 629 vatandaşa psikososyal destek sağlandı"

Aile kurumunun ve toplumsal yapımının güçlendirilmesi için hayata geçirdikleri Aile Sosyal Destek Programı (ASDEP) kapsamında, bin 500 ASDEP görevlisinin 2016'nın ikinci yarısında istihdam edildiğini ve eğitimlerinin gerçekleştirildiğini belirten Kaya, bu sayının yıl sonunda 3 bine ulaşacağını dile getirdi.

Kaya, "2018 yılı içerisinde bin 500 ASDEP personelinin daha istihdamını gerçekleştirecek ve ülke genelinde çok daha etkin hizmet dönemini başlatmış olacağız." ifadesini kullandı.

Bakanlığın Türkiye'deki afet ve acil durumlarda kriz bölgelerinde psikososyal destek hizmetlerini de aktif olarak yürüttüğünü belirten Kaya, bakanlık ekiplerinin, 2016-2017 yıllarında toplam 63 bin 44 hanede, 370 bin 629 vatandaşa psikososyal destek sağladığını söyledi.

(Sürecek)