19. Aydın Doğan Roman Ödülü Orhan Pamuk'un
Her yıl sanatın farklı bir dalında verilen Aydın Doğan Ödülü'nün bu yıl ki sahibi Nobelli yazar Orhan Pamuk oldu.
Doğan Hızlan Başkanlığında, Prof. Dr. İnci Enginün, Prof. Dr. Nüket
Esen, Semih Gümüş, Prof. Dr. Handan İnci, Prof. Dr. Turan Karataş,
Prof. Dr. Jale Parla, Ömer Türkeş ve Metin Celal Zeynioğlu'dan
oluşan Seçici Kurul 6 Şubat 2015 Cuma günü, yaptığı toplantıda;
Eserleri ile Türk edebiyatına romanın farklı türlerini getirdiği ve
bu farklı türlerle kendisini izleyen genç romancılara yeni uygulama
ufukları açtığı; burası ve ötesi, dünyevi ve uhrevi, Doğu ve Batı
kutuplarını ustalıkla bir araya getirdiği; Türk romanını dünyada
temsil eden ustalarımız arasında yer aldığından 2015 Aydın Doğan
Ödülü'nün “Roman" dalında Orhan Pamuk'a verilmesine oy birliği ile
karar verdi.
TÜRK İNSANININ KÜLTÜR VE YAŞAM KALİTESİNİ YÜKSELTMEK
AMACIYLA VERİLİYOR
Aydın Doğan Ödülü, ülkemizde kültür, sanat, edebiyat ve bilim
eserlerini yaratıcılarının kişiliğinde, çeşitli dallar için verilen
uğraşları, özveriyi, kaliteyi ve mükemmelliğinin yanı sıra emek
verenlerin çalışma ve birikimleri ile ulusal ve uluslararası
platformda övgü kazananları, mesleklerine başladıkları günden
bugüne kadar gösterdikleri başarılar doğrultusunda ödüllendirerek,
Türk insanının kültürünü ve yaşam kalitesini yükseltmek amacıyla
verilmektedir.
ORHAN PAMUK
Orhan Pamuk 1952'de İstanbul'da doğdu. Cevdet Bey ve Oğulları ve
Kara Kitap romanlarında anlattığına benzer kalabalık bir ailede,
Nişantaşı'nda büyüdü. Otobiyografik kitabı İstanbul'da anlattığı
gibi çocukluğundan yirmi iki yaşına kadar yoğun bir şekilde resim
yaparak ve ileride ressam olacağını düşleyerek yaşadı. Liseyi
İstanbul'daki Amerikan lisesi Robert Kolej'de okudu. İstanbul
Teknik Üniversitesi'nde üç yıl mimarlık okuduktan sonra, mimar ve
ressam olmayacağına karar verip okulu bıraktı ve İstanbul
Üniversitesi'nde gazetecilik okudu. Pamuk, yirmi üç yaşından sonra
romancı olmaya karar vererek başka her şeyi bıraktı ve kendini
evine kapatıp yazmaya başladı. İlk romanı "Cevdet Bey ve Oğulları"
1982'de yayımlandı ve Orhan Kemal Roman Armağanı'nı ve Milliyet
Roman Ödülü'nü aldı. Pamuk ertesi yıl "Sessiz Ev" adlı romanını
yayımladı ve bu kitabın Fransızca çevirisiyle 1991'de Prix de la
Découverte Européenne'i kazandı. Venedikli bir köle ile bir Osmanlı
âlimi arasındaki gerilimi ve dostluğu anlatan romanı Beyaz Kale
(1985), pek çok dile çevrilerek Pamuk'a uluslararası ününü sağlayan
ilk romanı oldu. Aynı yıl karısıyla Amerika'ya gitti ve 1985-88
arasında New York'ta Columbia Üniversitesi'nde misafir öğretim
üyesi olarak bulundu. İstanbul'un sokaklarını, geçmişini, kimyasını
ve dokusunu, kayıp karısını arayan bir avukat aracılığıyla anlatan
"Kara Kitap"ı 1990'da yayımladı. Fransızca çevirisiyle France
Culture Ödülü'nü kazanan bu roman, geçmişten ve bugünden aynı
heyecanla söz edebilen bir yazar olarak Pamuk'un ününü hem
Türkiye'de hem de yurtdışında genişletti. 1991'de, Pamuk'un Rüya
adını verdiği bir kızı oldu. 1994'te, esrarengiz bir kitaptan
etkilenen üniversiteli bir genci hikâye ettiği "Yeni Hayat" adlı
şiirsel romanı yayımlandı. Osmanlı ve İran nakkaşlarını, Batı
dışındaki dünyanın görme ve resmetme biçimlerini bir aşk ve aile
romanının entrikasıyla hikâye ettiği "Benim Adım Kırmızı" adlı
romanı 1998'de yayımlandı. Bu kitapla Fransa'da Prix du Meilleur
livre étranger (2002), İtalya'da Grinzane Cavour (2002) ve
İrlanda'da International Impac-Dublin (2003) ödüllerini kazandı.
1990'ların ortasından itibaren Pamuk, insan hakları ve düşünce
özgürlüğü konularında yazdığı makalelerle Türkiye devletine karşı
eleştirel bir tavır takındı. Yurtiçinde ve yurtdışında çeşitli
gazete ve dergilere yazdığı edebi, kültürel makalelerden
oluşturduğu geniş bir seçmeyi 1999 yılında "Öteki Renkler" adıyla
yayımladı. “İlk ve son siyasi romanım" dediği "Kar" adlı kitabını
2002'de yayımladı. Kars şehrinde, siyasal İslamcılar, askerler,
laikler, Kürt ve Türk milliyetçileri arasındaki şiddeti ve gerilimi
hikâye eden bu kitap, New York Times Book Review tarafından 2004
yılının en iyi 10 kitabından biri seçildi. Pamuk'un 2003 yılında
yayımladığı "İstanbul", yazarın hem yirmi iki yaşına kadar olan
hatıralarını aktardığı bir hatıra kitabı, hem de kendi kişisel
albümüyle, Batılı ressamların ve yerli fotoğrafçıların eserleriyle
zenginleştirilmiş, İstanbul üzerine bir denemedir. Kitapları 62
dile çevrilmiş, bütün dünyada on iki milyon satmış olan Pamuk, pek
çok üniversiteden şeref doktorası aldı. Alman Kitapçılar Birliği
tarafından 1950 yılından beri verilmekte olan, Almanya'nın kültür
alanındaki en seçkin ödülü olarak kabul edilen Barış Ödülü, 2005'te
Orhan Pamuk'a verildi. Ayrıca "Kar" Fransa'da her yıl en iyi
yabancı romana verilen Le Prix Médicis étranger ödülünü aldı. Aynı
yıl Prospect dergisi tarafından dünyanın 100 entelektüeli arasında
gösterildi ve 2006 yılında Time dergisi tarafından dünyanın en
etkili 100 kişisinden biri seçildi. American Academy of Arts and
Letters'ın ve Çin Sosyal Bilimler Akademisi'nin şeref üyesi olan
Pamuk, senede bir dönem Columbia Üniversitesi'nde ders veriyor.
NOBEL EDEBİYAT ÖDÜLÜNÜ KAZANAN İLK TÜRK
Orhan Pamuk 2006 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü alarak bu ödülü
kazanan ilk Türk oldu. Pamuk 2008'de aşk, evlilik, dostluk,
mutluluk gibi konuları bireysel ve toplumsal boyutlarıyla işlediği
"Masumiyet Müzesi" adlı romanını; 2010 yılında ise çocukluğundan
başlayarak hayatını ve edebiyatla ilişkisini eksen alan yazı ve
röportajlarından oluşan "Manzaradan Parçalar"ı yayımladı. Pamuk,
2009'da Harvard Üniversitesi'nde verdiği Norton derslerini 2011
yılında Saf ve Düşünceli Romancı adıyla kitaplaştırdı. 2012'de
İstanbul'da Masumiyet Müzesi'ni açtı ve müzenin kataloğu "Şeylerin
Masumiyeti"ni yayımladı. Aynı yıl Avrupa kültürüne olağanüstü
katkılarından dolayı Danimarka'da Sonning Ödülü'nü aldı. 2013'te
ise kitaplarından seçtiği en güzel parçalardan oluşan "Ben Bir
Ağacım" ı yayımladı. Masumiyet Müzesi, Avrupa Müzeler Forumu
tarafından 2014 yılında Avrupa'nın en iyi müzesi seçildi.
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE AYDIN DOĞAN ÖDÜLLERİ
1) 1997 Aydın Doğan Ödülü: Roman Adalet Ağaoğlu
2) 1998 Aydın Doğan Ödülü: Soysal ve Beşeri Bilimler Prof. Dr.
Doğan Kuban ve Prof. Dr. Emre Kongar
3) 1999 Aydın Doğan Ödülü: Görsel Sanatlar Ara Güler
4) 2000 Aydın Doğan Ödülü: Şiir Melih Cevdet Anday
5) 2001 Aydın Doğan Ödülü: Tarih İlber Ortaylı
6) 2002 Aydın Doğan Ödülü: Klasik Batı Müziği Ankara Devlet
Konservatuarı
7) 2003 Aydın Doğan Ödülü: Arkeoloji Ord. Prof. Dr. Sedat Alp ve
Prof. Dr. Altan Çilingiroğlu
Hizmet Ödülü: Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü ve Suna-İnan Kıraç
Akdeniz Medeniyetleri Araşt. Enstitüsü
8) 2004 Aydın Doğan Ödülü: Türk Halk Müziği Yücel Paşmakçı
Hizmet Ödülü: İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet
Konservatuarı ile Folklor Kurumu
9) 2005 Aydın Doğan Ödülü: Kent Mimarisi, Kent Dokusu
İzmir Konak Meydanı Düzenlemesi ve Kastamonu Tarihi Kent Dokusu
İyileştirme Projeleri
10) 2006 Aydın Doğan Ödülü: Resim Adnan Varınca
11) 2007 Aydın Doğan Ödülü: Moda Tasarımı Özlem Süer ve Ümit
Ünal
12) 2008 Aydın Doğan Ödülü: Heykel Seyhun Topuz
13) 2009 Aydın Doğan Ödülü: Tiyatro Genco Erkal
14) 2010 Aydın Doğan Ödülü: Sinema Nuri Bilge Ceylan
15) 2011 Aydın Doğan Ödülü: Türk Halk Müziği Mehmet Özbek
Hizmet Ödülü: Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi
Konservatuarı
16) 2012 Aydın Doğan Ödülü: Öykü Selim İleri
17) 2013 Aydın Doğan Ödülü: Türk Müziği Prof. Dr. Nevzat Atlığ Türk
Musikisi Vakfı
18) 2014 Aydın Doğan Ödülü: Fotoğraf Ozan Sağdıç
Hizmet Ödülü: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fotoğraf
Bölümü