20 GAZETENİN ORTAK DEKLARASYONUNUN EKSİK TARAFI NE?
Sabah'ın Okur Temsilcisi Yavuz Baydar, 20 kadar gazetenin ortak yayınladıkları deklarasyona değindi.
Sabah’ın Okur Temsilcisi Yavuz Baydar, köşesinde Basının
haklı sancısı başlığı ile 20 kadar gazetenin bugün
yayınladıkları "Gazetelerin içeriği sadece
gazetelerindir" başlıklı deklarasyona değindi.
"Yazılı basının en ciddi sorunlarından biri, gazetelerde her gün
çıkan haber, yorum gibi unsurların görsel medya ve internette
izinsiz kullanımı. Bu konu şimdi gündeme geliyor" diyen Baydar,
köşesinde bir yandan gazetelerin bu çıkışıan hak verdi bir yandan
da duyurunun eksik kalan noktalarına işaret etti.
İşte Baydar’ın yazısından çarpıcı bir bölüm:
MEDYADA YENİ BİR DÜZENLEME
"Bugün pek çok gazetede yer
alan bir ortak ilan, medyada yeni bir düzenlemenin başlangıcını
işaret ediyor. (...)
Konu, yazılı basında okura sunulan gündelik ürünlerin, haber olsun,
köşe yazısı veya karikatür gibi yorum unsurları olsun, görsel medya
(TV) ve internet siteleri tarafından alıntılanması ve "yeniden
aktarılması" ile ilgili.
(...)
TV KANALLARINDA İZİNSİZ AKTARIM YOK
Toplam 20 gazetenin
açıklaması şu anlama geliyor: Gazete içeriğinin temel pek çok
unsurunun ne TV kanallarında izinsiz aktarımı söz konusu olacak, ne
de internet site veya portallarında. Yani, eğer bu duyuruya
uyulursa okurlar mesela sabah saatlerinde manşetlerden başlayarak
gazetelerin tek tek, uzun uzun gözden geçirildiği, "tüketildiği"
programları izleyemeyecekler. İnternet sitelerinde de gazetelere
ait haber ve köşe yazıları yer alamayacak. Bir dönemece işaret eden
bu duyurunun, bağımsız okur temsilcisi gözüyle ele alınması gereken
yanları var.
Duyuruya baştan sona sinmiş olan sıkıntı çok haklı. Arka planı da
şöyle: Türkiye’de insanlar haberleri genellikle TV kanallarından an
an "bedava" alıyorlar. Gün içindeki bültenler, haber eksenli yorum
ve tartışmalar ve akşam yaygın izleme kuşaklarındaki ana haber
programları bu ihtiyacı ziyadesiyle karşılıyor. Türkiye, 20’ye
yakın özel haber TV kanalı ve TRT ile, sayısal bakımdan dünya
rekoruna sahip! Bu olağandışı tablonun, ülke yazılı basınını tiraj,
maliyet ve okur sadakati bakımından ne kadar ciddi sıkıntıya
soktuğunu tahmin etmek hiç güç değil. Medyanın belkemiği olan
yazılı basın sürekli kan kaybediyor. Bu yüzden de haklı olarak
kendisini, haklarını korumaya çalışıyor.
DUYURUNUN EKSİK NOKTASI ŞU
"Alıntı" yerini "çalıntı"ya
bırakmış durumda: Aslına bakarsanız, dünyanın her demokratik
ülkesinde gerek radyo ve TV kanalları, gerek internet siteleri, her
sabah bir "basın özeti" yayınlar. Bu, habercilik geleneği ve
sorumluluğunun bir parçasıdır.
(...)
Duyuruda eksik kalan bir nokta da şu: Aynı şekilde, pek çok
gazeteye ait resmi internet sitesinin, TV kanallarının özgün
üretimi olan, mesela video malzemesini, kendi sitelerine
kopyaladıkları, bazılarının kaynak dahi göstermediği biliniyor.
Yine aynı şekilde, gazete sitelerinin, internet haber sitelerinin
özgün içerikli haber, mülakat veya çekimlerini kullandığı da
herkesin malumu. Eğer temel kaygı emeğe saygı, fikir ve ürün
hırsızlığına son vermek ise, taahhüdün karşılıklı ve tam kapsamlı
olması gerekir.
Sonuç olarak: Bu çıkış gerekliydi, ayar zamanı gelmişti; ancak
umudum, halkı haber alma hakkından da mahrum etmeyecek, dengeli ve
sağduyulu bir orta yolun bulunmasında.
Yavuz Baydar’ın yazısının tamamı için tıklayın :